علائم کودک‌آزاری که باید جدی بگیريد

دکتر محسن رحیم‌نیا در آستانه برگزاری سی و چهارمین کنگره سالانه انجمن علمی روانپزشکان ایران اظهار کرد: این روزها بحث آزار و اذیت کودکان در شبکه‌های اجتماعی بسیار مطرح شده و هر چند این موضوعات از نظر روانپزشکان موضوعات جدیدی نیستند اما بسیار حائز اهمیت هستند. وی گفت: در بحث کودک‌آزاری اولین مساله که بسیار حائز اهمیت است،‌ این است که آزار و اذیت کودکان صرفا محدود و منحصر به آزار جسمی و تنبیه بدنی نیست.رحیم نیا ادامه داد: انواع مختلفی از آزار و اذیت کودکان وجود دارد که ممکن است به دلیل اینکه جسمی و فیزیکی نیست، کمتر به چشم آید اما می‌تواند سبب آسیب روانی به کودکان شود؛ به طور مثال می توان از نادیده گرفته شدن کودکان نام برد؛ کودکان زیادی هستند که به اندازه کافی دیده نمی‌شوند و نیازهای آنان مورد توجه قرار نمی‌گیرد.

وی گفت: آزار جنسی کودکان نیز از دیگر انواع آزار و اذیت کودکان به شمار می رود که ممکن است گاهی مورد غفلت قرار گیرد؛ باور غلطی که در این زمینه وجود دارد این است که بسیاری تصور می‌کنند کودک‌آزاری تنها در خانواده‌هایی وجود دارد که از لحاظ اجتماعی و اقتصادی رتبه پایینی دارند، در حالی که این چنین نیست و همه کودکان ممکن است در معرض این آسیب باشند در صورتی که مورد مراقبت قرار نگیرند.

رحیم نیا اضافه کرد: باور غلط دیگری که در زمینه آزار جنسی کودکان وجود دارد این است که بیشتر تصور می شود افرادی که کودکان را مورد آزار جنسی قرار می‌دهند، غریبه ها هستند؛ در حالی که این مساله کاملا برعکس است و اغلب کودکانی که مورد آزار قرار می‌گیرند توسط افراد آشنا و نزدیک مورد آزار قرار گرفته‌اند.دبیر اجرایی سی و چهارمین کنگره سالیانه انجمن علمی روانپزشکان ایران تصریح کرد: باورغلط دیگری که در زمینه کودک‌آزاری وجود دارد این است که بیشتر تصور می شود همه کودکانی که مورد آزار جنسی قرار گرفته‌اند، خود در آینده نوعی آزارگر جنسی خواهند بود، در حالی که این چنین نیست.

رحیم نیا گفت: نکته‌‌ای که در مورد کودکان و نوجوانان در معرض آزار جنسی وجود دارد، ‌این است که اغلب کودکان تمایلی به صحبت کردن در مورد سوءاستفاده جنسی صورت گرفته ندارند و صحبت کردن در این باره برای آنان ترسناک یا شرم آور است. علاوه براین، اغلب آزارگران جنسی، کودکان را تهدید و ارعاب می کنند تا درباره این آزارها به دیگران صحبت نکنند؛ بنابراین در بسیاری موارد تغییرات رفتاری در کودکان می تواند تنها کلیدی باشد که ما را به کشف اینکه که کودکمان دچار آزار جنسی شده رهنمون کند تا بررسی‌های بیشتری انجام دهیم.این روانپزشک با بیان اینکه رفتارهای کودکان را باید به صورت جدی مورد توجه قرار دهیم، افزود: به عنوان مثال کودکانی که به صورت نامتناسب نسبت به سن خود، بازی‌هایی با تم جنسی با اسباب‌بازی یا اشیاء دارند می‌تواند ما را به شک بیندازد، کودکانی که دچار کابوس یا مشکل خواب هستند، کودکانی که منزوی نیستند اما به طور ناگهانی منزوی می شوند یا به والدین خود وابستگی غیرعادی پیدا می‌کنند، باید علت این رفتارها را جویا شد.

وی ادامه داد: همچنین کودکانی که غیرعادی یا مرموز می‌شوند و احساس می‌کنند شخصیت‌ آنان تغییر کرده است، کودکانی که به یک باره احساس ناامنی می‌کنند و این مساله برایمان قابل توجیه نباشد، یا رفتارهای بچگانه‌تر از سن‌شان نشان می‌دهند مثلاً کودکی که سال‌ها است شب‌ادراری نداشته و یک دفعه دچار این مشکل می‌شود.دبیر اجرایی سی و چهارمین کنگره سالیانه انجمن علمی روانپزشکان ایران گفت: از دیگر نشانه هایی که لازم است با دیدن آنها توجه بیشتری ازنظر احتمال مورد سوءاستفاده قرار گرفتن کودک انجام داد، ترس‌های نامعقول از برخی مکان ها و برخی افراد، تغییر الگوی غذاخوردن بدون توجیه، نام بردن از اعضای بدن با واژگان بزرگسالانه، اشتغال ذهنی زیاد پیداکردن با دوستان بزرگ‌تر است.

رحیم نیا با تأکید بر اینکه پیداکردن یک هدیه یا مقداری پول در وسایل شخصی کودک که هیچ توجیهی نداشته باشد، می‌تواند نشان‌دهنده کودک‌آزاری باشد، گفت: خودآزاری و به خودصدمه زدن کودک، کبودی یا زخم در بدن، بیماری‌های مقاربتی در کودک و ترس شدید از تنهایی از دیگر نشانه‌های احتمالی کودک‌آزاری است که باید مورد توجه قرار گیرد. وی با اشاره به اینکه همه این نشانه‌ها زنگ خطر به شمار می‌رود و باید این احتمال را بدهیم که شاید به نوعی کودک‌آزاری رخ داده است، ‌افزود: ‌باید بررسی‌های بیشتر در این زمینه صورت گیرد، همچنین والدین باید تلاش کنند شنونده خوبی برای کودک خود باشند تا کودک به این باور برسد که اگر اتفاقی برایش افتاده آن را می تواند با اطمینان برای والدینش بازگو کند نه اینکه نگران تنبیه شدن باشد.

رحیم‌نیا ادامه داد:‌ کودکان معلول یا عقب‌مانده ذهنی سه برابر بیشتر از سایر کودکان در معرض کودک‌آزاری قرار دارند. کودکانی که مورد غفلت قرار گرفته و کودکانی که بیش از حد از اینترنت و چت روم ها استفاده می‌کنند نیز می‌توانند راحت تر قربانی آزارهای جنسی واقع شوند. این روانپزشک عنوان کرد: زمانی که والدین متوجه کودک‌آزاری شد، ابتدا دچار شوک می شود و تک تک اعضای خانواده تحت تأثیر این قضیه قرار می‌گیرند و گاهی اختلاف شدید بین زوج‌ها رخ می‌دهد؛ بنابراین تماس با یک روانپزشک به خانواده و کودک بسیار کمک می‌کند تا بتوانند راحت‌تر از بحران خارج شوند. سی و چهارمین کنگره سالانه انجمن علمی روانپزشکان ایران در روزهای 25 تا 28 مهرماه در سالن شهید غرضی بیمارستان میلاد برگزار می شود.