«پنج‌شنبه این هفته هشتادوپنجمین نبرد تاریخ پرسپولیس و استقلال در ورزشگاه آزادی تهران برگزار می‌شود؛ مهم‌ترین بازی باشگاهی فوتبال ایران که در بدبینانه‌ترین حالت ممکن حداقل نیمی از جمعیت کشور را عمیقا درگیر خودش می‌کند. با احتساب همه زمان‌هایی که قبل، حین و بعد از این بازی صرف تماشای آن، تعقیب حواشی و کل‌کل و بحث‌های دوستانه می‌شود، به جرات می‌توان گفت بازی پرسپولیس و استقلال از سالم‌ترین و بهترین ابزارهای سرگرم‌سازی در فوتبال ایران است که متاسفانه هرگز جایگاه اصلی و واقعی خودش را پیدا نکرد. دربی تهران ارزش‌های بالقوه زیادی دارد که به ندرت به فعل می‌رسد. این موضوع در شرایط فعلی از دو منظر مغفول ماندن پتانسیل‌های مادی و ارزش‌های غیرمادی نبرد سرخابی‌ها قابل بحث است.

جواهری که پولساز نیست
بی‌گمان بازی پرسپولیس و استقلال آن‌قدر جذابیت «بازاری» دارد که بتواند به تنهایی با درآمدهایش، بخش بزرگی از هزینه‌های سالانه سرخابی‌ها را کفاف بدهد. مسلما بخش اعظم درآمدهای مغفول‌مانده دربی، مربوط به پخش تلویزیونی آن است؛ حقی که به سهولت از دو باشگاه محبوب ایرانی گرفته شده و از سر گویی حدیث پررنجش، حکایت تکرار مکررات است. فقط کافی است صداوسیما ثلث یا ربع درآمدهایش از محل پخش تبلیغات پیش، بین و پس از این بازی را به دو باشگاه پرسپولیس و استقلال به‌ عنوان پدیدآورندگان این ثروت اعطا کند تا اقتصاد این دو تیم تکانی بخورد اما هرگز چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد و هیچ توضیحی هم در مورد آن ارائه نمی‌شود. همه می‌دانیم که مفصل‌ترین آگهی‌های بازرگانی تلویزیون همیشه مربوط به پخش دربی است و سیما از محل پخش انواع تیزرها و نیز زیرنویس‌ها و تبلیغات گوشواره‌ای درآمد هنگفتی به دست می‌آورد اما حتی یک ریال از این درآمد هم به سرخابی‌ها نمی‌رسد؛ درست مثل این که یک گروه بزرگ سریال‌سازی پربیننده‌ترین مجموعه تلویزیونی را کاملا به رایگان و با هزینه کردن از جیب خودشان بسازند و تقدیم تلویزیون کنند. آیا اصلا چنین چیزی ممکن است؟

همین حالا واحد بازرگانی صداوسیما در اطلاعیه‌ای که برای جذب آگهی‌های مربوط به این بازی روی سایتش گذاشته، هزینه پخش پیام بازرگانی در خلال پخش دربی را تا ۹۵درصد از بالاترین سقف در نظر گرفته شده بیشتر کرده است و باز مطمئن باشید حتی با وجود این گرانفروشی هم روز پنج‌شنبه حداقل نیم‌ساعت آگهی تلویزیونی خواهیم داشت. دوستان محترم در واحد بازرگانی در اطلاعیه‌ای که برای جذب آگهی تنظیم کرده‌اند، این‌طور نوشته‌اند: «این دیدار همیشه حساس و مهیج که میلیون‌ها هوادار رادیویی و تلویزیونی را در سراسر ایران مسحور خود می‌کند، به‌ طور مستقیم از شبکه سوم سیما و شبکه رادیویی ورزش پخش خواهد شد.» یک نفر هم نیست بگوید شما که از قدرت سحرآمیز پولسازی این بازی خبر دارید، چرا سر کیسه را به سمت صاحبان اصلی آن شل نمی‌کنید؟ همه مشکلات مالی دربی اما فقط همین نیست.

به تازگی و بعد از سال‌ها بلیت‌فروشی این بازی به باشگاه پرسپولیس به‌ عنوان میزبان مسابقه واگذار شد اما این باشگاه بنا به دلایلی نتوانست قیمت بلیت این دیدار را افزایش بدهد. به این ترتیب بهای تماشای این مسابقه تقریبا همان‌قدر خواهد بود که بلیت یک بازی معمولی سرخابی‌ها با یک تیم پایین جدولی در روزهای میانی هفته قیمت دارد. مسلما این طبیعی نیست. به علاوه فراموش نکنیم پرسپولیس و استقلال به صلاحدید مسوولان برگزارکننده مسابقه در همه دربی‌ها هواداران‌شان را به‌صورت نصف-نصف در ورزشگاه آزادی می‌نشانند، در حالی‌ که چنین اتفاقی حرفه‌ای نیست و نسبت حضور تماشاگران در ورزشگاه مثل همه جای دنیا باید ۹۰ به ۱۰ به سود تیم میزبان باشد؛ به این ترتیب تیمی که وضعش بهتر است و هواداران بیشتر و متعصب‌تری دارد سود بالاتری هم به دست می‌آورد، اما در ایران حتی امکان ثروت‌آفرینی از این طریق هم وجود ندارد!

توی سر دربی نزنید
گذشته از مسائل و مصائب مالی، دربی تهران از برخی تنگ‌نظری‌ها و موضع‌گیری‌های متعصبانه نیز رنج می‌برد که ارزش معنوی این دیدار بزرگ را به چالش می‌کشد. یک رسم غلط در فوتبال ایران وجود دارد که بر اساس آن پیشکسوت‌ها اغلب گمان می‌کنند مسابقات دوران آنها جذاب‌تر و باارزش‎‌تر بوده است. به‌ خصوص در آستانه شهرآورد تهران این قبیل اظهار نظرها افزایش پیدا می‌کند؛ درست مثل مصاحبه اخیر یکی از بازیکنان بازنشسته سرخابی که مدعی شده بود پرسپولیس و استقلال در حال حاضر هیچ ستاره بزرگی ندارند و دربی تهران هر سال بدتر از پارسال می‌شود! این در حالی است که شهرآورد پایتخت در دوران بازیگری همین دوست عزیز، ۶ نوبت متوالی به تساوی یک بر یک انجامید که یک ضایعه تاریخی بود! با این وجود این بازی اخیرا در اکثر موارد برنده داشته و بعضا نتایج بسیار جالبی مثل ۴ بر۲  یا ۳ بر۲  در آن رقم خورده است. دربی ۶ گله سرخابی‌ها در سال ۹۴، در کنار دربی شهریور ۵۲ پرگل‌ترین شهرآورد تاریخ تهران بوده و جالب است که یک پیشکسوت و به اصطلاح کارشناس، ارزش‌های آن را انکار می‌کند. به هر حال خوب است همه اهالی فوتبال بدانند چنان‌که برانکو هم به درستی گفته، این بازی «ثروت» فوتبال مملکت است و تحقیر غرض‌ورزانه آن، چیزی جز خودزنی نیست.

بهار نیوز