مظلومیت نشریات خصوصی در بحران کاغذ

محمد حیدری در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به کمبود کاغذ در بازار بیان کرد:‌ بحث کاغذ عمیق است و باید بدانیم سال‌ گذشته حدود صد هزار تن کاغذ وارد کردیم اما امسال تا این لحظه ۳۸ هزار تن کاغذ وارد کشور شده است. این آمار نشان می‌دهد که ۶۲ درصد میزان کاغذهای وارد شده کاهش پیدا کرده است. در ابتدای امسال قیمت کاغذ ۲۸ درصد در جهان بالا رفته است؛ یعنی اولین تلنگرها به بازار خورده بود اما متاسفانه در کشور ما بحث تنظیم بازار بخصوص در حوزه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دیده نمی‌شود؛ البته در بسیاری از وزارتخانه‌های دیگر هم این مساله وجود دارد. مسوولی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در آن دوره حضور نداشت که ستاد بحران تشکیل دهد.

دبیر انجمن مدیران رسانه‌ ادامه داد:‌ دو کارخانه بزرگ‌ تولیدکننده کاغذ چین، به دلیل مباحث محیط‌ زیستی تولید خود را تعطیل کرده‌اند. همچنین دنیا به این سمت رفته است که از محصولات دیگر بتوانند کاغذ تولید کنند. حتی در ایران طرحی برای تولید کاغذ از پودر سنگ مطرح شد. اما این تولید، هزینه بیشتری دارد و به راه‌حل سیستماتیک در کلان اقتصاد نیازمند است.او به دلایل افزایش قمیت کاغذ در کشور اشاره کرد و گفت: اولین دلیل افزایش قیمت کاغذ به عدم درایت مسوولان برمی‌گردد به این دلیل که عدم پیش‌بینی بازار و کمبود ستاد تنظیم بازار وجود دارد. همچنین بحث افزایش قمیت جهانی کاغذ در گرانی آن موثر بود، اما بسیاری از افراد این مساله را ندیدند. تعطیلی دو کارخانه در چین هم عامل دیگر افزایش قیمت بود.

حیدری اضافه کرد: دلیل دیگر گرانی کاغذ به اقداماتی که در حوزه وزارت دارایی و گمرک انجام می‌شود، مربوط است. متاسفانه مجلس ابتدای مهر هر سال موضوع افزایش گمرکی کاغذ را مطرح می‌کند. این امر باعث می‌شود تا تمام صنوف حوزه چاپ مانند چاپ‌خانه‌ها، کاغذ فروش‌ها و روزنامه‌ها جمع شوند و نامه‌های متعددی را بنویسند. در نهایت بعد از مدتی یکی از مسوولان اعلام می‌کند که به دلیل اینکه این حوزه مورد قبول ماست، تعرفه گمرک بالا نخواهد رفت. ما باید بدانیم این کالای استراتژیک، فرهنگی محسوب می‌شود و تفکیک آن از انواع کاغذ سخت نیست. مسوولان می‌توانند مقوا را گران کنند اما کاغذ تحریر و رول که در حوزه کتاب و روزنامه مصرف می‌شود طبیعتا بخش یارانه پذیر و با تهدیدهای زیادی مواجه است. زمانی که خبر افزایش تعرفه گمرکی منتشر شد، برخی واردکنندگان ترسیدند و برخی نیز کاغذها را در انبار نگه داشتند. تمام این موارد باعث شد که شوک فراوانی به بازار وارد شود بنابراین تاجر هم با خود می‌گوید که چرا کاغذ را ارزان بفروشد و آن را سخت‌تر وارد بازار می‌کند.
دبیر انجمن مدیران رسانه‌ به موسسه همشهری اشاره و اظهار کرد: موسسه همشهری پیش‌بینی کرده بود که قیمت کاغذ بالا خواهد رفت بر همین اساس با کارخانه صنعتی چوب و کاغذ مازنداران قرارداد بست تا شش هزار تن کاغذ را پیش‌خرید کند. اما متاسفانه این کارخانه به دلیل بدهی نیمه تعطیل شده و این خرید اتفاق نیفتاد. اخباری که در این حوزه وجود دارد خیلی صحیح نیست.

او با اشاره به کارخانه چوب و کاغذ مازندران بیان کرد: مدیران نشریات به استفاده از کاغذ این کارخانه علاقه‌مند نیستند. ما می‌دانیم که در کشور ما تعداد جنگل کم است به همین دلیل نمی‌توانیم به تعداد کم کارخانه‌های تولید کاغذ ایراد بگیریم. به نظر من کاغذهای تولید شده در کارخانه مازنداران مناسب نشریات داخلی ما نیستند به دلیل این که بی‌کیفیت هستند، رنگ را پخش می‌کنند و پرز دارند. این موارد باعث می‌شود که دستگاه‌های چاپ چاپخانه‌ها خراب شود و آن‌ها نیز به استفاده از این کاغذها تمایلی نداشته باشند.

حیدری ادامه داد: اگر ثبت سفارش کاغذ انجام شود، دو یا سه ماه طول می‌کشد که وارد ایران شود. اگر در حال حاضر ۴۰۰ یا ۵۰۰ تومان از قیمت پایین آمده است، به این دلیل است که برخی از روزنامه ‌ها تعداد صفحات خود را کم کرده‌اند.  ۳۴۲۷ رسانه مکتوب از فروردین ماه ۹۶ منتشر می‌شدند اما از مهرماه با توجه به آغاز بحران کاغذ، ۱۹۷۵ رسانه اعلام وصول کردند. در این دو ماه ۱۷۰۰ یا ۱۸۰۰ رسانه به دلیل موضوع کاغذ ریزش کرده‌اند.
او به بودجه فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اشاره کرد و گفت: به نظرم بودجه فرهنگی برای حمایت کم است. بودجه فرهنگی کشور برای ۴۷ موسسه در سال گذشته بود زمانی که مجموع این ۴۷ موسسه و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را مشاهد کردم و متوجه شدم که وزارت ارشاد که متولی تئاتر، سینما، کتاب، رسانه مکتوب و ... است تنها نزدیک به ۱۹ درصد بودجه کشور را می‌گیرد. ۸۱ درصد دیگر بودجه نیز به موسساتی با ردیف‌ بودجه خاص تعلق می‌گیرند. این موسسات کاغذ را با هر قیمت و شرایطی خریداری می‌کنند و دستشان در جیب دولت است اما تا امروز جوابگو نبوده‌اند و کاری نتوانسته‌اند انجام دهند.

محمد حیدری در پایان بیان کرد: رسانه‌های حوزه خصوصی مظلوم‌ترین قشر هستند. زمانی که مدیر پول ندارد پرداخت کند، خبرنگار و سردبیر هم دچار مشکل مالی خواهند شد. در حال حاضر با این بحران برخی از نشریات خصوصی منتشر نمی‌شوند و به نظر من تا دو ماه آینده برخی نیز به پرسنل خود به دلیل وضع مالی حقوق نخواهند داد. همچنین تعداد صفحات خود را کمتر خواهند کرد و بسیاری از روزنامه‌ها که قرار بود منتشر شوند، نخواهند شد.

به گزارش ایسنا، خبر افزایش تعرفه واردات کاغذ و تحریر روزنامه‌ در هفته‌های اخیر، واکنش برخی از روزنامه‌های خصوصی را به دنبال داشت و در این میان برخی روزنامه‌ها اعلام کردند که در اعتراض به گران شدن کاغذ برای مدتی فقط به صورت الکترونیکی منتشر خواهند شد یا تعداد صفحات خود را کم می‌کنند. البته در ادامه از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام شد که تعرفه انواع کاغذ چاپ و تحریر و روزنامه تا پایان سال جاری کماکان مطابق روال قبل بوده و افزایش نخواهد یافت اما طبق گفته برخی مدیران مسوول روزنامه‌های خصوصی، اعلام صرف این خبر هم به افزایش قیمت کاغذ و کمبود آن منجر شده است.البته چهارشنبه، ۲۲ آذر ماه معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرد، «یک محموله کاغذ در حال ترخیص از گمرک است.» حسین انتظامی همچنین گفت، «با مساعدت بانک مرکزی که ارز مبادله‌ای در اختیار واردکنندگان کاغذ قرار داد، یک محموله ١٠ هزار تنی کاغذ روزنامه و کاغذ تحریر در حال ترخیص از گمرک است و تا هفته آینده به انبارهای چاپخانه‌ها می‌رسد.»