بررسی چالش‌ها و مسایل عديده خوزستان

دومین همایش توسعه خوزستان از سوی بنیاد توسعه خوزستان، با حضور افراد و شخصیت‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و دانشگاهی در تهران برگزار شد. در این همایش، برخی از نمایندگان ادوار خوزستان در مجلس و نمایندگان فعلی حضور داشتند. همچنین حضور احمدی شاهرودی عضو مجلس خبرگان رهبری، حجازی استاندار خوزستان، شجاعپوریان عضو شورای شهر تهران، رجایی از نزدیکان هاشمی رفسنجانی، جهانمیر پیش بین استاد دانشگاه، حسنوند استاندار بوشهر و برخی دیگر از شخصیت‌های سیاسی، اجتماعی استان در سال‌های گذشته از نکات قابل توجه در این همایش بود. حضور افراد و شخصیت‌ها از طیف‌های مختلف سیاسی در کنار هم، مهم‌ترین نکته قابل توجه این همایش بوده است.

شمخانی: بررسی چالش‌های خوزستان
علی شمخانی در سخنانی با اشاره به برخی اختلافات در جهان اسلام و بهره برداری غرب از اختلافات مذهبی گفت: دشمن تلاش می‌کند با بهره برداری از این اختلافات، در کشور ما و استان خوزستان هم بازی کند. وی افزود: با نگاه به تحولات جهان عرب متوجه می‌شویم که یک وضع جدیدی شکل گرفته که ترکیبی از نارضایتی هاست، دلیل هم ندارد ناراضیان اکثریت مطلق باشند، نزدیک به اکثریت هم باشند می‌توانند اوضاع را برهم بریزند.

وی گفت: به نظر من خوزستان سه چالش عمده دارد که این سه چالش عمده را با توجه به این محیط پیرامونی باید به آن نگاه کرد. یک چالش ملی دارد یک چالش منطقه‌ای و یک چالش استانی. شمخانی با اشاره به برخی مشکلات در کشور گفت: چالش ملی، همین موضوعاتی است که در همه کشور وجود دارد، فقر هست، بیکاری هست، یک سری ناهنجاری‌های فرهنگی هست، در حوزه اجتماعی یک سری ناهنجاری‌های اجتماعی هست، طلاق، ازداواج و... این‌ها چالش‌های ملی است که خوزستان هم از آن جدا نیست این قابل تحمل است بنوعی، در همه کشور وجود دارد در خوزستان هم هست.

وی افزود: چالش منطقه‌ای و محلی هم داریم که این ناشی از سه دلیل است دلیل اول جنگ و قدرت تخریب آن. جنگ قسمت عمده‌ای از استان خوزستان را منهدم کرد. کشور در دوران جنگ از توسعه نایستاده بود، حلقه‌های توسعه به خارج از استان منتقل شد. وی گفت: مدت‌ها بود که مصوبه‌ای از شورای امنیت ملی داشتیم که سرمایه گذاری در مناطق ناامن خوزستان را درست نمی‌دانست این خروج از حلقه‌های توسعه هم دشواری‌هایی برای ما ایجاد کرد، این دیگر عرب و عجم نمی‌شناسد و همه اقوام را در بر می‌گیرد.

وی در ادامه افزود: دلیل سوم چالش دوم، چالش ناشی از بیگانگانی ماست. چندین سال از جنگ می‌گذرد و ما هنوز نسبت به تصمیم مناسب برای استان خوزستان بیگانه‌ایم. ما می‌گوییم منابع داریم، آب داریم، نفت داریم، نیروهای انسانی جوان داریم، آموزش عالی داریم این‌ها منابع ماست همه مسئولین کشور وقتی می‌خواهند حرف بزنند همه این‌ها را می‌گویند اما چرا فاصله وضع فعلی نسبت به برنامه چشم انداز فاصله دهشتناکی دارد؟

شمخانی ادامه داد: اما چالش سوم، چالش قومی است همین الان نگاه کنید در خوزستان سه تفکر وجود دارد: ۱- تفکر سنی (که ما نداشته بودیم) ۲- یک تفکر شیعی اصیل ۳- یک تفکر شیعی غلو، تی جانی را می‌آورند که با او سنی‌ها را بکوبند. می‌گویند غدیر مهم‌تر از بعثت است، می‌گوید والعصر یعنی امام زمان، می‌گوید و الفجر ولیال العشر یعنی دوازده امام بدون اینکه بداند و جامعه را توجیه کند، بعد می‌گوئیم چرا بهائیت رشد می‌کند؟! خوب، چالش قومی به اضافه این تفکر موجب رشد بهائیت می‌شود.

وی تبعیض را از دیگر دلایل این چالش در استان عنوان نمود و با اشاره به برخی تبعیض‌های قومیتی افزود: ما در این استان سردار هاشمی را داشته‌ایم. چرا ما که می‌توانیم سردار بسازیم امروز مزدور بسازیم؟ چه دلیلی دارد که برخی تغییر دین می‌دهند، این‌ها که تغییر دین نمی‌دهند در اصل، این‌ها عکس العملی نامناسب به یک حادثه نامناسبند، هردوی آن‌ها غلط است.  وی گفت: روشنفکران عرب در این قضیه نقش دارند که باید جلوی این کار را بگیرند تا بستری فراهم نشود برای آنهایی که می‌گویند این قوم قابل اعتماد نیستند، از طرفی شبکه تلویزیونی بزنید، (اهواز، امام علی و...) هرچه می‌خواهید بزنید، موثر نیست، شما تبعیض، تحقیر، تنگ دستی را بردارید تحریک حل می‌شود.

وزیر سابق دفاع گفت: با تجربیاتی که از این شکل مدیریت‌ها پیدا کردیم به دلیل استمرار این سیاست‌ها، دعوی من این است که این سیاست‌ها ملی نیست. می‌گویند ملی است چطور می‌شود دولت عوض می‌شود، استاندار عوض می‌شود، حدود پانزده استاندار تاکنون عوض شده است ولی سیاست عوض نشده است، پس این سیاست ملی است. می‌گویم نه این سیاست منطقه‌ای است مال آن بخش از منطقه است که تعویض نمی‌شود.

علیرضا رجایی: مشکل از روش هاست
علیرضا رجایی نیز در سخنانی گفت: مشکلاتی که بیان شد به نظرم ریشه‌ای‌تر از این سخنان است که اینجا زده شد، و آن نداشتن روش است. الان لحظه به لحظه غرب مسلمان را با روش تغییر می‌دهد. وی افزود: من تصورم این است که همه مسایلی که دوستان می‌فرمایند همه ناشی از مشکل روش است اگر ما این را حل نکنیم مشکلات حل نمی‌شوند. (حالا روش استفاده از نیروهای بومی، روش کنار هم نشستن نیروهای استان و...)

رجایی گفت: شما ببینید در لبنان خرج می‌کنند و این روش جواب داده من اخیرا در این سفر مشهد آقای هاشمی، با ایشان بودم اهل سنت آمده بودند پیش ایشان. اینکه اهل سنت بیایند در حرم امام رضا (ع) خودش صحنه زیبا و رمانتیکی است اما نکته اینجاست که بنده به دکتر رحیمی هم گفتم: ما اول ایرانی هستیم بعد مسلمان و شیعه و این تجدید نظر طلبی هم نیست که بعضی از دوستان می‌فرمایند فلانی و فلانی تجدید نظر طلب هستند. حضرت علی (ع) می‌فرماید: مالک این‌ها یا برادران دینی تواند یا نظیر لک فی الخلق، اول خوزستانی هستیم بعد چپ و راست و اصلاح طلب و اعتدال گرا و... وی گفت: ما چکار داریم که کی رئیس جمهور شده یا کی وزیر کشور شده و کی استاندار؟ ما می‌گوییم این‌ها مسائل استان است و ما باید واقعا در کنار هم باشیم.

رجایی گفت: اگر ما نوع نگرشمان را در استان بر اساس روش کنار هم نشستن تنظیم کنیم گمان می‌کنم به نتیجه‌ای در خور برسیم و دیگر بحث عرب و عجم و بحث‌های دیگر رنگ خواهد باخت، اگر آدم صالحی می‌بینیم چه ایرادی دارد که عرب باشد و برای استانداری انتخاب شود؟ من خودم از اولین کسانی خواهم بود که به او رأی خواهم داد. اما روش را اگر عوض کنیم این‌ها به عنوان یک ظرفیت‌های قابل ارزش و ارزشمند هستند.

کیانوش راد: سازگاری و همگرایی نخبگان برای منافع استان
محمد کیانوش راد مسئول بنیاد توسعه خوزستان که همانند جلسه قبل، مسئولیت برگزاری این اجلاس را بعهده داشت در سخنانی با اشاره به فعالیت‌ها و جلسات بنیاد توسعه خوزستان گفت: ما هرسه ماه یکبار جلسه خواهیم داشت (نشست‌های عمومی) و دراین نشست‌ها البته بحث‌های ریز و تخصصی شاید نشود و بیان مسائل و مشکلات و راه حل‌ها و ایده هاست. وی در ادامه تاکید کرد: جمعی که قرار است تحت عنوان بنیاد توسعه باهم کار کنیم حول مسایل سیاسی نیست و همه دلسوزانی که بدون در نظرگرفتن گرایشات سیاسی در فکر توسعه استان هستند می‌توانند به این مجموعه کمک کنند.

وی به شاخص سازگاری میان افراد در هر جامعه اشاره کرد و گفت: اگر سازگاری نیروهای استان ایجاد شود بدون در نظر گرفتن مسایل سیاسی، بر روی مسایل استان سازگاری ایجاد شود می‌توان امیدوار بود، ضمن حفظ مواضع افراد که هرکس موضع خودش را دارد و در حزب و جریان سیاسی خود، فعالیت سیاسی‌اش را دنبال می‌کند. وی گفت: واقعا ما باید روی این مسائل تلاش کنیم، حداقل نتیجه این نشست‌ها این است که ما بعد از مدت‌ها همدیگر را می‌بینیم و نرم‌تر می‌شویم. می‌توان زمینه همگرایی همه نیرو‌ها و نخبگان استان را ایجاد کرد.

کیانوش راد ادامه داد: بنیاد توسعه خوزستان که انشالله شکل خواهد گرفت در موضوع عزل و نصب‌های مسئولین در استان‌ها دخالت و ورود نمی‌کند. وی با اشاره به جلساتی که مرداد ۸۰ در هتل اوین و بعد در آبان ۸۰ برگزار شد گفت: موضوع توسعه استان ورای از مسایل سیاسی است و واقعا باید به نقطه‌ای برسیم که همه نیرو‌ها بتوانند صرف نظر از گرایشات سیاسیشان که برای هم محترم است حول مسایل استان بحث و گفتگو کنند و به نتایجی برسند.

وی در پایان گفت: نکته بعدآنچه که شاید در فضای سیاسی کشور خالی است اکنون و اینجا ما در میان خود مطرح می‌کنیم این است که از کسانی که پیر فعالیت‌های سیاسی اجتماعی بوده‌اند در جناح‌های مختلف کمتر دیده شده‌اند و کمتر قدردانی شده‌اند باید فضایی ایجاد کنیم که بزرگانی مانند آقایان علوی تبار، دکتر شیخ، آقای بلادیان و مواساتیان از جایگاه‌های آن قدردانی شود.

استاندار خوزستان: به مسایل اجتماعی استان توجه نشده است
در این نشست استاندار خوزستان در سخنانی گفت: ورود به ریز مسائل خوزستان و آشنا شدن با مشکلات و پیچیدگی‌هایی که مسائل خوزستان دارد هم صبر و حوصله می‌خواهد و هم مطالعه نیاز دارد. باید میان مردم بود و شرایط را تحلیل کرد و دید از اتفاقات چه نتایجی می‌توان گرفت.
حجازی گفت: جنگ سه آسیب داشت، یکی آسیب کاربردی بود یکی اقتصادی و دیگری اجتماعی. هر کسی آمد به دنبال حل آسیب کالبدی بود پل بسازد، جاده بسازد، شهر بسازد ولی آسیب اجتماعی و آسیب اقتصادی ریشه‌ای‌تر است. زمان بیشتری می‌برد. برای بازسازی‌اش نیاز به فکر و برنامه و سرمایه گذاری دارد که این امر کمتر مورد توجه بوده و یکی از دلایلش تغییرات مکرر مدیریتی بود که اصلا فرصت فکر کردن نمی‌داد.

وی گفت: مسائل اقتصادی و اجتماعی مسائل درون استانی است که بیان شد مشکل عمقی بسیاری در این زمینه‌ها در استان وجود دارد و این‌ها از درون استان است نه از برون آن و چون مسائل درون استان درست منتقل نمی‌شود چه مثبت چه منفی لذا راهکارهایی در کوتاه مدت ممکن است اثر داشته باشد اما در دراز مدت ادامه پیدا نمی‌کند. در این مدت من به این جمع بندی رسیدم که کار فقط به یک مطالعه اساسی نیاز دارد یعنی واقعا در کنارکارهای فوری، مردم از وضع آبرسانی روستا‌ها گرفته تا مشکلات متعدد دیگر، باید مطالعه شود کار شود.

حجازی افزود: رابطه بین شغل و دانشگاه وجود ندارد، هیچ رابطه‌ای بین برنامه ریزی صنعت و برنامه ریزی آموزشی نیست. همه برنامه بخشی و موازی است چون طرح جامع ندارد. کسی که در استان سرمایه گذاری می‌کند ثروتش را می‌خواهد نگه دارد بزرگ‌ترین ثروتش فرزندان اوست تحصیلات اوست وقتی امیدی نداشته باشد در قبولی در دانشگاه‌های بزرگ و رتبه‌های بالا‌تر چطور می‌تواند آنجا سرمایه گذاری کند؟  وی گفت: ما از سال ۴۵ آمار را بررسی کردیم هم مهاجرت بیرونی داشتیم. بلااستثناء همه مهاجرت‌های بیرون رفتن نخبگان بودند همه مهاجرت‌های آمدن به داخل آدم‌هایی در سطوح پایین جامعه. علت آن چیست؟ علت آن این است که به مسائل اجتماعی توجه نکردیم فقط ورود در مسائل سطحی مانند عفاف و حجاب و اینطور موارد که این‌ها اصلا مسئله ما نیست.

وی گفت: چرا دولت بیاید سرمایه گذاری کند. استان ما بخش خصوصی ندارد. در این استان اصلا ثروت نمی‌چرخد. در این استان، شما از دوستان نفتی که در جمع ما حضور دارند از ما سوال کنید از پرسنل ما از روزی که آغاز به کار می‌کنند تا روزی که می‌خواهند بازنشست شوند پولشان را کجا می‌برند سرمایه گذرای می‌کنند؟ بیش از ۷۰ درصد خارج از استان می‌برند در آمار ما آمده ۳۰ درصد در استان سرمایه گذاری می‌شود. سایر سرمایه گذاری‌ها هم همین طور است.

حجازی گفت: ما برای خوزستان سه گام برداشتیم یکی کوتاه مدت برای مشکلات آنی مردم دوم یک گام متوسط میان مدت که داریم کار‌هایش را اجرایی می‌کنیم که حداقل یک کار دیگر دارد که تمام شود و یک گام اساسی دراز مدت که در این کار‌ها دیده شده و سند چشم انداز که ان شاء الله مورد استفاده قرار گیرد. به گفته محمد کیانوش راد نماینده اسبق مردم اهواز در مجلس، این جلسات هر سه ماه یکبار بصورت عمومی برگزار خواهند شد و کمیسیون‌های تخصصی نیز در این فاصله‌های زمانی بصورت منظم برگزار خواهند شد. پیش‌تر در سال۸۰ نیز این جلسات برگزار شده بود.