بهار نیوز - ۵میلیارد برای۲۵۰ حزب؛ ۵میلیارد برای یك سایت!

«بهار» ردیف‌های سیاسی بودجه ۱۳۹۷ را بررسی می‌کند؛

۵میلیارد برای۲۵۰ حزب؛ ۵میلیارد برای یك سایت!

سجاد خداکرمی- روزنامه بهار: بودجه پیشنهادی دولت به مجلس برای سال آتی طبق وعده رئیس‌جمهور ابتدای این هفته و به موقع تقدیم مجلس شد اما زوایای گوناگونی از بودجه جدید طی روز‌هاي اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته که برخی ردیف‌هاي سیاسی آن از جمله این موارد است.

افزایش بودجه وزارتخانه‌های سیاسی
بودجه 97 کل کشور در حالی این روز‌ها زیر ذره بین بهارستان نشینان و کارشناسان قرار دارد که بر اساس آن، بودجه پیشنهادی وزارتخانه‌هاي اطلاعات و کشور به عنوان دو وزارتخانه مهم سیاسی کشور نسبت به سال 96 افزایش داشته است.بر این اساس بودجه وزارت کشور 7.639.845 میلیون ریال تعیین شده که نسبت به سال گذشته 3.637.445 میلیون ریال افزایش داشته است. همچنین بودجه وزارت اطلاعات 42.372.816 میلیون ریال پیشنهاد شده که این میزان نیز نسبت به قانون بودجه سال 96، 14.152.837 میلیون ریال افزایش اعتبار داشته است.

بازگشت یارانه احزاب
افزایش بودجه وزارتخانه‌هاي سیاسی از جمله وزارت کشور در حالی است که یکی از وجوه قابل توجه دیده شده ذیل آن اختصاص ردیفی برای یارنه احزاب است که در صورت موافقت مجلس با این رقم و تأیید شورای نگهبان، بعد از 12 سال احزاب باز هم دارای ردیف بودجه می‌شوند. وقتی از واریز یارانه احزاب در سال جاری سخن به میان مي‌آید منظور لایحه‌ای است که دولت ذیل بودجه وزارت کشور ردیفی با عنوان «راهبری و توانمندسازی احزاب، جمعیت‌ها، انجمن‌های سیاسی و تشکل‌های صنفی» به مبلغ 57 میلیارد ریال برابر با 5 میلیارد و 700 میلیون تومان برای احزاب و جمعیت‌ها پیشنهاد شده است. اختصاص یارانه به احزاب، یکی از برنامه‌های دولت اصلاحات در راستای توسعه سیاسی بود که به اعتقاد کارشناسان به رشد کمی احزاب منجر شد. اما دولت نهم و دهم، در راستای سیاست‌های انقباضی برای احزاب و تشکل‌های سیاسی، ردیف بودجه احزاب را حذف کرد و واپسین مساعدت مالی دولت به احزاب، در بودجه سال 84 دیده شد که توسط دولت اصلاحات تعیین و در سال اول دولت محمود احمدی نژاد آن هم با حرف و حدیث بسیار پرداخت شد. حذف یارانه احزاب از بودجه توسط دولت احمدی نژاد نقطه آغاز برخورد با احزاب و تشکل‌های سیاسی بود که بعدها با انحلال «خانه احزاب ایران» و محدودیت برای احزاب غیر همسوی رئیس دولت‌هاي نهم و دهم همراه شد. با روی کارآمدن دولت حسن روحانی و جان گرفتن احزاب پس از دوران سخت دولت احمدی نژاد، «خانه احزاب» دوباره احیا شد و مراحل صدور اعطای مجوز تسهیل گردید، اما با این همه دغدغه احزاب برای دریافت مساعدت مالی از دولت کماکان در تمام سال‌هاي دولت داری روحانی پابرجا بود که بلاخره و در هیچ یک از بودجه‌هاي سالانه ردیفی برای این منظور دیده نشد تا آن که بلاخره بودجه 97 نوید بازگشت این ردیف بودجه را به احزاب داد.
چه ماده 13 فصل سوم قانون احزاب ،برخورداری از کمک‌ها و یارانه‌های موضوع این قانون را جزو حقوق احزاب برشمرده است. براساس ماده 16 همین فصل، منابع درآمدی احزاب عبارتند از کمک‌ها و هدایای نقدی و غیرنقدی اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی؛ حق عضویت اعضا؛ وجوه حاصل از فعالیت‌های قانونی انجام شده در چارچوب موضوع فعالیت،اهداف و اساسنامه و کمک دولت که هر سال در بودجه سالیانه لحاظ می‌شود. بنابراین قانون، اختصاص اعتبارات کمک به احزاب براساس دستورالعمل مصوب کمیسیون احزاب بوده و نظارت بر حسن اجرای آن نیز برعهده کمیسیون فوق می‌باشد. همچنین کلیه احزاب مشمول دریافت کمک، موظفند وجوه دریافتی را در جهت اهداف و برنامه‌های حزب به کار برده و در پایان سال مالی گزارش آن را به کمیسیون احزاب ارسال کنند. دریافت مجدد یارانه نیز منوط به ارائه گزارش مالی و تأیید آن توسط کمیسیون احزاب است. براساس آمارهای رسمی در حال حاضر بیش از 250 حزب در کشور پروانه فعالیت دارند اما اخیراً حسن غفوری فرد رئیس اسبق خانه احزاب ایران در گفت‌وگویی تأکید کرد در صورت اجرایی شدن قانون جدید، بیش از 200 حزب منحل می‌شوند.
این همه البته در شرایطی است که با نگاهی به بودجه اختصاص داده شده به احزاب پس از گذشت این همه سال و مقایسه ان با بسیاری دیگر از ردیف‌هاي دیده شده در بودجه 97 نشان مي‌دهد که رقم 5 میلیارد و 700 میلیون تومانی بسیار کمتر از حد تصور است. در همین زمینه یک عضو حزب کارگزاران سازندگی گفت: ردیف یارانه در نظر گرفته شده برای احزاب در بودجه 97، بسیار ناچیز و شبیه به شوخی است. جهانبخش خانجانی، اظهار کرد: در کشورمان احزاب قدرتمندی نداریم و مکانیزم دریافت کمک هم شفاف نیست بنابراین احزابی که بخواهند سالم فعالیت کنند با مشکلاتی مواجه مي‌شوند. وی ادامه داد: در دولت اصلاحات به این جمع بندی رسیدیم که به احزاب یارانه بدهیم تا بتوانند بدون اتکا به کانون‌هاي ثروت، فعالیت کنند. عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران با اشاره به اینکه نهادهای حکومتی وظیفه تقویت بنیان‌هاي سیاسی جامعه را دارند و کمک به احزاب سیاسی نیز بدین منظور است، گفت: ردیف در نظر گرفته شده برای احزاب در بودجه 97، چندان قابل توجه نیست اما مي‌تواند گام مناسبی برای آغاز باشد. خانجانی با تاکید بر اینکه باید مکانیزم شفافی برای پرداخت یارانه‌ها در نظر گرفته شود، گفت: در کنار این کمک ها، باید به سمت و سویی حرکت کنیم که احزاب استقلال مالی داشته باشند و راهکاری برای تکیه مالی به خودشان اندیشیده شود. وی همچنین درباره امکان تحقق این ردیف بودجه، اظهار کرد: این مبلغ بسیار ناچیز است و نباید نگران تحقق نیافتن آن باشیم مثلا در تهران حداقل هزینه یک دفتر برای حزب، بالای چند ده میلیون است بنابراین با تعداد احزاب کشور و شرایط تورم، رقم 5 میلیارد و 700 میلیون به شوخی شبیه است.
وضعیت برخی ردیف‌هاي بودجه ای
موضوع افزایش بودجه وزارت خانه‌هاي سیاسی در شرایطی که احزاب به عنوان یکی از ارکان نظارت بر قدرت و یکی از پایه‌هاي بنیادین دموکراسی پس از دوازده سال سهم بسیار ناچیزی از بودجه را در قالب یارانه دریافت خواهند کرد، در شرایطی است که نگاه به برخی دیگر از ردیف‌هاي بودجه ای تعجب‌ها را از چگونگی برنامه‌ریزی دولت در این زمینه بر مي‌انگیزد. حسن روحانی وقتی پشت تریبون مجلس قرار گرفت تا از لایحه بوجه 97 بگوید در پایان صحبت هایش از نمایندگان خواست که بحث تاثیر فشارها قرار نگیرند. این صحبت‌ها در شرایطی است که موضوع ردیف جدول 17 بودجه که یکی از جنجالی ترین ردیف‌هاي در بودجه سالیان متمادی است با تمام گفته‌هاي روحانی و خبرهای دولتی‌ها که از حذف آن حکایت داشت اما تنها گشت و گذاری کوتاه در لایحه بودجه ۹۷ لازم بود تا مشخص شود نهادها و ارگان‌‌هایی که ذیل این جدول قرار داشته‌اند؛ با چینش دیگری مجدد در ردیف‌های بودجه‌ای لحاظ شده‌اند. ظاهرا دلیل این تغییرات هم فراهم کردن بستر و ابزاری برای نظارت بر این سازمان‌ها و ارگان‌ها بوده که عمدتا به نام فعالیت‌های فرهنگی بودجه دریافت می‌کنند نه حذف آنها. این در شرایطی است که کارشناسان معتقدند که ملاک و معیار انتخاب این تعداد نهاد برای دریافت کمک‌های مالی نامشخص است، سئوال منتقدان هم همواره این بوده که این ردیف بودجه، چرا به برخی افراد خاص تعلق می‌گیرد؟ در همین ارتباط یک استاد اصلاح‌طلب دانشگاه تهران معتقد است: این موسساتی که در ردیف جدول ۱۷ بودجه کشور قرار دارند هیچکدام حذف‌شدنی نیستند و فقط ممکن است شکل و نحوه تخصیص بودجه به آن‌ها تغییر کند. صادق زیباکلام مي‌افزاید: اساسا بودجه‌ای که در همین سال جاری صرف مسائل فرهنگی می‌شود؛ آن‌طور که من استخراج کرده‌ام چیزی نزدیک به ۸۰۰۰ میلیارد تومان است و برای اینکه متوجه شویم این بودجه یعنی چقدر پول، باید بدانیم که کل بودجه محیط زیست ما ۳۰۰ میلیارد تومان است یا کل بودجه‌ای که تا آبان‌ماه برای حوزه‌های عمرانی کشور هزینه شده از ۳۸۰۰۰ میلیارد مصوب تنها ۸۰۰۰ میلیارد تومان بوده است. اگر به این اعداد و ارقام نگاه کنیم تازه ابعاد بودجه‌ نهادهای فرهنگی مذکور مشخص می‌شود! وی همچنین خاطرنشان مي‌کند: بیش از سی‌ سازمان و موسسه (سازمان‌هایی مثل تبلیغات اسلامی، جامعه‌المصطفی، شورای عالی انقلاب فرهنگی، حوزه هنری و ... ) هستند که برای فعالیت‌های فرهنگی بودجه دریافت می‌کنند و واقعا مقدار هزینه‌ای که به عنوان بودجه فرهنگی به آنها پرداخت می‌شود، مبالغ باور نکردنی است. نکته قابل توجه در قبال تمام این سازمان‌ها این است هیچکدام نه به مجلس پاسخگو هستند و نه زیر نظر قوه مجریه قرار دارند. اما تنها موضوع ردیف جدول 17 بودجه نیست که فعالان حزبی را بابت سهم ناچیز احزاب در بودجه 97 گلایه مند مي‌کند و مرور برخی ردیف‌هاي دیگر بودجه مي‌تواند پاسخ به چرایی گلایه‌هاي این چنینی را راحت تر کند؛ در ادامه و به عنوان نمونه 3 ردیف از بودجه 97 را مرور مي‌کنیم.
•دادستانی ویژه روحانیت که در رأس آن سید ابراهیم رئیسی قرار دارد، در لایحه بودجه سال 97 همچون سال‌های گذشته ردیف بودجه‌ای جداگانه دارد و رقم بودجه آن نسبت به مبلغ مصوب سال گذشته افزایش یافته است. بر اساس لایحه بودجه سال 97، بودجه دادستانی ویژه روحانیت 37312/000/000 تومان در نظر گرفته شده است. این در حالی است که بودجه این نهاد در سال 96، 30621600000 تومان تصویب شده بود.
•همچنین نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاه‌ها در سال 96، 124700000000 تومان بودجه دریافت کرده است که این رقم در سال 97 به 142,720,000 میلیون تومان افزایش پیدا کرده است. این افزایش بودجه درحالی است که پیش از این حسن رحیم‌پور ازغدی عضو شورای نمایندگان نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های کشور مدعی شده بود که حجت‌الاسلام محمد محمدیان رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها به‌دلیل عدم‌ پرداخت بودجه از سوی دولت استعفا داده است. بعد از این حجت‌الاسلام قریشی معاون سیاسی نهاد رهبری در دانشگاه‌ها این ادعا را تکذیب کرد.
• اعتبار درنظر گرفته شده برای زير مجموعه‌هاي موسسه تنظیم و نشر آثارامام خمینی در بودجه ۹۷ عبارتند از:بودجه پورتال(سایت): ۵ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان، بودجه آستان امام خمینی: ۱۸ میلیارد تومان، بودجه برنامه حمایت از فعالیت‌های تجلیل امام خمینی: ۱۸ میلیارد تومان؛ بودجه اداره امور حرم و ارائه خدمات به زائران: ۹ میلیارد تومان؛ بودجه مراسم سالگرد ارتحال: ۹ میلیارد تومان.