باید به فکر ترمیم سرمایه اجتماعی باشیم

اسحاق جهانگیری صبح امروز در مراسم هشتادمین سالگرد تاسیس کتابخانه ملی گفت: امیدوارم به همت دست‌اندرکاران هر روز شاهد نقش موثرتر کتابخانه ملی در توسعه و پیشرفت کشور باشیم. جشن هشتاد سالگی این مجموعه را نیز به همه خانواده بزرگ فرهنگی و نخبگان و ملت ایران تبریک می‌گویم. حوزه کاری شخصی من بیشتر اقتصادی توسعه‌ای و اجرایی است ولی همواره تاکید داشتم تعامل و نسبت مناسب بین فرهنگ و توسعه فرهنگ و اقتصاد، فرهنگ و سیاست می‌تواند کشور را در مسیر درست توسعه به پیش ببرد.

معاون اول رئیس‌جمهور ادامه داد: به درستی گفته‌اند که کتاب نماد و شاخص فرهنگ مکتوب است و کتابخانه ملی حافظه مکتوب ماست. هشتاد سال از عمر این حافظه می‌گذرد و خوشبختانه پیری و فراموش شدگی در آن نمی‌بینیم. امیدواریم این حیات پربرکت و موثر همچنان ادامه داشته باشد و هر سال نقش پررنگ‌تری در توسعه کشور و از منظر سیاسی بازی کند.

جهانگیری سپس با اشاره به لزوم توجه به فرهنگ در مسیر توسعه تاکید کرد: موضوع توسعه در مقطع فعلی برای ما بسیار مهم است و توسعه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی از جمله اهداف ماست. من به عنوان فردی که در دولت مسئولیت مهمی دارم فکر می‌کنم برای جامعه ایرانی دو رویکرد مهم در مسیر توسعه وجود دارد؛ یکی رویکرد نهادمندی و تاریخ‌داری و دیگری رویکرد فراهم کردن زمینه‌های نشاط و تعلق خاطر و بیدار کردن امید در شهروندان به شدت به این دو موضوع نیازمندیم که هم نهادهای مدنی و مردمی فعالیت مستمر داشته باشیم و هم نشاط را در جامعه بالا ببریم.

این مدیر اجرایی دولت دوازدهم تصریح کرد: هیچ آسیبی به توسعه بزرگ‌تر از جوانمرگی نهادهای فرهنگی، مدنی، اجتماعی، علمی و سیاسی نیست مخصوصا در حوزه فرهنگی نهادهای مردمی در صورت استمرار نقش حیاتی در فرآیند توسعه کشور دارند متاسفانه شاهد هستیم نهادهای فرهنگی ما به سرعت از بین می‌روند و امکان انتقال تجربیات‌شان میسر نمی‌شود. این نهادهای فرهنگی هستند که احساس تعلق به ایران، اسلام و جامعه را شکل می‌دهند و اینها هستند که محل تعامل نخبگان و اندیشمندان ما می‌شوند و هویت ما را می‌سازند.

معاون اول رئیس جمهور افزود: همچنین تجربه نشان داده میل به شادی و نشاط در زندگی در یک جامعه حیاتی است و توسعه را رقم می‌زند. اصلا یکی از شاخص‌های توسعه میزان شادی و امید به زندگی در جوامع است. امروز و در جشن هشتاد سالگی کتابخانه ملی صحبت از کتابخوانی و کتابخانه است ما به شدت به جشن‌هایی به همین شیوه و سخنرانی نیاز داریم. آن هم در آستانه عید نوروز که بزرگترین جشن ایرانیان است. امیدواریم صدا و سیما و رسانه‌ها کمک کنند و شادی و نشاط در جامعه جریان پیدا کند.

جهانگیری اضافه کرد: جایگاه کتاب و فرهنگ در تمدن و فرهنگ ایرانی مشخص است کتاب مظهر اندیشه و عقلانیت است و نوع برخورد جوامع و حکومت‌ها با اندیشه و کتاب با میزان توسعه یافتگی کشورها بستگی مستقیم دارند جایی که صاحب اندیشه آرامش و امنیت و فرصت کاری خوب دارند قطعا میزان توسعه بالاتر است و جایی که برای این موضوعات محدودیت ایجاد می‌کنند تا مرحله توسعه فاصله دارند. باید در عرصه کتاب، سیاستی گشاده و باز د اشته باشیم و به اندیشه متفاوت و مخالف هم امکان فعالیت بدهیم تا اندیشه خودمان توانمند بشود. اندیشه و نقد در تعامل با هم فرهنگ جامعه را می‌سازند و جامعه زنده یعنی جامعه‌ای که بروز استعدادها و بیان اندیشه‌ها را تاب می‌آورد.

او مجدد یادآور شد: رونق کتاب، رونق فرهنگ است و رونق فرهنگ یعنی توسعه. اگر به توسعه نیازمندیم حتما باید به فرهنگ توجه کنیم. امروز کشور ما با ابرچالش‌های زیادی مواجه است که حوزه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی چه داخلی و بین‌المللی چالش داریم ولی در کنار این چالش‌ها، فرصت‌های خوبی هم وجود دارد.

کشور ما غنی‌ترین کشور در زمینه منابع طبیعی است و از استراتژیک جایگاه خوبی داریم و نیروی انسانی فعال. با اینها می‌توانیم بر چالش‌ها غلبه کنیم ولی پیش از آن باید به فکر ترمیم سرمایه اجتماعی باشیم. این مساله برای ما حیاتی است که بین گروه‌ها و اقشار مختلف ملت و دولت و نخبگان گفت‌وگوی ملی آغاز شود. و کتابخانه ملی مکان خوبی برای شکل‌گیری این گفت‌وگوها است. متاسفانه گفت‌وگو از دستور کار ما حذف شده و به تعارض روی آورده‌ایم که فشار سنگینی را به جامعه وارد می‌کند.

جهانگیری در پایان تاکید کرد: ما به خودمان هم این نقد را وارد می‌کنیم که به عنوان دولت گفت‌وگویی با اصولگرایان، اصلاح طلبان و نخبگان نداریم و باید خلا گفت‌وگو را پر کنیم. عبور از چالش‌ها ممکن نشدنی است و اصلاحات اقتصادی و سیاسی که باید اتفاق بیفتد در همین چارچوب موجود ممکن است ولی به عنوان پیش نیاز باید سرمایه اجتماعی را ترمیم کنیم و باب گفت‌وگو را باز کنیم که مطمئنم با همدلی و همراهی نخبگان کشور ممکن می‌شود.