سجاد خداکرمی
روزنامه بهار
روز گذشته شورای شهر تهران به مناسبت گرامیداشت سالگرد تشکیل بسیج مستضعفان میزبان فرمانده سپاه محمد رسولالله(ص) تهران بزرگ بود و هرچند حضور سردار محمدرضا یزدی در جمع شوراییان تهرانی و گفتههاي وی در میان آنان نکتههاي قابل تاملی از فعالیتهاي سپاه پاسداران برای شهروندان تهرانی در خود داشت اما دو موضوع گشتهاي انتظامی جدید این نهاد و خواست تلویحی وی برای گفتوگو و طرح رودرروی انتقادها از سپاه در این گفتهها بیش از همه توجهها را به خود جلب کرد.
فرمانده سپاه محمد رسولالله(ص) تهران بزرگ در این نشست گفت: «در حال حاضر شرایط امنیتی تهران قابل مقایسه با کشورهای همجوار نیست و این نشاندهنده رواج تفکر بسیجی است. علاوه بر بحث امنیت نیروهای سپاه و بسیج اقدامات دیگری نیز انجام میدهند که امروز برای خدماترسانی به مردم با همه دستگاهها همراه و همگام هستیم.» سردار یزدی ادامه داد: «هیچ کس نمیتواند بگوید میان ناجا و سپاه یا سپاه و شهرداری اختلاف و تفرقه وجود دارد. ما همگام با شهرداران حرکت میکنیم.» وی در ادامه با اشاره به فعالیتهاي سپاه در زمینه آسیبهاي اجتماعی افزود: «چرا باید جمعآوری اراذل و اوباش فقط به عهده نیروی انتظامی باشد؟ باید نیروی انتظامی را در مواردی همچون جمعآوری اراذل و اوباش، سرقت و امثال آن کمک کنیم. ما در سپاه و بسیج این امر را کلید زدهایم.» فرمانده سپاه محمد رسول اله(ص) تهران بزرگ با تاکید بر اهمیت مشارکت مردمی تصریح کرد: «مردم باید به ما اعتماد داشته باشند و تصور نکنند، نگاه ما قشری و یا خدای نکرده سیاسی است. خواهش میکنم در این زمینه به ما کمک کنید. امروز باید برای برگرداندن نگاه مردم نسبت به دستگاههای دولتی و مسئولان تلاش بیشتری صورت گیرد.» سردار یزدی درباره اقدامات سپاه در این زمینه نیز تصریح کرد: «گشتهایی برای جلوگیری از سرقت و همچنین جمعآوری اراذل و اوباش در تهران توسط سپاه ایجاد خواهد شد.» گشتهاي مورد اشاره از سوی سردار یزدی در شرایطی است که اواخر آبان ماه، رئیس سازمان بسیج مستضعفین نیز در گفتههاي مشابه بیان کرده بود: «بنا داریم ایستبازرسیها را کم و آن را به گشتهای محلهای تبدیل کنیم». سردار غلامحسین غیب پرور البته در ادامه خاطرنشان کرده بود که برای تشکیل گشتهای محله، افراد پس از احراز شرایط انتخاب شده، در دورههای آموزشی شرکت و سپس با هماهنگی قوه قضائیه و نیروی انتظامی فعالیت خواهند کرد.
تکرار تجربههاي پیشین
موضوع راه اندازی گشتهاي انتظامی جدید از سوی سپاه پاسداران و یا بسیج مستضعفان در شرایطی است که این قبیل موارد جزو وظایف ذاتی نیروی انتظامی برشمرده می شود و به گمان کارشناسان دو وجه را در خود دارد. اول آنکه فعالیتهاي موازی این نهاد نظامی با پلیس کشور و باز کردن فصل جدیدی از فعالیتهاي انتظامی از سوی سپاه در شرایطی که سپاه پاسداران می تواند در دیگر قالبها به نیروی انتظامی یاری رسانده و برای رفع نگرانیهاي انتظامی بدون حضور مستقیم عمل کند، منظور این نهاد انقلابی برای مرتفع شدن چنین مواردی به صورت عکس عمل کند. و دیگر وجه این است که تصمیم گیرندگان سپاه پاسداران در این ارتباط آیا تجربه سالهاي پیشین در ارتباط با حضور انتظامی نهادی نظامی چون سپاه و نتایج آن را مورد توجه قرار داده اند که در صورتی دید بنای تکرار تجریبات مشابه گذشته را دارند؟ این سوال در حالی مطرح است که گستره فعاليت گشتهاي اينچنيني از سوی سپاه تاريخچهاي به اندازه عمر جمهوري اسلامي دارد و از كميتههاي انقلاب و گشتهاي ثارالله تا گشتهاي متاخر تر بسیج را در بر می گیرد.
سپاه آماده گفتوگو با اصلاحطلبان است؟
جدای از این موضوع دیگر مسئله جالب توجه در سخنان فرمانده سپاه محمد رسول اله(ص) تهران بزرگ آنجا بود که سردار یزدی در خاتمه این نشست خطاب به اعضای شورا گفت: «ما فرزندان، برادران و خواهران شما هستیم، ممکن است تخلف و یا اشتباهی داشته باشیم، ممکن است کسی در لباس ما یا آنکه کسی که خود را در لباس ما جا زده است، مرتکب تخلف و اشتباه شود، اما ما را همراهی کنید و از ما انتقاد کنید، اما نه از تریبونهای عمومی بلکه تلفن کنید. مکان ما نیز مشخص است و دفتر ما به روی شما باز است. آقای عارف با نمایندگان تهران هم در دفتر ما رفت و آمد دارند.» او همچنین افزود: «انتقاد یا صحیح است یا نیست، اگر انتقادتان صحیح باشد اصلاح میکنیم در عین حال شما میتوانید ما را از بیرون ببینید. مردم از شما توقع دارند ما هم همراه شما هستیم و دفتر ما به روی شما باز است.»
این بخش از گفتههاي فرمانده سپاه محمد رسول اله نیز در شرایطی طرح می شود که چندی است که برخی اصلاحطلبان درون و بیرون حاکمیتی موضوع گفتوگوی این جریان سیاسی و سپاه پاسداران در کنار برخی دیگر از نهادهای انقلابی را مطرح کرده اند. گفتوگوهایی که حل و فصل اختلافات را مد نظر دارد و اول بار از سوی مرتضی حاجی مدیر عامل فعلی موسسه همشهری و وزیر دولت اصلاحات مطرح شد. پس از طرح این پیشنهاد از سوی برخی اصلاحطلبان، برخی در این جریان سیاسی از آن حمایت کردند و به شروطی آن را راه گشا دانستند و برخی نیز آن را نشدنی دانستند اما در تب و تاب این واکنشها، سردار شریف سخنگوی این نهاد در گفتوگویی پیرامون این مسئله گفت: «من از آن طرف ماجرا نگاه میکنم و میگویم سپاه ورای جریانهای سیاسی و نامگذاریهایی که در سالهای اخیر بیشتر با عناوینی همچون اصلاحطلبی، اصولگرایی و اعتدالی مطرح شده است، متعلق به همه ملت ایران است. سپاه علاقهمند است از همه ظرفیتهایی که در کشور وجود دارد برای پیشرفت، آبادانی، رفاه و امنیت کشور استفاده کند و متقابلاً به آنها هم کمک کند. حالا برخی جریانهای سیاسی که در تعاملات و مناسبات بین خود ممکن است تفاوتهایی در خط مشیهای خود احساس کنند که این به خودشان مربوط است ولی سپاه متعلق به همه است. جریانهای سیاسی به هر میزان که به آرمانها و اهداف انقلاب اسلامی و تأکیدات رهبر معظم انقلاب پایبند باشند، سپاه مخلص آنها هم هست.» این همه به این جا رسیده که حال سردار یزدی خطاب به اصلاحطلبان شورای طهران می گوید سپاه را نقد کنید و آنان را به دفتر کار خود فرا می خواند، همچنین برای جدی بودن این پیشنهاد خود می گوید که رئیس فراکسیون اصلاحطلبان مجلس و نمایندههاي تهران به دفتر او رفت و آمد دارند. حال باید دید موضوع مورد اشاره فرمانده سپاه محمد رسول الله تهران برای گشودن باب گفتوگو با شوراییان اصلاحطلب و باز بودن پیش از این در گفتوگوی این نهاد و نمایندگان اصلاحطلب تهران را باید فصل جدید سیاست سپاه پاسداران در تعامل با اصلاحطلبان درون حاکمیت دانست و در انتظار بود این گفتوگو به اصلاحطلبان حزبی و این نهاد انقلابی تسری یابد یا سوی دیگری دارد.