بهار نیوز - مذاکره خندوانه با جناب‌خان

روزنامه بهار: به تازگی فصل چهارم «خندوانه» که از اواخر آذر ماه ۹۵ شروع شده بود، به پایان رسید. این فصل از برنامه حتی با وجود‌ترفندهای مسابقه‌ای متفاوت چون خنداننده شو و دعوت از جوان‌های پرطرفدار شبکه‌های اجتماعی نتوانست به مانند سابق موفق باشد و افت مخاطبان آن به وضوح حس می‌شد. صرف نظر از خستگی احتمالی تیم سازنده، نبود متن‌های اجرایی جذاب بسان سابق، از کشش این برنامه کاسته شده بود و بیراه نیست اگر نیمی از افت جذابیت این برنامه را نبود تیم موفق و هماهنگ «جناب خان» بدانیم. عروسکی که در اوج محبوبیت و موفقیت برنامه به دلیل عدم توافقات بین گروهی از حضور در برنامه بازماند؛ هم عروسک و هم برنامه از این رویکرد اشتباه متضرر شدند.
***
محبوبیت عروسک، عامل موفقیت برنامه
برنامه «خندوانه» را می‌توان یکی از متفاوت‌ترین برنامه‌های تلویزیون به حساب آورد، چه در نوع اجرا و ساختار، چه در نوع نگاه و محتوایی که منتقل می‌ساخت و چه در جذب و دعوت از مهمانان و افرادی که با آن همکاری کردند اما شاید یکی از امتیازات پر جاذبه این برنامه محبوب و متفاوت، حضور عروسک «جناب‌خان» حتی نه چندان جذاب در طراحی بود که در ادامه روند این برنامه به خوبی دیده شد، محبوبیت به دست آورد و یکی از عوامل موفقیت برنامه «خندوانه» در بین مخاطبان خود شد. این موفقیت اما در نیمه راه و در اوج محبوبیت عروسک آن با رویکردی اشتباه از سوی گروه سازنده خدشه دار شد و این برنامه از نبود این عروسک به طور جدی آسیب دید.

در شرایطی که برنامه دچار افت در اجرا و لحظات شاد می‌شد، حضور عروسک جناب‌خان با شوخی‌ها و تکیه کلام‌های ویژه اش بار انتشار شادمانی را به دوش می‌کشید. این عروسک در ادامه برنامه با لحن و لهجه محبوب جنوبی اش، با هماهنگی خوب گروه عروسک گردانش و متن‌های طنازانه اش توانست جاذبه‌ای دوباره به این برنامه ببخشد. البته درجه محبوبیت این عروسک در بین مخاطبان به توان بداهه پردازی و حاضر جوابی‌های محمد بحرانی، صداپیشه آن بستگی داشت. دلیل محبوبیت این عروسک به خاطر حاضرجوابی هایش بود و همچنین هماهنگی صدا، اجرای عروسکی آن و البته یک هنجارشکنی جالب به مانند آوازخوانی. همه این ویژگی‌ها از عروسک «جناب خان» یک کاراکتر جالب ساخت که کارکردی جدی در انتقال آموزه‌های عام المنفعه و خاص از نوع تبلیغی برنامه داشت.این عروسک که در ابتدا برای ایجاد جاذبه‌ای دیگر و سرگرمی‌سازی وارد برنامه شد، کارکردی جدی پیدا کرد. اول اینکه این عروسک توانست مخاطبان زیادی از رده‌های سنی مختلف را به این برنامه جلب کند و برای همه آنها خوراک سرگرمی تولید کند. دیگر اینکه این عروسک به عاملی جدی برای ارائه انتقادات و اشاره به مسائل مهم ملی، فرهنگی، اجتماعی و حتی سیاسی تبدیل شد. از این‌ها گذشته لهجه انتخابی این عروسک، احترام و توجه به دیگر اقوام را بازآفرینی کرد و فرهنگ قومی را ارزشمند جلوه داد و بسیاری از قسمت‌های این برنامه به دعوت از اقوام و توجه به فرهنگ‌های آنها تخصیص داده شد.

سابقه عروسک‌های موفق
جالب آنکه عروسک «جناب‌خان» در نوع طراحی، ویژگی خاصی نداشت و حتی به گفته مرضیه برومند، کارگردان موفق مجموعه‌های کودک و نوجوان تقلیدی از مجموعه عروسکی آمریکایی با نام «سسمی استریت» بود که از سال 1961 در آن کشور در حال تولید است. این عروسک که ویژگی ظاهری خاصی نداشت و مخالفانی هم در ابتدا داشت، رفته رفته توانست جایگاهی منحصر به فرد در این برنامه و در میان مردم به دست آورد. این محبوبیت که در حال حاضر پذیرفتنی و مقبول به نظر می‌رسد، در ابتدا غیر متعارف و غیر قابل پیش بینی بود. پیش از این در سابقه تصویری کشور ما، با وجود تولید برنامه‌های مختلف عروسکی و خلق عروسک‌های متعددی چون عروسک‌های «خانه مادر بزرگه»، عروسک‌های «مدرسه موش ها»، «زی زی گولو» و کمی جدیدتر «چرا»، «مخمل» و امثال آن‌ها، این موفقیت در گرو ««کلاه قرمزی»» و دوستانش بود. این موفقیت و محبوبیت چندین ساله به اعتبار هماهنگی تیم تولید و حضور مستمر فکر خلاقه آن یعنی حمید جبلی و ایرج طهماسب بودند که این عروسک و توالی تولید مجموعه آن را ممکن ساختند. عروسک‌های محبوب پیشین مثل «زی‌زی‌گولو»، «چرا» و مانند آن، اگر موفق نشدند، علاوه بر نبود متن‌های قابل قبول، عدم تداوم ساخت آن و ناتوانی در جلب نظر همه رده‌های سنی بود. منصفانه اگر نگاه کنیم، دلیل موفقیت «کلاه قرمزی» هم بسته به تداوم تولید آن و خاطره ساز بوده است اما در جلب همه مخاطبان موفق نبوده و معرف دنیای کودکانه‌ای به‌دور ازانتقاد از مسائل روز جامعه بسان «جناب خان». شاید در بازه‌ای از زمان عروسک‌های فامیل دور و آقای همساده از دیگر شخصیت‌های مجموعه «کلاه قرمزی» توانستند از «کلاه قرمزی» پیشی بگیرند و رده‌های سنی بالاتر را هم با این برنامه همراه کنند اما هیچ یک به مانند عروسک «جناب خان» موفق نشدند. حضور مستمر این عروسک در برنامه «خندوانه» و همچنین کاراکتر جذاب آن و البته حاضر جوابی هایش، این عروسک را به شخصیتی پویا و موثر تبدیل کرد و اعتباری برای آن برنامه شد.

در پی رفع تخریب روند سابقا موفق
در حالی که تلویزیون ما در تخریب شخصیت‌ها و ستاره‌های محبوب خود استادی نمونه است، تیم سازنده برنامه «خندوانه» که مدت‌ها برای ساختن، پروراندن و معرفی عروسک «جناب خان» تلاش کردند، زمان در اختیار گرفتند و موفق هم شدند، این عروسک را در اوج محبوبیت خود از صحنه خارج کردند و با عدم مدیریت درست که خود رامبد جوان، طراح و سازنده برنامه خنداونه هم در گفتگوی اخیرش اشاره کرده است، تخریب شد.این عروسک که به گفته مرضیه برومند باید از آن محافظت و مراقبت می‌شد و به گفته عادل بزدوده، سازنده عروسک‌های زی‌زی‌گولو و بسیاری از عروسک‌های موفق دیگر نباید به این وضعیت دچار می‌شد، به دلیل عدم توافق در همکاری از ادامه حضور در برنامه «خندوانه» بازماند و تیم طراح عروسک که سعید سالار زهی، هدایت آن را برعهده داشت، از این عروسک به بدترین شکل ممکن بهره برداری کرد و این عروسک را که می‌توانست کاراکتری جدی در برنامه‌های موثر و جذاب باشد، راهی بدنه اتوبوس‌های شهرداری و بازی تبلیغاتی غیر موثر کرد. عروسکی که می‌توانست ستاره‌ای جدی در رسانه باشد، ستاره‌ای شکست خورده شد.

اختلاف میان رامبد جوان و سالارزهی که چند ماه بر سر مسائل حقوقی و مالی استفاده از کاراکتر محبوب «جناب خان» ادامه داشت، در نهایت باعث شد که فصل چهارم خنداوانه بدون حضور این عروسک پخش شود. تلویزیون می‌خواست با پرداخت مبلغی مالکیت مادی و معنوی «جناب خان» را از سالارزهی بخرد، اما مالک «جناب خان» خواستار درصدی از درآمد «خندوانه» بود. این اتفاق‌ها در فاصله پخش فصل سوم و چهارم رخ داد و خروجی‌اش کنار کشیدن «جناب خان» از برنامه جوان شد اما این اتفاق به ضرر طرفین شد. چون نه سالارزهی توانست ایده فیلم سینمایی «جناب خان» را عملی کند (بخصوص که محمد بحرانی صداپیشه «جناب خان» هم در حمایت از رامبد جوان از سالارزهی جدا شده بود) و نه جوان توانست عروسک جانشین جذابی در «خندوانه» معرفی کند.

حال در شرایطی که فصل آخر «خندوانه» بدون حضور «جناب خان» به اتمام رسید و از طرفی تیم طراح عروسک هم از نبود آن در برنامه متضرر شد و همچنین در شرایطی که می‌رود تا این عروسک از خاطر جمعی مخاطبان اگر نگوییم خارج شده اما کمرنگ شده است، مذاکراتی برای بازگشت آن به برنامه در صورت ادامه صورت بگیرد. رامبد جوان، تهیه‌کننده و مجری برنامه «خندوانه» اخیرا درباره حضور دوباره «جناب خان» در برنامه گفت: امیدوار هستیم که موضوع حل شود و ما همیشه آغوش‌مان باز بوده و هست. وقتی به نتیجه رسیده شد که «جناب خان» نباشد تمام تلاشمان را کردیم که برگردد ولی متاسفانه نشد و تا این لحظه نیز آماده مذاکره هستیم. خبر مذاکره با تیم سازنده که در تخریب این عروسک کم نگذاشت و همکاری مجدد تیم سازنده «خندوانه» که عامل مهمی در معرفی و محبوبیت این عروسک بود، برای مخاطب علاقه مند این عروسک خوشحال کننده است و مهمتر آن که شاید برنامه هایی از نوع «خندوانه» بتوانند طلسم عدم مدیریت و تداوم یک برنامه موفق و محبوب را بشکنند و شاهد ماندن ستاره‌ای محبوب حتی از نوع عروسکی چون «جناب خان» در رسانه باشیم.