بحران پلاستیکی؛ زنگ خطر برای ایران زمین!

گروه جامعه: بشر امروز در تقابل بزرگترین و بی‌سابقه‌ترین آلودگیِ زباله‌های پلاستیکی در تاریخ است. در پنجاه سال گذشته، تولید و مصرف جهانی پلاستیک افزایش چشمگیری داشته، طبق گزارش تحلیلگران صنعت جهانی، مصرف این محصول شیمیایی تا پایان سال ۲۰۱۵ به ۲۹۷.۵ میلیون تن رسیده است.

ایران یکی از ۱۰ کشور نخست دنیا در زمینه مصرف پلاستیک است. بر اساس آمار موجود، میزان پلاستیک تولیدی در ایران بیش از ۱۷ هزار تن در سال تخمین زده شده که این رقم معادل حدود ۵۰ تن در روز است. هر شهروند تهرانی به طور متوسط روزانه ۳ نایلون پلاستیکی را وارد چرخه محیط زیست می‌کند. بقایای پلاستیک باعث مرگ بیش از یک میلیون پرنده در سال و همچنین مرگ بیش از صدهزار پستاندار می‌شوند. در جوامع پیشرفته در حال حاضر تنها ۵ درصد از پلاستیک‌های تولید شده، بازیافت می‌شود و باقی در طبیعت رها شده و یا بدون هیچگونه تمهیدات خاص دفن می‌شوند.

با وجود ده‌ها عامل ترغیب و الزام، هنوز هزینۀ بازیافت زباله‌های خانگی از انتقال آنها به محل دفن زباله برای شهرداری‌ها بیشتر است. قیمت مواد بازیافتی، به دلیل نزول قیمت نفت و افول تقاضا برای مواد بازیافتی، کاهش یافته است. این رکود، برخی شرکت‌های بازیافتی را مجبور به تعطیلی کارخانه‌ها و لغو برنامه‌هایشان برای فناوری‌های جدید کرده‌است.

این ماده شیمیایی-صنعتی از بقیه مواد در برابر تجزیه طبیعی بسیار مقاوم‌تر است زیرا پیوندهای شیمیایی که مولکول‌های پلاستیک را کنار یکدیگر نگه می‌دارند، اغلب قدرتمندتر از نیروی طبیعت است. این بدان معنی است که میکروارگانیسم‌های خاکی که می‌توانند به راحتی به موادی مانند چوب و دیگر زباله‌های ارگانیک حمله کنند، نمیتوانند اکثر پلاستیک ها را از بین ببرند.

تجزیه پلاستیک پس از یک دوره بسیار طولانی (حدود ۱۰۰ الی ۵۰۰ سال) آغاز می شود. ویژگی‌هایی که سبب شده‌اند پلاستیک در بازار جهانی تا این حد مهم باشد همان‌هایی هستند که آن را به آلاینده‌ای فراگیر تبدیل کرده‌اند: دوام و مقاومت در برابر تجزیه!