بهار نیوز - توقیف یك روزنامه؛ دغدغه‌های همیشگی

رضا صادقیان
توقیف روزنامه «مستقل» به دلیل انتشار عکس آخرین نخست وزیر کشورمان بار دیگر راه رفتن اهالی رسانه روی لبه تیغ را نشان داد. بی‌تردید توقیف نشریات حکایت برخی محدودیت‌های روشن و ناروشن است، با این حال جای این پرسش وجود دارد که چرا برخی از اهل قلم و دوستان صرفا به دلیل محاسبه نادرست و پرهزینه اقدام به چنین رفتارهایی می‌کنند؟ سنجش شرایط سیاسی؟ گشودن فضای سیاست و بالاتر بردن میزان مدارا از سوی مسئولان و تحمل انتقادها؟ گشودن فضایی برای گفتگو یا نمایش شجاعت و نترسی؟ شاید هم هیچکدام. املای نوشته شده بدون غلط معنا ندارد. در کار رسانه و خصوصا فعالیت در عرصه رسانه‌های نوشتاری در هر صورتی با میزانی از خطا روبرو بوده و هستیم، از چنین اشتباهاتی نیز گریزی نیست. این خطاها در عالم رسانه‌های تصویری و صوتی نیز هست، همین که برخی از سوتی‌های برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی در شبکه‌های مجازی دست به دست می‌چرخد، روایت همین خطاهای ناخواسته و غلط‌های املایی است، با این حال می‌توان از بروز چنین اشتباهاتی جلوگیری کرد.

مقدمه فعالیت در رسانه‌ها و روزنامه‌های سیاسی، شناخت واقعی میدان سیاست است، حتی برای نشر یک صفحه روزنامه یا هفته‌نامه ناگریزیم که این شناختن را به صورت دایم به ‌روز نگاه داریم. شناختی که در ارایه مطالب روزنامه همیشه حی و حاضر است و براساس همین درک مبتنی بر رویدادهای واقعی است که درباره یک موضوع موضع‌گیری سیاسی شکل می‌گیرد و یا از کنار یک مسئله با اختیار کردن سکوت رد می‌شویم و یا رخدادی دیگر را با پوشش خبری مناسب و چند باره به عنوان یکی از مهمترین وقایع معرفی می‌کنیم. بنابراین هر کدام از تحلیل‌ها و کنش‌هایی که از سوی نشریات شکل گرفته و می‌گیرد، براساس درک سیاسی، اجتماعی و گاه اقتصادی است، واکنش‌های سیاسی در فضای ذهنی شکل نمی‌گیرد.

سخن گفتن از روزنامه بدون موضع‌گیری و نشریه بی مواضع مشخص و یا رسانه منفعل و خنثی فریبی بیش نیست، اساسا چنین چیزی از روز تولد نشریات و روزنامه‌ها با محوریت خبر رسانی وجود خارجی نداشته است. تکرار این حرف شوخی است. با توجه به شرایط کشور و بالا رفتن حساسیت‌ها به تصاویر، اخبار و واکنش‌های سیاسی به آخرین نخست وزیر کشور طی سال‌های اخیر، بدون شک مسئولان نشریه و کسانی که در انتخاب تیتر و عکس‌های صفحه اول نقش داشته‌اند به این مهم واقف بودند، از این رو نمی‌توان چنین رویکردی را صرفا به ندانستن، دقت نکردن و از دستم در رفتن معنا کرد.

بحث نیت خوانی در میان نیست، وقتی می‌پذیریم در حوزه نشر روزنامه براساس شناخت سیاسی گام در میدان اطلاع‌رسانی گذاشته‌ایم، به سادگی نمی‌توان به اسم از یاد بردن حساسیت‌ها و محدودیت‌ها غفلت کرد و صرفا به دلیل ارایه تیتر و عکس متفاوت شماری از همکاران را از کار بیکار و دریچه اطلاع‌رسانی و کنشگری در میدان سیاست را رها و فضایی بهتر در اختیار رقیب قرار داد. باور کنید سخن از نکوهش نیست، ولی نمی‌بایست به آسانی تریبون سخن گفتن و حضور در جامعه را از کف داد، وقتی روزانه به بهانه مناسبت‌های نانوشته و نوشته شده در تاریخ معاصر شاهد انتشار تصاویر شخصیت‌های سیاسی در شبکه‌های اجتماعی هستیم، به نظر نمی‌رسد نیازی به بازنشر همین تصاویر باشد.البته چنانچه گمان می‌کنیم عرصه سیاست ورزی و کنش سیاسی به پایان رسیده است و جایی برای خبررسانی به صورت آزاد وجود ندارد، زمزمه‌هایی که گاه و در رواج ناامید شنیده می‌شود، می‌توان برای همیشه به کارهای شخصی پرداخت و کرکره نشریات را به شکل خودخواسته پایین کشید ولی اگر مسئله اطلاع‌رسانی و بودن در فضای سیاست را به صورت واقعی پذیرا شدیم، لازم نیست هزینه بروز شجاعت ما را تمام همکاران بدهند.