تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۰۸/۰۸ ساعت ۱۶:۳۲
کد مطلب : ۱۳۹۱۷۱
گزارش «بهار» درباره اتکای سینمای ایران به حضور سلبریتی‌ها
زردی سینما از ستاره‌هاست؟
روزنامه بهار: روند سینمای ایران همواره فراز و فرودهایی داشته و دارد و این روند این روزها متلاطم تر شده است. روندی که برای نجات گیشه و فروش فیلم‌هاي روز به تمهیداتی نوین متوسل شده است. تمهیداتی از جمله تبلیغات فضای مجازی و انتشار مجموعه عکس‌هايي در جهت معرفی اثر که بیشتر مبتنی بر حضور سلبریتی‌ها و بازیگران مطرح هستند. از طرفی فیلم‌هاي اخیر، عمق و غنای آثار قدیمی تر که بر پایه داستان‌ها و موضوعات جذاب بودند را ندارند و آثار از ضعف‌هاي ساختاری رنج می‌برند و این وضعیت، بسیاری از سینماگران و فعالان این عرصه را دلخسته کرده است و علاقه‌مندان آن را نا امید. روندی که نیاز به بررسی و بازنگری جدی تری دارد.
***
* اتکا سینمای به حضور سلبریتی‌ها و چهره ها
سینمای ایران برخلاف دهه‌هاي گذشته خود که از ستاره سازی و چیره شدن چهره‌ها و بازیگران مطرح ممانعت مي‌کرد و در مقابل آن مي‌ایستاد، این روزها بیش از انتظارهای پیشین به چهره‌هاي مطرح اتکا مي‌کند. در دهه‌هاي پیشین فیلم‌هاي سینمایی حال به دلیل رعایت قانون منع ستاره سازی و یا گرایش به سینمای هنری که سال‌ها در ایران باب شده بود، سعی داشتند به ستاره‌ها متکی نباشند و اگر آثار مختلف از اجتماعی، هنری یا پلیسی و تاریخی با فروش و اقبال خوبی هم رو به رو مي‌شدند، به اتکای فیلمنامه، ساختار و ویژگی‌هاي بصری خاص آن بود. فیلم‌هايي که کمتر به ستاره‌هایش اتکا داشت معمولا دو سو داشتند و روی لبه تیغ راه مي‌رفتند. آنهایی که حتی با وجود طرح داستانی و ساختار جذاب به سبب نبود چهره‌هاي مطرح دیده نمی شدند و از یاد مي‌رفتند و در اکران دیده نمی شدند. و آنهایی که همراه با داستان و ساختار مطلوب خود، در انتخاب چهره‌ها و کنار هم قرار گرفتن بازیگران توانمند دقت نظر داشتند و سعی مي‌کردند، همه مولفه‌هاي موفقیت یک فیلم در کنار هم قرار بگیرند و بتوانند آن را به اعتلا و اعتبار برسانند. به یاد بیاورید فیلم‌هايي چون «ناخدا خورشید»، «عروس»، «ضیافت» و امثال آنها که در عین داشتن خط داستانی پر کشش و ساختار درست، از بازیگران چهره هم بهره مي‌گرفتند. فیلم‌هايي که هم در هنگام اکران، فروش خوبی را تجربه کردند و هم با گذر زمان در ذهن‌ها به یاد مانده‌اند اما این روزها، سینما برخلاف روند گذشته اش پیش مي‌رود و این پیشروی بیش از آن که صعود به بالا و پیش تاختن باشد، بیشتر شاهد دست و پا زدن است. دست و پا زدن برای دیده شدن و به جا ماندن صنعتی که روزگاری در بین مردم محبوبیتی داشت و این روزها از محبوبیت افتاده است و از روزهای اوج خود دور مي‌شود. اینکه سینما به واسطه مشکلاتی که با آن دست و پنجه نرم مي‌کند، نیاز به توجه و امدادرسانی ویژه است، شکی نیست. این امدادها این روزها حضور ستاره‌ها و چهره‌ها در اکران‌هاي عمومی و خصوصی است تا انگیزه ای برای جذب مردم و علاقه مندان آن ایجادکنداما این امدادها این روزها با وجود افت توجه به سینما، شکلی از آن سوی بام افتادن را به خود گرفته است. فیلم‌ها به جای آسیب شناسی جدی و رفع مشکلات زیرساختی چون ضعف داستانی، ضعف ساختاری و نبود تبلیغات به ستاره‌ها متوسل شده‌اند و این اتکا بیش معمول به نظر مي‌رسد و سینما را به چالش‌هايي جدید خواهد کشید.
روند اتکای سینما به حضور چهره‌ها و بازیگران مطرح منجر به طراحی و برنامه‌ریزی‌هاي گوناگون به دلایل مختلف شده است تا بهانه ای برای جلب توجه مردمی باشد. این روند به حدی پیش رفته است که از عمق و غنای آثار کاسته شده است و فیلم‌ها ضعف زیرساخت‌هاي خود را با کمپین‌هاي مختلف و حضور چهره‌ها پوشش مي‌دهند. این در امر تبلیغات و بازاریابی فیلم ها، گزینه ای جدی و جواب پس داده است اما این روند در ادامه اگر تنها به پوشش دادن بدل شود، سینمای ایران را از عمق تهی خواهد کرد و چهره ای زرد به سینما خواهد بخشید. زرد شدن فضای سینما ناشی از موارد متعددی است که برخی از بازیگران و سینماگران هم این روزها به آن معترض شده اند.
* قاضیانی: در حال حاضر سینمای‌مان زرد شده است
یکی از معترضان فضای موجود، هنگامه قاضیانی، بازیگر سینما و تلویزیون است. او به تازگی در یک برنامه تلویزیونی اظهار داشت:« زمانی می‌گفتیم مجله‌های مان زرد شده، ولی در حال حاضر سینمای‌مان زرد شده است و این شجاعتِ من شاید باعث شود که برخی بشنوند و از فردا فیلم‌نامه‌هایشان را نفرستند و بگویند کار نکن، باشد کار نمی‌کنم؛ اصلاً مهم نیست و به نظر من مسائل مهم‌تر در این دنیا هست.»
وی در پاسخ به این سئوال که وضعیت بازیگری را در سینمای ایران چطور می‌بینید، بیان کرد: از نظر من دهه 70 دوران طلایی سینمایی ایران است که من را عاشق سینما کرد. من تأسف می‌خورم که چه اتفاقی برای فیلم‌نامه‌های دهه 70 و بازیگران قدر دهه 70 که تقریباً تا 80 ادامه داشت افتاد و یکدفعه تعاریف دیگری به سینمای ایران اضافه شد.
وی در تکمیل حرف‌هایش گفت: مردم را در این امر مقصر نمی‌دانم و این اتفاقی زیر بنایی و از بزرگان ما است، به‌طور مثال می‌توان به جشنواره فیلم فجر سال گذشته اشاره کرد که نتیجه آن فیلم‌هایی است که در حال حاضر روی پرده هستند.
وی ادامه داد: ما داریم حقیقت را به کما می‌بریم و حرفم این نیست که چرا از نیروهای جوان استفاده می‌کنیم. من مشوق این نسل و نسل‌های بعدی هستم، حرفم این است که ما شجاعتمان را به‌طور کل از دست‌داده‌ایم. برای فیلم «یک قناری، یک کلاغ» قول دادیم سکوت کنیم جهت حفظ شانیت، ما فقط جشنواره فجر را داشتیم که بعضی وقت‌ها درست به مسائل نگاه می‌شد.
بازیگر فیلم «من مادر هستم» اظهار داشت: ما دچار بیماری بزرگی شده‌ایم، هر چیزی قبل از اینکه استقرار پیدا کند، کنار گذاشته می‌شود و خطرناک‌ترین مسائله این است که به ساده‌ترین چیزها راضی شویم.
* رضا فیاضی: نمی‌توانم اتفاقات مرسوم در سینمای امروز را تحمل کنم
رضا فیاضی، بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون در خصوص فعالیت‌های خود طی سال‌های جاری در عرصه هنر گفت: ماه‌هاست برای زندگی به جزیره کیش آمده و از فضای تهران و بازیگری به‌ٌ کلی دور شده‌ام. گاهی پیشنهاداتی برای بازی در تئاتر به من می‌شود، اما به علت تمرینات مداوم و لزوم حضورم در تهران قادر به همکاری با آنها نیستم.
بازیگر سریال «دنیای شیرین» با گلایه از وضعیت بازیگری در سینمای ایران اضافه کرد: یکی از دلایل خروج من از تهران و حضور در شهر کیش علاوه بر ترافیک و دود زیاد شهر، کم‌کاری و پیشنهادات بسیار کم بود. سینمای امروز متأسفانه به دست برخی اسپانسر بازیگر افتاده و هرکس پول داشته باشد می‌تواند به راحتی بازیگر شود.وی در همین راستا تأکید کرد: برخی از کارگردانان و فیلمسازان که از قضا ما آنها را استاد هم می‌نامیم به‌جای پول دادن به امثال رضا فیاضی و سایر بازیگران باتجربه و پیشکسوت ترجیح می‌دهند بازیگری را انتخاب کنند که برای آنها و پروژه پول بیاورد و می‌گویند که چه کاری است که به امثال من دستمزد بدهند.
بازیگر فیلم «نرگس مست» با ابراز ناراحتی از برخی اتفاقات در سینما ادامه داد: پیشنهادات بسیار کمرنگ و ناراحت‌کننده شده است برای شخص من اتفاق افتاده که حتی به‌خاطر عدم تحمل بی‌احترامی و برخوردهای بد قرارداد خود را نیز پاره کرده‌ام، زیرا من نمی‌توانم خیلی از اتفاقات مرسوم در سینمای امروز را تحمل کنم پس ترجیح میدهم از سینما فاصله گرفته و در شهر کیش به کتابفروشی و تدریس مشغول باشم.
فیاضی با تأکید بر وجود رابطه در سینمای ایران خاطرنشان کرد: متأسفانه این روزها سینمای ایران به شکل سنگینی دچار روابط، دوستی‌ها و بازیگر سرمایه‌گذاران شده است. ما به‌طور واضح می‌بینیم که سینما در دست عده‌ای خاص است و تنها بازیگران معدودی در آن فعالیت می‌کنند. باز هم با این وجود شرایط من بد نیست و گه گاه پیشنهاداتی به من می‌شود، اما بسیاری از دوستان و هم‌نسلان من به‌طور کامل از بازیگری دور مانده‌اند و بیکار شده‌اند. امیدوارم وضعیت نابسامان و ناراحت‌کننده سینمای ایران با برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری درست مسئولین فرهنگی هنری بهبود پیدا کند.
* در جستجوی راهکارهایی فراتر از حضور ستاره ها
برخلاف سابقه پر افتخار که سینمای ایران در این سال‌ها و در سطح جهانی برای خود کسب کرده است، این اعتبار این روزها در داخل کشور نتوانسته است علاقه مندان و مخاطبان خود را حفظ کند و یا تعدادی را به سمت خود جذب کند. برپا کردن کمپین‌ها و برنامه‌هاي اکران ویژه و حضور ستاره‌ها و امثال آن، راهکارهایی تبلیغاتی و برای ایجاد هیجان هستند اما این راهکارها برای رفع مشکلات زیربنایی کمتر موثرند و سینما برای سر پا ماندن به مواردی بیش از اتکا به ستاره‌ها نیاز دارد. بیش از همه این سینما به تقویت قوای داستانی و نیروی متخصص و البته فضا دادن به سوژه‌ها و ایده‌هاي ساختاری جدید نیاز دارد.
* اتکا سینمای به حضور سلبریتی‌ها و چهره ها
سینمای ایران برخلاف دهه‌هاي گذشته خود که از ستاره سازی و چیره شدن چهره‌ها و بازیگران مطرح ممانعت مي‌کرد و در مقابل آن مي‌ایستاد، این روزها بیش از انتظارهای پیشین به چهره‌هاي مطرح اتکا مي‌کند. در دهه‌هاي پیشین فیلم‌هاي سینمایی حال به دلیل رعایت قانون منع ستاره سازی و یا گرایش به سینمای هنری که سال‌ها در ایران باب شده بود، سعی داشتند به ستاره‌ها متکی نباشند و اگر آثار مختلف از اجتماعی، هنری یا پلیسی و تاریخی با فروش و اقبال خوبی هم رو به رو مي‌شدند، به اتکای فیلمنامه، ساختار و ویژگی‌هاي بصری خاص آن بود. فیلم‌هايي که کمتر به ستاره‌هایش اتکا داشت معمولا دو سو داشتند و روی لبه تیغ راه مي‌رفتند. آنهایی که حتی با وجود طرح داستانی و ساختار جذاب به سبب نبود چهره‌هاي مطرح دیده نمی شدند و از یاد مي‌رفتند و در اکران دیده نمی شدند. و آنهایی که همراه با داستان و ساختار مطلوب خود، در انتخاب چهره‌ها و کنار هم قرار گرفتن بازیگران توانمند دقت نظر داشتند و سعی مي‌کردند، همه مولفه‌هاي موفقیت یک فیلم در کنار هم قرار بگیرند و بتوانند آن را به اعتلا و اعتبار برسانند. به یاد بیاورید فیلم‌هايي چون «ناخدا خورشید»، «عروس»، «ضیافت» و امثال آنها که در عین داشتن خط داستانی پر کشش و ساختار درست، از بازیگران چهره هم بهره مي‌گرفتند. فیلم‌هايي که هم در هنگام اکران، فروش خوبی را تجربه کردند و هم با گذر زمان در ذهن‌ها به یاد مانده‌اند اما این روزها، سینما برخلاف روند گذشته اش پیش مي‌رود و این پیشروی بیش از آن که صعود به بالا و پیش تاختن باشد، بیشتر شاهد دست و پا زدن است. دست و پا زدن برای دیده شدن و به جا ماندن صنعتی که روزگاری در بین مردم محبوبیتی داشت و این روزها از محبوبیت افتاده است و از روزهای اوج خود دور مي‌شود. اینکه سینما به واسطه مشکلاتی که با آن دست و پنجه نرم مي‌کند، نیاز به توجه و امدادرسانی ویژه است، شکی نیست. این امدادها این روزها حضور ستاره‌ها و چهره‌ها در اکران‌هاي عمومی و خصوصی است تا انگیزه ای برای جذب مردم و علاقه مندان آن ایجادکنداما این امدادها این روزها با وجود افت توجه به سینما، شکلی از آن سوی بام افتادن را به خود گرفته است. فیلم‌ها به جای آسیب شناسی جدی و رفع مشکلات زیرساختی چون ضعف داستانی، ضعف ساختاری و نبود تبلیغات به ستاره‌ها متوسل شده‌اند و این اتکا بیش معمول به نظر مي‌رسد و سینما را به چالش‌هايي جدید خواهد کشید.
روند اتکای سینما به حضور چهره‌ها و بازیگران مطرح منجر به طراحی و برنامه‌ریزی‌هاي گوناگون به دلایل مختلف شده است تا بهانه ای برای جلب توجه مردمی باشد. این روند به حدی پیش رفته است که از عمق و غنای آثار کاسته شده است و فیلم‌ها ضعف زیرساخت‌هاي خود را با کمپین‌هاي مختلف و حضور چهره‌ها پوشش مي‌دهند. این در امر تبلیغات و بازاریابی فیلم ها، گزینه ای جدی و جواب پس داده است اما این روند در ادامه اگر تنها به پوشش دادن بدل شود، سینمای ایران را از عمق تهی خواهد کرد و چهره ای زرد به سینما خواهد بخشید. زرد شدن فضای سینما ناشی از موارد متعددی است که برخی از بازیگران و سینماگران هم این روزها به آن معترض شده اند.
* قاضیانی: در حال حاضر سینمای‌مان زرد شده است
یکی از معترضان فضای موجود، هنگامه قاضیانی، بازیگر سینما و تلویزیون است. او به تازگی در یک برنامه تلویزیونی اظهار داشت:« زمانی می‌گفتیم مجله‌های مان زرد شده، ولی در حال حاضر سینمای‌مان زرد شده است و این شجاعتِ من شاید باعث شود که برخی بشنوند و از فردا فیلم‌نامه‌هایشان را نفرستند و بگویند کار نکن، باشد کار نمی‌کنم؛ اصلاً مهم نیست و به نظر من مسائل مهم‌تر در این دنیا هست.»
وی در پاسخ به این سئوال که وضعیت بازیگری را در سینمای ایران چطور می‌بینید، بیان کرد: از نظر من دهه 70 دوران طلایی سینمایی ایران است که من را عاشق سینما کرد. من تأسف می‌خورم که چه اتفاقی برای فیلم‌نامه‌های دهه 70 و بازیگران قدر دهه 70 که تقریباً تا 80 ادامه داشت افتاد و یکدفعه تعاریف دیگری به سینمای ایران اضافه شد.
وی در تکمیل حرف‌هایش گفت: مردم را در این امر مقصر نمی‌دانم و این اتفاقی زیر بنایی و از بزرگان ما است، به‌طور مثال می‌توان به جشنواره فیلم فجر سال گذشته اشاره کرد که نتیجه آن فیلم‌هایی است که در حال حاضر روی پرده هستند.
وی ادامه داد: ما داریم حقیقت را به کما می‌بریم و حرفم این نیست که چرا از نیروهای جوان استفاده می‌کنیم. من مشوق این نسل و نسل‌های بعدی هستم، حرفم این است که ما شجاعتمان را به‌طور کل از دست‌داده‌ایم. برای فیلم «یک قناری، یک کلاغ» قول دادیم سکوت کنیم جهت حفظ شانیت، ما فقط جشنواره فجر را داشتیم که بعضی وقت‌ها درست به مسائل نگاه می‌شد.
بازیگر فیلم «من مادر هستم» اظهار داشت: ما دچار بیماری بزرگی شده‌ایم، هر چیزی قبل از اینکه استقرار پیدا کند، کنار گذاشته می‌شود و خطرناک‌ترین مسائله این است که به ساده‌ترین چیزها راضی شویم.
* رضا فیاضی: نمی‌توانم اتفاقات مرسوم در سینمای امروز را تحمل کنم
رضا فیاضی، بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون در خصوص فعالیت‌های خود طی سال‌های جاری در عرصه هنر گفت: ماه‌هاست برای زندگی به جزیره کیش آمده و از فضای تهران و بازیگری به‌ٌ کلی دور شده‌ام. گاهی پیشنهاداتی برای بازی در تئاتر به من می‌شود، اما به علت تمرینات مداوم و لزوم حضورم در تهران قادر به همکاری با آنها نیستم.
بازیگر سریال «دنیای شیرین» با گلایه از وضعیت بازیگری در سینمای ایران اضافه کرد: یکی از دلایل خروج من از تهران و حضور در شهر کیش علاوه بر ترافیک و دود زیاد شهر، کم‌کاری و پیشنهادات بسیار کم بود. سینمای امروز متأسفانه به دست برخی اسپانسر بازیگر افتاده و هرکس پول داشته باشد می‌تواند به راحتی بازیگر شود.وی در همین راستا تأکید کرد: برخی از کارگردانان و فیلمسازان که از قضا ما آنها را استاد هم می‌نامیم به‌جای پول دادن به امثال رضا فیاضی و سایر بازیگران باتجربه و پیشکسوت ترجیح می‌دهند بازیگری را انتخاب کنند که برای آنها و پروژه پول بیاورد و می‌گویند که چه کاری است که به امثال من دستمزد بدهند.
بازیگر فیلم «نرگس مست» با ابراز ناراحتی از برخی اتفاقات در سینما ادامه داد: پیشنهادات بسیار کمرنگ و ناراحت‌کننده شده است برای شخص من اتفاق افتاده که حتی به‌خاطر عدم تحمل بی‌احترامی و برخوردهای بد قرارداد خود را نیز پاره کرده‌ام، زیرا من نمی‌توانم خیلی از اتفاقات مرسوم در سینمای امروز را تحمل کنم پس ترجیح میدهم از سینما فاصله گرفته و در شهر کیش به کتابفروشی و تدریس مشغول باشم.
فیاضی با تأکید بر وجود رابطه در سینمای ایران خاطرنشان کرد: متأسفانه این روزها سینمای ایران به شکل سنگینی دچار روابط، دوستی‌ها و بازیگر سرمایه‌گذاران شده است. ما به‌طور واضح می‌بینیم که سینما در دست عده‌ای خاص است و تنها بازیگران معدودی در آن فعالیت می‌کنند. باز هم با این وجود شرایط من بد نیست و گه گاه پیشنهاداتی به من می‌شود، اما بسیاری از دوستان و هم‌نسلان من به‌طور کامل از بازیگری دور مانده‌اند و بیکار شده‌اند. امیدوارم وضعیت نابسامان و ناراحت‌کننده سینمای ایران با برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری درست مسئولین فرهنگی هنری بهبود پیدا کند.
* در جستجوی راهکارهایی فراتر از حضور ستاره ها
برخلاف سابقه پر افتخار که سینمای ایران در این سال‌ها و در سطح جهانی برای خود کسب کرده است، این اعتبار این روزها در داخل کشور نتوانسته است علاقه مندان و مخاطبان خود را حفظ کند و یا تعدادی را به سمت خود جذب کند. برپا کردن کمپین‌ها و برنامه‌هاي اکران ویژه و حضور ستاره‌ها و امثال آن، راهکارهایی تبلیغاتی و برای ایجاد هیجان هستند اما این راهکارها برای رفع مشکلات زیربنایی کمتر موثرند و سینما برای سر پا ماندن به مواردی بیش از اتکا به ستاره‌ها نیاز دارد. بیش از همه این سینما به تقویت قوای داستانی و نیروی متخصص و البته فضا دادن به سوژه‌ها و ایده‌هاي ساختاری جدید نیاز دارد.
