تاریخ انتشار : ۱۳۹۶/۱۲/۱۲ ساعت ۱۲:۵۴
کد مطلب : ۱۴۴۳۴۲
پارک‌های ملی و پارک‌های کاغذی!
محمد درویش
1- هشت سال پیش در آیچی پرفکچر ناگویای ژاپن، اعضای کنوانسیون تنوع زیستی از جمله ایران متعهد شدند که تا سال ۲۰۲۰ سطح مناطق حفاظت شده خویش را در خشکی‌ها به ۱۷درصد و در اقیانوس‌ها و دریاهای آزاد به ۱۰ درصد افزایش دهند. اینک فقط دو سال به پایان آن تعهد که رئیس وقت سازمان حفاظت محیط زیست ایران در دولت دهم هم پای آن را امضاء کرده است، باقیمانده است.
2- در طول هشت سال گذشته، اما نه فقط تلاش چندانی برای عملی کردن این تعهد در کشور انجام نگرفت، بلکه پیوسته صداهایی از پردیسان شنیده می‌شد که باید از وسعت برخی مناطق چهارگانه به نفع دستگاه‌های گرودارِ دیگر کاست و یا اینکه ما توان اداره همین ۱۰ درصد کنونی را هم نداریم و عملاً حتی برخی از پارک‌های ملی را که مطابق قانون باید برخوردار از عالی‌ترین درجه حفاظتی بودند، بسیاری از کارشناسان و اساتید این حوزه «پارک‌های کاغذی» خطاب می‌کردند!
3- اینک در آخرین جلسه شورای عالی محیط زیست که در ۲ اسفند ۱۳۹۶ برگزار شد، خبر می‌رسد به طرز شگفت‌آور و تاسف باری هزاران هکتار دیگر از قلمرو چهارگانه مناطق تحت مدیریت سازمان متولی محیط‌زیست ایران به دلیل آنچه تعارض با دیگر بخش‌های صنعتی، نظامی، خدماتی و شهری اعلام شده و برای جلب رضایت مردم! کاهش یافته است.
4- گزارش‌ها حکایت از آن دارد که در مجموع بیش از ۷۲ هزار هکتار از وسعت ۲۸ منطقه تحت حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست در ۱۲ استان کشور کاسته شده است که مهم‌ترین آنها مناطق سهند و کیامکی در آذربایجان شرقی، میرآباد و مراکان در آذربایجان غربی، موته، قمصر و برزک در اصفهان، هلن، شیدا، تنگ صیاد، قیصری، سبزکوه و شیرستان در چهارمحال و بختیاری، شاسکوه و درمیان- سربیشه در خراسان جنوبی، قرخود در خراسان شمالی، پوزک و گاندو در سیستان و بلوچستان، ماله گاله، میانجنگل و آبشار مارگون در فارس، کوسالان و شاهو در کردستان، روچون در کرمان، لیسار، لونویل و چوکام در گیلان، هرمد در هرمزگان و کالمند در یزد هستند. تاسف بارتر آنکه به گفته تابش، رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی و عضو این شورا، حتی پیشنهاد کاهش سطح مناطق به تفکیک هر یک از این ۲۸ منطقه هم رای نیاورده و یک‌جا اکثریت اعضا با کاهش سطح همه مناطق یادشده در کمترین زمان ممکن موافقت کردند! تو‌گویی افرادی در این شورا از رئیس جمهور حکم گرفته‌اند تا ضد محیط‌زیست باشند و نه حامی محیط زیست!
5- بی اخلاقی بزرگتر آن است که اخبار حاصل از این تلخ‌ترین جلسه شورای عالی محیط زیست را به نحوی انعکاس داده‌اند که انگار ما دو میلیون هکتار به وسعت مناطق افزوده و درعوض اندکی هم از آن کاسته ایم؛ درحالی‌که ابداً چنین نبوده و فقط مصوبات دولت دهم در افزایش سطح مناطق که به تائید شورای عالی محیط زیست نرسیده بود، به دلیل ایراد حقوقی سازمان بازرسی، به تایید شورای عالی محیط زیست هم رسید تا انشاالله در جلسه‌های آتی، سوژه جدیدی برای کاهش سطح بیشتر لابد وجود داشته باشد!
6- غم انگیزتر و نگران کننده‌تر آنکه اغلب مناطق کاهش یافته در استان‌هایی است که حتی نتوانسته‌اند حداقل ۱۰ درصد قلمرو خود را در شمار مناطق چهارگانه قرار دهند. به ویژه در مناطق زاگرس نشین که از منظر ذخیره آب شیرین، تنوع زیستی و رویشگاه‌های جنگلی، بسیار حائز اهمیت است، بیشترین کاهش رخ داده که شگفت آور و شدیداً ناامیدکننده است.
7- نکته عجیب دیگر آنکه جلسه دوم اسفند شورا در دولتی برگزار شد که خود را محیط زیستی می‌داند و از معدود جلسه هایی بود - در طول بیش از چهار دهه‌ای که از عمر این شورا می‌گذرد - که حتی نام یک منطقه جدید به سیاهه مناطق چهارگانه سازمان افزوده نشد، آن‌هم با وجود درخواست‌های فراوان از اغلب استان‌های کشور! چرا؟
8- پرسش آخر آن است که با توجه به زمان باقیمانده به ۲۰۲۰ که کمتر از دو سال است، دولت جمهوری اسلامی ایران به رهبری حسن روحانی چگونه می‌خواهد به تعهدات خویش در اجلاس ناگویا عمل کرده و قلمرو مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست را حدود ۶ درصد افزایش دهد؟ ! وقتی در طول هشت سال گذشته فقط حدود یک درصد و آن‌هم با اگرها و اماهای فراوان به وسعت این مناطق افزوده شده، درجه خوشبینی ما باید چقدر باشد که با وجود حضور مدیرانی در پردیسان که اغلب خود طرفدار کاهش سطح هستند، بتوانیم امیدوار به تحقق این تعهد باشیم؟ و تلخ‌تر از همه، آیا این‌گونه می‌خواهیم خود را به عنوان عضوی متعهد در جامعه جهانی به اثبات رسانده و در ابعاد داخلی به مردم و دوستداران طبیعت ایران ثابت کنیم که واقعاً یک دولت محیط زیستی هستیم؟
1- هشت سال پیش در آیچی پرفکچر ناگویای ژاپن، اعضای کنوانسیون تنوع زیستی از جمله ایران متعهد شدند که تا سال ۲۰۲۰ سطح مناطق حفاظت شده خویش را در خشکی‌ها به ۱۷درصد و در اقیانوس‌ها و دریاهای آزاد به ۱۰ درصد افزایش دهند. اینک فقط دو سال به پایان آن تعهد که رئیس وقت سازمان حفاظت محیط زیست ایران در دولت دهم هم پای آن را امضاء کرده است، باقیمانده است.
2- در طول هشت سال گذشته، اما نه فقط تلاش چندانی برای عملی کردن این تعهد در کشور انجام نگرفت، بلکه پیوسته صداهایی از پردیسان شنیده می‌شد که باید از وسعت برخی مناطق چهارگانه به نفع دستگاه‌های گرودارِ دیگر کاست و یا اینکه ما توان اداره همین ۱۰ درصد کنونی را هم نداریم و عملاً حتی برخی از پارک‌های ملی را که مطابق قانون باید برخوردار از عالی‌ترین درجه حفاظتی بودند، بسیاری از کارشناسان و اساتید این حوزه «پارک‌های کاغذی» خطاب می‌کردند!
3- اینک در آخرین جلسه شورای عالی محیط زیست که در ۲ اسفند ۱۳۹۶ برگزار شد، خبر می‌رسد به طرز شگفت‌آور و تاسف باری هزاران هکتار دیگر از قلمرو چهارگانه مناطق تحت مدیریت سازمان متولی محیط‌زیست ایران به دلیل آنچه تعارض با دیگر بخش‌های صنعتی، نظامی، خدماتی و شهری اعلام شده و برای جلب رضایت مردم! کاهش یافته است.
4- گزارش‌ها حکایت از آن دارد که در مجموع بیش از ۷۲ هزار هکتار از وسعت ۲۸ منطقه تحت حفاظت سازمان حفاظت محیط زیست در ۱۲ استان کشور کاسته شده است که مهم‌ترین آنها مناطق سهند و کیامکی در آذربایجان شرقی، میرآباد و مراکان در آذربایجان غربی، موته، قمصر و برزک در اصفهان، هلن، شیدا، تنگ صیاد، قیصری، سبزکوه و شیرستان در چهارمحال و بختیاری، شاسکوه و درمیان- سربیشه در خراسان جنوبی، قرخود در خراسان شمالی، پوزک و گاندو در سیستان و بلوچستان، ماله گاله، میانجنگل و آبشار مارگون در فارس، کوسالان و شاهو در کردستان، روچون در کرمان، لیسار، لونویل و چوکام در گیلان، هرمد در هرمزگان و کالمند در یزد هستند. تاسف بارتر آنکه به گفته تابش، رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی و عضو این شورا، حتی پیشنهاد کاهش سطح مناطق به تفکیک هر یک از این ۲۸ منطقه هم رای نیاورده و یک‌جا اکثریت اعضا با کاهش سطح همه مناطق یادشده در کمترین زمان ممکن موافقت کردند! تو‌گویی افرادی در این شورا از رئیس جمهور حکم گرفته‌اند تا ضد محیط‌زیست باشند و نه حامی محیط زیست!
5- بی اخلاقی بزرگتر آن است که اخبار حاصل از این تلخ‌ترین جلسه شورای عالی محیط زیست را به نحوی انعکاس داده‌اند که انگار ما دو میلیون هکتار به وسعت مناطق افزوده و درعوض اندکی هم از آن کاسته ایم؛ درحالی‌که ابداً چنین نبوده و فقط مصوبات دولت دهم در افزایش سطح مناطق که به تائید شورای عالی محیط زیست نرسیده بود، به دلیل ایراد حقوقی سازمان بازرسی، به تایید شورای عالی محیط زیست هم رسید تا انشاالله در جلسه‌های آتی، سوژه جدیدی برای کاهش سطح بیشتر لابد وجود داشته باشد!
6- غم انگیزتر و نگران کننده‌تر آنکه اغلب مناطق کاهش یافته در استان‌هایی است که حتی نتوانسته‌اند حداقل ۱۰ درصد قلمرو خود را در شمار مناطق چهارگانه قرار دهند. به ویژه در مناطق زاگرس نشین که از منظر ذخیره آب شیرین، تنوع زیستی و رویشگاه‌های جنگلی، بسیار حائز اهمیت است، بیشترین کاهش رخ داده که شگفت آور و شدیداً ناامیدکننده است.
7- نکته عجیب دیگر آنکه جلسه دوم اسفند شورا در دولتی برگزار شد که خود را محیط زیستی می‌داند و از معدود جلسه هایی بود - در طول بیش از چهار دهه‌ای که از عمر این شورا می‌گذرد - که حتی نام یک منطقه جدید به سیاهه مناطق چهارگانه سازمان افزوده نشد، آن‌هم با وجود درخواست‌های فراوان از اغلب استان‌های کشور! چرا؟
8- پرسش آخر آن است که با توجه به زمان باقیمانده به ۲۰۲۰ که کمتر از دو سال است، دولت جمهوری اسلامی ایران به رهبری حسن روحانی چگونه می‌خواهد به تعهدات خویش در اجلاس ناگویا عمل کرده و قلمرو مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست را حدود ۶ درصد افزایش دهد؟ ! وقتی در طول هشت سال گذشته فقط حدود یک درصد و آن‌هم با اگرها و اماهای فراوان به وسعت این مناطق افزوده شده، درجه خوشبینی ما باید چقدر باشد که با وجود حضور مدیرانی در پردیسان که اغلب خود طرفدار کاهش سطح هستند، بتوانیم امیدوار به تحقق این تعهد باشیم؟ و تلخ‌تر از همه، آیا این‌گونه می‌خواهیم خود را به عنوان عضوی متعهد در جامعه جهانی به اثبات رسانده و در ابعاد داخلی به مردم و دوستداران طبیعت ایران ثابت کنیم که واقعاً یک دولت محیط زیستی هستیم؟
