بهار نیوز - به‌دنبال سهم ایران از بازار جهانی هنر

گفت‌وگوی «بهار» با علیرضا رئیسیان سازنده فیلم «دوران عاشقی» به بهانه عرضه جهانی این فیلم در آمازون

روزنامه بهار: «دوران عاشقی» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی علیرضا رئیسیان که موفقیت‌هاي زیادى در ایران و جهان به دست آورده بود، توسط کمپانى ایرانى-آمریکائی Majsam ، پخش نسخه با کیفیت ممتاز و VOD خود را روز گذشته از سایت آمازون آغاز کرد و به این ترتیب پای تولیدات سینمایی ایران به این بازار بزرگ سمعى بصرى جهانى گشوده شد. این اتفاق برای سینمای ایران که از سهم بازار جهانی کم بهره بوده است، اتفاق خوشایند و قابل توجهی است و شاید بتواند اولین گام‌هاي جدی برای جذب مخاطب جهانی به حساب آید. قابل توجه است که سایت آمازون یکی از بزرگترین کمپانی‌های فعال در زمینه اینترنت و IT است و با بیش از ۸۰ میلیون بیننده، بزرگترین و پربیننده‌ترین شبکه خانگی اینترنتی جهان به حساب می‌آید. در حال حاضر بیش از بیست هزار فیلم سینمایی و سریال‌ تلویزیونی مختلف در این وب‌سایت عرضه شده است و بزرگترین کارگردانان جهان با آن همکاری می‌کنند. این سایت بزرگ اینترنتی در کشورهایی نظیر ایالات متحده امریکا، انگلستان، اتحادیه اروپا، ژاپن، استرالیا، کانادا و... سرویس پخش دارد. گفتنی است سینمای ایران برخلاف افتخارات چشمگیر و گسترده اش در جشنواره‌هاي مختلف جهانی، هنوز نتوانسته سهمی از فروش جهانی را به خود اختصاص دهد. بي‌تردید در این مسیر کم کاری صورت گرفته و لازم است که راه‌هاي ورود به بازار جهانی بازنگری و با جدیت بیشتری دنبال شود. در این زمینه با علیرضا رئیسیان گفت‌وگو کرده‌ايم که در ادامه مي‌خوانید.
***

* فیلم «دوران عاشقی» شما به تازگی در سایت آمازون عرضه شده است. این اتفاق چطور رقم خورد؟
پیش از این فیلم «ایستگاه متروک» من توسط یک شبکه آمریکایی در «نت فیلیکس» عرضه شد . این بار هم کمپانی ایرانی_ آمریکایی با سایت آمازون وارد مذاکره شده و عرضه جهانی فیلم «دوران عاشقی» آغاز شده است. ظاهرا استقبال از فیلم هم قابل توجه بوده است به گونه‌اي که از تصور ما بیرون بود.

* عرضه جهانی فیلم‌هاي ایرانی چه بازخوردی مي‌تواند برای سینما ایران داشته باشد؟
به نظرم پرسش شما بیشتر باید این گونه باشد که سهم ایران از بازار جهانی چیست و چرا ما هنوز از سهم بازار جهان بي‌بهره‌ایم؟

*همین طور است. چرا ما از سهم بازار جهانی اگر بي‌بهره نبوده ایم، کم بهره بوده‌ایم؟
هزینه‌هاي زیادی از سوی بخش‌هاي دولتی و عمومی انجام مي‌شود که تا هم اکنون با نسبت خروجی آن بي‌تناسب بوده است. ما در بخش خصوصی بیش از بخش دولتی توانسته‌ايم در رایزنی و عرضه جهانی آثارمان موفق تر باشیم. هزینه‌هايي که بخش‌هاي دولتی در موارد مختلف صرف مي‌کنند و ادعای تبلیغات و بازاریابی هم مي‌کنند در نهایت به جز هدر رفت هزینه، سودی به دنبال نداشته است. شاید بهتر باشد این هزینه‌ها جهت حمایت از بخش خصوصی صرف شود. سهم ما از بازار جهانی با کارمندی و بخش‌هاي دولتی اتفاق نمی افتد.

*بخش‌هاي مختلف سازمان سینمایی و مراکز مختلف در جشنواره‌هاي جهانی غرفه مي‌گیرند یا در جشنواره جهانی فجر درصدد جذب بازار جهانی بوده اند، چطور در طی این سال‌ها اتفاق چشمگیری رخ نداده است؟
در طی این سال‌ها سهمی از بازار جهانی نداشته‌ايم و جز حیف و میل شدن هزینه‌ها نتیجه‌اي کسب نشده است.

*عرضه «دوران عاشقی» به عنوان یک فیلم ایرانی در بازار جهانی، اتفاق خوبی است اما سئوال من این است که این فیلم چطور مي‌تواند مخاطب غیر ایرانی را جذب کند؟
در سایت آمازون فیلم‌ها با زیرنویس همراه و جدا از فیلم عرضه مي‌شود و همچنین کیفیت اثر، بسیار مطلوب و بالا است در نتیجه هم مخاطب ایرانی و هم غیر ایرانی مي‌توانند از این اثر استفاده کنند. وقتی فیلم از طریق این سایت عرضه مي‌شود، با کیفیت عالی ارائه مي‌شود و نه اینکه نسخه بي‌کیفیت و قاچاق برای مخاطب ارسال شود.

*وقتی شما به عنوان یک تهیه کننده در بخش خصوصی شخصا توانسته اید فیلم تان را در یک سایت معتبر جهانی ارائه دهید، چرا مراکز سینمایی دولتی نتوانسته‌اند در طی این سال ها، کانالی جدی و موثر برای عرضه فیلم‌هاي ایرانی به مخاطب جهانی باز کنند؟ چه عواملی نیاز است تا این کانال‌ها فراهم شوند؟
مهمترین راه حل این است که این وظیفه را به خود تهیه کننده‌ها و بخش خصوصی بسپارند و اجازه دهند تا ما خودمان که دلسوزانه و پیگیرانه درصدد معرفی آثارمان به مخاطب جهانی هستیم، راه‌هاي موجود را پیدا کنیم اما در این مسیر ما را حمایت کنند. شاید بهتر باشد آن هزینه‌های بي‌حاصل در طی این سال‌ها، سمت و سویی دیگر پیدا کنند و به شکل واقعی از بخش خصوصی حمایت شود. چه بسا بازخورد این حمایت‌ها به تقویت سینما کمک بیشتری کند. لازم است دولت بسترسازی لازم را فراهم کند یعنی همان کاری که برای گروه «هنر و تجربه» با صرف هزینه‌هاي بسیار در داخل کشور انجام مي‌دهد را برای بازاریابی و ارسال آثار به جشنواره‌هاي جهانی هم صرف شود. هر کسی مي‌تواند با توجه به پیشرفت ارتباطات جهانی، آثارش را برای پخش کننده‌هاي خارجی ارسال کند و برای پخش جهانی آنها مذاکره کند. مهم بازاریابی موثر است که باید اتفاق بیفتد. فیلم «دوران عاشقی» در ابتدا در چهار ایالت آمریکا اکران شد، همچنین در استرالیا و بخش‌هايي از اروپا به نمایش درآمد. این اتفاقات برای این فیلم رقم خورد چون خود من این موارد را دنبال کردم و بخش دولتی تاثیری در این روند نداشت. این در حالی است که بخش دولتی همواره مدعی بوده است که به دنبال سهمی از بازار جهانی است اما متاسفانه ما شاهد این بازار جهانی و تاثیر آن در فروش فیلم‌ها نبوده ایم.

*این مراکز دولتی حتی فیلمی مثل «محمد رسول اله» ساخته مجید مجیدی هم که به قصد ارائه در بازارهای جهانی ساخته شد و پرداکشن قوی و عوامل خارجی هم در آن حضور داشتند، نتوانستند موقعیت قابل توجهی را رقم بزنند. این فیلم در بازار جهانی، سهمی نبرد یا اینکه ما بي‌خبریم؟
واقعا هیچ اتفاق قابل توجهی برای آن فیلم هم رخ نداد. برای اینکه یک فیلم در بازار جهانی موفق شود نیاز به فاکتورهایی چون کیفیت اثر و همچنین روزمه سازنده دارد. با این حال رایزنی و بحث تبلیغات و معرفی فیلم‌ها هم اهمیت دارند که این روند برای سینمای ما به درستی صورت نگرفته است.

*اینکه فیلم‌ها در بازار جهانی چطور معرفی شوند و چه کمپانی پشت سر فیلم قرار مي‌گیرد تا از عواقب احتمالی از آن حمایت کند، مسئله مهمی است، این طور نیست؟
قطعا. من به عنوان سازنده و عضوی از بخش خصوصی برای ارائه اثرم به مخاطب جهانی، هم دلسوزی و هم شناخت و تجربه لازم را دارم و برای معرفی و رایزنی اثرم، اقدامات لازم را انجام مي‌دهم اما در این میان، وظیفه دولت چیست؟ سهمیه ارزی که در اختیار دولت است، چرا صرف فراهم کردن این روند نمی شود؟

* عرضه فیلم در سایتی مثل آمازون قواعد خاصی هم داشت؟
ما برای ارائه اثر با یک کمپانی ایرانی – آمریکایی قرارداد بستیم و این کمپانی موظف است از انتشار غیر قانونی اثر در دیگر سایت‌ها و شبکه‌ها حفاظت کند و در صورت بروز چنین مشکلی راه‌هاي قانونی را طی نماید. در نتیجه عرضه فیلم، ایمنی و امنیت لازم را پیدا مي‌کند. در واقع پیچیدگی و قواعد خاصی ندارد، مهم حفاظت و صیانت از آثار است که باید فراهم شود. لازمه اصلی وجود شرکتی که بتواند بعد از عرضه فیلم در بازار جهانی، حقوق شما را پیگیری و صیانت کند.

فیلم‌هاي ایرانی برخلاف آثار جهانی، پرداکشن عظیم و روایت داستان‌هاي عجیب ندارند. شاخصه فیلم‌هاي ایرانی، سادگی، واقع گرایی و سوژه یابی است. آیا این فیلم‌ها مي‌توانند برای مخاطبان خارجی هم جاذبه داشته باشند؟
از آمار کلی عرضه فیلم‌هاي مختلف و حتی فیلم «دوران عاشقی» در همین مدت کم، مي‌توان گفت این جاذبه وجود دارد. در همین یک هفته فیلم «دوران عاشقی» فروش خوبی داشته است. غیر از فیلم‌هاي علمی و تخیلی یا انیمیشن‌هاي 3D سینمای هالیوود، سینماگران ایرانی هم مي‌توانند آثار قابل توجهی بسازند و در اختیار مخاطبان مختلف جهانی قرار دهند.