بهار نیوز - خروج عراق از فصل هفتم منشور ملل متحد

داریوش احمدیان
کشور عراق پس از گذشت سال‌ها از تغییر رژیم در این کشور روز گذشته به طور رسمی از فصل هفتم منشور ملل متحد خارج شد. قرار گرفتن کشورها ذیل فصل هفت در اصطلاح حقوقی به معنای «تهدید علیه صلح و امنیت بین الملل» است. با نگاهی به کشورهای مختلفی که اصطلاحا فصل هفتی بوده‌اند شاهد آن هستیم که این کشورها تنها زمانی توانسته‌اند از وضعیت «تهدید علیه صلح و امنیت بین الملل» خارج شوند که نظام سیاسی حاکم بر آنان دچار تغییرات اساسی شده باشد مانند آنچه در عراق شاهد آن بودیم.

راه دیگر خروج از فصل هفت منشور ملل متحد بنا بر پیشینه کشورهایی که قرار گرفتن ذیل آن را تجربه کرده‌اند وقوع تهاجم نظامی از سوی کشورهای دیگر است. با نگاهی به پرونده هسته‌ای کشورمان شاهد آن هستیم که این پرونده که به دلیل بی کفایتی دولت نهم به شورای امنیت رفت سبب آن شد که کشورمان ذیل فصل هفت منشور ملل متحد قرار گفته و با عنوان «تهدیدی برای صلح و امنیت بین الملل» شناخته شود. این عنوان که در قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت که با رای موافق تمام اعضای این شورا تصویب می‌شد آمده است از جمله دلایلی بود که جریان میانه رو در کشور و مسئولان سیاست خارجی دولت اعتدال از وجود «سایه جنگ» سخن می‌گفتند.

فصل هفت منشور ملل متحد بهانه و توجیه حقوقی کافی را برای حمله نظامی به کشور هدف در اختیار کشورهای دیگر قرار می‌دهد. هنگامی که دولت میانه رو در تابستان92 پرونده هسته‌ای کشورمان را در دست گرفت علاوه بر تحریم‌های اقتصادی فزاینده با تهدید بزرگی از ناحیه همین فصل هفت منشور ملل متحد روبرو بود. دیپلمات‌ها با توجه به پیشینه فصل هفت تهدید بزرگ پیش روی کشورمان را به خوبی درک کرده و به جای رجزخوانی‌های بی حاصل که هشت سال زمان و توان کشور را هدر داد وارد مذاکرات جدی هسته‌ای به قصد دست یافتن به نتیجه شدند.

در نهایت نتیجه آن مذاکرات هسته‌ای برجامی شد که بر اساس آن علاوه بر لغو قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت، لغو قطعنامه‌های آژانس بین المللی انرژی اتمی، لغو تحریم هایی که اتحادیه اروپا به بهانه پرونده هسته‌ای علیه کشورمان وضع کرده بود و توقف تحریم‌های هسته‌ای و بخشی از تحریم‌های دیگر دولت آمریکا، ایران از فصل هفت منشور ملل متحد نیز خارج شد. تاکید رییس جمهور روحانی بر دور شدن «سایه جنگ» از کشور که پس از برجام به دفعات از آن سخن به میان آمد و چندان هم به مذاق «دلواپسان» خوش نمی‌آید اشاره به وجه حقوقی قرار گرفتن ذیل فصل هفت است.

حالا و با نگاهی به کشور عراق که پس از تغییر نظام سیاسی و یک جنگ طولانی و گذشت چند سال توانست از فصل هفتم خارج شود می‌توان به اهمیت برجام بیشتر از گذشته پی برد. برجام، توافقی بود که علاوه بر ارتقا جایگاه کشورمان در منطقه و عرصه بین الملل و همینطور برطرف کردن برخی موانع بر سر راه تعاملات اقتصادی، کشور ایران را از وضعیتی که در نگاه جامعه جهانی (از آمریکا و اروپا تا روسیه و چین) تهدید برای صلح و امنیت بود نه تنها خارج کرده است بلکه حالا همان کشورها از ایران به عنوان قدرت منطقه‌ای یاد می‌کنند که بدون مذاکره و توافق با آن نمی‌توان بر بحران‌های موجود در منطقه خاورمیانه فائق آمد.

کوتاه سخن آن که نباید رقابت‌های جناحی و نارضایتی‌های موجود این نکته را از یادها ببرد که ایران تنها کشوری در طول تاریخ سازمان ملل است که توانسته بدون آن که لحظه‌ای قطعنامه‌های شورای امنیت را اجرایی کند همه آن‌ها را به یکباره لغو و از فصل هفت منشور ملل متحد نیز خارج شود؛ و این مهم با برجام محقق شده است.