بهار نیوز - جشن «سپندارمذگان» يا «ولنتاین»؟!

علی سبزمیدانی
چند سالی است که برگزاری و بزرگداشت جشنی به نام ولنتاین البته به طور غیر رسمی در ایران رواج پیدا کرده است. بسیاری از عشاق نیز در این روز با هدایایی که اغلب عروسک و یا شکلات است از معشوق خود قدردانی و سپاسگذاری می‌کنند و این عمل در حقیقت پاسداشت مقام عشق و دوستی است. ولنتاین سالیان سال است که در اغلب کشورهای جهان خصوصا کشورهای اروپایی برگزار شده و حتی جشنهایی بطور رسمی و در اماکن عمومی برایش برگزار می‌شود. در کنار اینها اما چند کشور مسلمان هم برگزاری آن را ممنوع اعلام کرده‌اند.

در ایران حدود یک دهه است که ولنتاین معروف شده و بر سر زبانها افتاده است. از هفته‌ها قبل از فرارسیدنش بازار خرید و فروش اجناس مربوط به آن رونق میگیرد و حتی برخی مغازه‌ها و فروشگاهها با تزئینات قرمز رنگ خاص این روز به پیشوار آن میروند و حال و هوایی ولنتاینی میگیرند!! پلیس اما همواره از محدودیت و ممنوع بودن برگزاری جشن و خرید و فروش وسائل آن صحبت کرده است. این که روزی برای ابراز محبت و و عشق و یا دوستی داشته باشیم, تحفه‌ای بسار با ارزش و نعمتی گران بها است. ولنتاین اگر هر روز هم باشد باز جذاب است اما مساله‌ای که باعث شده در چند سال اخیر ولنتاین تحت الشعاق قرار بگیرد خودنمایی رقیب ایرانی آن به نام "سپندارمذگان" است. از سپندارمذگان به عناوین دیگری نظیر "سپندار" و "اسفندگان" نیز نام می‌برند. سپندار جشنی بسیار کهن‌تر از ولنتاین بوده است. رورگاری پیشینیان سرزمینمان که همواره به دنبال زندگی بر پایه صلح و سازش و دوستی بوده‌اند روزی هم برای پاسداشت مقام عشق تعیین می‌کنند و آن را پاس می‌دارند.

"سپندارمذگان" که یکی از جشن‌های معروف و کهن سرزمین ماست در روز ۵ اسفند در گاهشمار زرتشتی که برابر با روز ۲۹ بهمن در گاهشمار خورشیدی است، برگزار می‌شود. در گاهشمار زرتشتی ۶ ماهه نخست سال ۳۰ روزه بوده و چون در گاهشمار خورشیدی ۶ ماهه نخست سال ۳۱ روزه است روز درست برگزاری جشن سپندارمذگان در گاهشمار خورشیدی ۲۹ بهمن می‌شود. "سپندار" را بیشتر برای قدردانی از مقام بانوان سرزمینمان‌ترتیب داده اند, بطوری که ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه آورده‌است که؛ "ایرانیان باستان، روز پنجم اسفند را روز بزرگداشت زن و زمین می‌دانستند. "

در فرهنگ ایران باستان همواره بانوان مقام و جایگاهی خاص داشته و ارج و احترام و حرمتشان خیلی بیشتر حفظ می‌شده است. سپندار اما هر چه به جلو رفت بی سر و صدا‌تر شد. زمان دقیقی را نمی‌توان اعلام کرد اما میتوان گفت که حداقل در حدود پنجاه الی شصت سال اخیر این جشن به کلی در ایران زمین فراموش شده بود و شوربختانه اکثریت مردم ایران هیچ آشنایی و آگاهی با این جشن نداشته و در واقع نمیدانستند سپندار چیست! ! هموطنان زرتشتی اما با اکثریت تفاوت داشته‌اند و همچون پاسداشت جشن‌ها و رسم و رسوم‌های دیگر, این روز را هم زنده نگه داشته و آداب خاص آن را انجام داده اند. در سنت و آیین زرتشتی چنین است که در هر ماه، هنگامی که نام روز با نام ماه برابر می‌شود، آن روز را جشن می‌گیرند.

برای نمونه در روز فروردین از ماه فروردین، جشن «فروردینگان» ، یا در روز مهر از ماه مهر، جشن «مهرگان» . ایرانیان باستان در سده‌های گذشته معمولا در هر ماه جشن و روز بزرگداشت آن ماه را داشته‌اند اما هرچه زمان به جلو پیش رفت برگزاری این جشن‌ها از تب و تاب افتاد و اغلبشان به کلی فراموش شد بطوریکه بزرگداشت آئین‌های ایرانی در چند دهه اخیر تنها شامل بزرگداشت و برگزاری جشن سال نو یا همان نوروز و یا شب یلدا شده است. اما چند سالی است که با اطلاع رسانی دقیق، این روز به بسیاری از ایرانیان معرفی شده است. برای خیلی‌ها وجود این جشن که جالب است. تا جایی که برخی عقیده دارند وقتی خودمان جشنی به این اصالت و شکوه داریم نیازی به ولنتاین نداریم.

در چند سال اخیر همه گیر شدن استفاده از اینترنت و فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی, کمک شایانی به شناخت و آشنایی سپندار در جامعه کرده است. شاید این جشن هنوز آنطور که باید باب نشده باشد اما همین که متن و پیامک‌های تبریکش در موبایلها رد و بدل میشود خود نکته حائز اهمیتی است. اما نیاز است که هرچه بیشتر از قبل نسبت به فراگیر‌تر شدنش تلاش شود.