بهار نیوز - تدبیر پس از همه‌پرسی

رویکرد مناسب ایران نسبت به آینده اقلیم کردستان چیست؟

روزنامه بهار: مسئولان اقلیم کردستان بی توجه به مخالفت‌های منطقه‌ای و جهانی همه‌پرسی را برگزار کردند و مسعود بارزانی، رییس اقلیم کردستان نیز در یک نشست خبری با قاطعیت از عزم جزم خود برای ادامه این مسیر سخن گفت. به موازات این همه‌پرسی، کشورهای منطقه نیز با همکاری یکدیگر در تلاش هستند تا از طریق تحریم، محاصره و تهدیدهای جدی با اقداماتی هماهنگ بر کردستان عراق فشار آورده و آنان را از اجرایی کردن طرحی که در سر دارند منصرف کنند. مثلث دولت مرکزی عراق،‌ترکیه و ایران در پی آن بودند که با اقداماتی که در روزهای اخیر نمونه‌های آن را شاهد بوده‌ایم از برگزاری همه‌پرسی جلوگیری کنند و امروز و با برگزار شدن رفراندوم در اقلیم کردستان در پی تلاش برای عدم اجرای نتیجه آن خواهند بود. قدرت‌های فرامنطقه‌ای همچون روسیه و آمریکا نیز صراحتا با این اقدام مسئولان اقلیم کردستان مخالفت کرده و حتی در روزهای اخیر شاهد تشکیل جلسه شورای امنیت برای مخالفت با همه پرسی اقلیم کردستان بوده ایم.

شاید بتوان تنها رژیم اسرائیل را همراه و موافق با همه پرسی اقلیم کردستان دانست. حالا و با پایان رفراندوم پرسش اساسی آن است که از اکنون به بعد باید چه کرد؟ آیا با جدی‌تر شدن تهدیدات و عملی کردن بخشی از آن و یا با اجرای محاصره و تحریم شدید اقلیم کردستان می‌توان امیدوار به حل و فصل این پرونده بود؟ آیا محاصره مردم حاضر در این منطقه وحتی تسلیم شدن آنان پایان ماجراست؟ کردهای ساکن عراق نشان داده‌اند که با فشار و رنج بیگانه نیستند و به عنوان یک نمونه ملموس می‌توان به همین برگزاری همه پرسی اخیر اشاره کرد که چگونه با وجود تهدیدات شدید و کم سابقه ایران،‌ترکیه و دولت مرکزی عراق آنچه درست می‌پنداشتند را به مرحله اجرا در آوردند و بی توجه به فشارهای قابل پیش‌بینی که در روزهای آتی و با محاصره این منطقه بر مردم خواهد رفت رفراندوم را برگزار کردند.

فارغ از آن که هر کدام از ما چه نگاهی به این موضوع داشته باشیم؛ موافق استقلال اقلیم کردستان باشیم یا مخالف همه پرسی و یا مانند برخی کشورها این زمان را زمانی نادرست برای انجام این اقدام بدانیم پرسش مبنایی که می‌توان مطرح کرد این است که ریشه و علت اصلی این مقاومت مردم و مقامات اقلیم کردستان را باید در کجا جستجو کرد؟

برخی تحلیل گران داخلی که به جریان اصولگرا نزدیکند و به پشت پرده‌های سیاست تمایل دارند بر این عقیده‌اند که علت اصرار مسئولان کردستان عراق به اجرای همه پرسی با وجود تمامی این فشارها آن است که آمریکا و برخی کشورهای غربی دیگر در پشت صحنه به آن‌ها تضمین‌های کافی را داده‌اند و خیال آسوده مقامات اقلیم کردستان را باید در همین گارانتی‌های پشت پرده جستجو کرد. گروهی دیگر از تحلیل گران این عقیده را مطرح می‌کنند که بین برگزاری این رفراندوم تا اجرای نتایج حاصل از آن فاصله‌ای طولانی است و بارزانی و دیگر مسئولان منطقه کردستان با توجه به همین فاصله می‌دانند که بخش عمده و اصلی این تهدیدهای امنیتی، نظامی و اقتصادی، آن هنگام اجرایی خواهد شد که نتایج حاصل از همه پرسی به مرحله اجرا برسد و عدم اجرایی شدن نتایج همه پرسی به معنای اجرایی نشدن فشارها خواهد بود.

همین اطمینان از این موضوع که فشارها تا زمان اجرای جدایی کردستان عراق اجرایی نخواهد شد سبب ایجاد نوعی اعتماد به نفس در مقامات منطقه کردستان عراق شده است. مبنای سومین تحلیل درخصوص چرایی اصرار کردها به اجرای همه پرسی به نارضایتی‌های مردم این منطقه از دولت مرکزی بازمی‌گردد. آنان که به چنین عقیده‌ای باور دارند این گونه تحلیل می‌کنند که خواسته‌های مردم ساکن در اقلیم کردستان آن طور که باید و شاید از سوی دولت مرکزی به رسمیت شناخته نشده است و همین امر سبب آن شده که برای جدایی با وجود تمامی تبعاتی که به دنبال خواهد داشت این گونه با عزمی جزم وارد میدان شوند.حال و پس از رفراندوم ایران باید چه رفتاری داشته باشد؟

آیا همراهی با برخورد سخت و چکشی که اردوغان و العبادی به عنوان مسئولان ارشد‌ترکیه و عراق آن را دنبال می‌کنند در راستای منافع ملی ما خواهد بود؟ یا باید فکری دیگر کرد و همزمان با همراهی با‌ترکیه و عراق و از زاویه‌ای دیگر مخالفت جامعه جهانی با همه پرسی اقلیم کردستان، مراقبت کرد که ظرفیت‌های اقلیم کردستان را یکسره در اختیار دیگران قرار نداد. دیگرانی مانند رژیم اسرائیل که بیشتر از آنچه تصور می‌شود در اقلیم کردستان حضور دارد و همین امر می‌تواند خطرات امنیتی شدیدی را برای کشورمان به وجود آورد.

در همین جاست که «قدرت هوشمند» که‌ترکیبی از «قدرت سخت» و «قدرت نرم» است به کار می‌رود و انتظار است که دستگاه دیپلماسی کشور میدان دار این صحنه شده و اجازه ندهد که محاسبات ذهنی تصمیم گیران کشور تنها بر مبنای برخوردهای سخت شکل بگیرد. گفتگوهای تلفنی رییس جمهور روحانی با نخست وزیر عراق و روسای جمهور‌ترکیه و روسیه که به نوعی تلاش برای اجرایی کردن اقداماتی هماهنگ است این امید را ایجاد کرده است که ایران در تلاش است تا با برگزیدن راهی میانه این پرونده پیچیده را تا آن جا که امکانش هست مدیریت کند. این مسئله مستلزم آن است که از اجرای برخی اقدامات ناهماهنگ با این سیاست دولت جلوگیری به عمل آورده شود.