بهار نیوز - نوروز، نقطه پیوند فرهنگ کهن ایران و هند

گروه فرهنگی: نوروز در میان همه مناسبت ها و اعیادی که از سوی ملل مختلف قاره کهن آسیا مورد تکریم قرار می گیرد، بی شک جایگاهی والا و بی بدیل در تحکیم همبستگی فرهنگی میان آنها دارد.

به گزارش ایرنا، نوروز نشانه ای از استیلای فرهنگ و ادبیات فاخر و غنی ایران بر قله سرزمین های پهناوری است که اکنون 300 میلیون نفر را در خود جای داده است. ایرانیان در شبه قاره هند حضوری گرم و چشمگیر داشته اند که جای پای آن هنوز هم در علاقه مردم این خطه به بزرگداشت نوروز دیده می شود.دکتر «احسان‌الله شکراللهی» رئیس مرکز تحقیقات زبان فارسی در دهلی نو درباره ریشه ها و مفاهیمی که در آیین نوروز تبلور می یابند به خبرنگار ایرنا گفت: جشن نوروز از گذشته‌ی دور در هند برگزار می‌شده است و علاوه بر مردم، پادشاهان مسلمان و گورکانیِ هند همواره این آئین را گرامی داشته‌اند.وی گفت: کشورهای بزرگ هند و پاکستان به دلیل تاثیر پذیری عظیم از فرهنگ ایرانی، نوروز و سال نو را نیز جشن می‌گیرند. در تاریخ این منطقه، پارسیان و زرتشتیان از ایران به هند مهاجرت کردند و سنت‌های خاص مربوط به نوروز را حفظ کردند، این سنت‌ها تا حدی مشابه آنچه در ایران است برگزار می‌شود.وی افزود: شیعیان هندی و پاکستانی نیز نوروز را پاس می‌دارند. بر اساس اعتقاد بعضی از شیعیان هندی، نوروز، آغاز سال جدید شمسی مصادف است با آغاز خلافت حضرت علی(ع)، بنابراین نوروز برای این دسته از افراد یک جشن دینی و مذهبی است و این مراسم مذهبی همزمان با جشن‌های سال نو با احترام تمام برگزار می‌شود.

این کارشناس ایرانی تصریح کرد: شاهان گذشته هند نیز سال نو را جشن می‌گرفتند. جشن سده و جشن مهرگان در مناطقی از پاکستان رایج بود. این جشن‌ها از سوی پادشاهان ایرانی که در لاهور بودند برگزار می‌شد.
شکراللهی در ادامه سخنان خود افزود: در هند نیز این جشن پیشینه‌ی بسیار طولانی دارد. به عنوان مثال، امیر خسرو دهلوی در مورد برگزاری جشن نوروز در هند ابیاتی را سروده است. سخنان وی در خصوص آذین‌بندی و تزیین قصر پادشاهان است که به هشتصد سال پیش بازمی‌گردد.وی گفت: در زمان پادشاهان مغول، تعدادی از فرزندان تیمور شیفته فرهنگ ایرانی بودند. در طول سلطنت تیموریان در هند آنها سعی کردند از هنر و ادب ایران بهره بگیرند. بنابراین زبان فارسی در هند زبان رسمی درباری شد. آنها همچنین علاقه شدیدی به برگزاری جشن نوروز داشتند. در طول سلطنت اکبر، جهانگیرشاه و شاه‌جهان، و عالمگیر پادشاه که دارای قلمرو خاص خود در هند بودند، جشن نوروز در کمال شکوه برگزار می‌شد.رئیس مرکز تحقیقات زبان فارسی در دهلی نو با اشاره به مستندات تاریخی اظهار کرد: مراسم نوروز به مدت 19 روز برگزار می‌شد که در طول آن جشن‌های مفصل و آذین‌بندی‌های مختلف انجام می‌گرفت. در دوره اکبری این جشن سالانه را با عمران و آبادی و وضع قوانین درست همراه می‌کردند و به دنبال ادامه خوشی مردم بودند.

نورجهان ملکه‌ی دربار نورالدین جهان‌گیر که مانند دیگر ملکه‌های بابری ایرانی بود جشن نوروز را در قصر خودش مدیریت می‌کرد و سعی می‌کرد با شکوهِ تمام این جشن را برگزارکند. منجمان در آن زمان یک رنگ را به عنوان رنگ سال اعلام می‌کردند و این ملکه ایرانی دستور می‌داد تا رنگ تمام دیوار‌ها، پرده‌ها، لباس‌ها و غیره را به این رنگ تغییر دهند. از جمله اقدامات دیگری که در دربار بابری‌ها انجام می‌شد کمک به فقرا و صدقه به آنها در طول مراسم نوروز بود. سپس ملکه و پادشاه به تماشای نمایش ارتش با استفاده از فیل، اسب و سایر تجهیزات می‌نشستند.
وی خاطر نشان کرد: شاه‌جهان پسر جهانگیر شاه نیز بسیار به برگزاری جشن نوروز اهتمام می‌ورزید. وی کسی است که زیباترین بنای هند یعنی تاج‌محل به دستور او ساخته شد. شاه‌جهان در روز نوروز به تخت پادشاهی نشست.بنابراین پادشاهان و درباریان مسلمان در هند برای سال‌های طولانی به برگزاری جشن نوروز اهمیت دادند، و این امر سبب نفوذ این مراسم به زندگی مردم هند شد که امروز نیز می‌توان برگزاری جشن‌های نوروز را در مناطق مختلف هند مشاهده کرد. در خود لکنهو که یکی از مراکز مهم شیعیان هند است جشن نوروز میان شیعیان برگزار می‌شود و برای آنها عید نوروز از جشن‌های بزرگ دینی است.

علامه محمدحسن نجفی در کتاب خود که در سال 1359 هجری در بمبئی چاپ شد در مورد نوروز نوشته است: اقوام مختلف شیعه نوروزشناسند و همه آنها با یک عاطفه دینی آن را جشن می‌گیرند.وی در خصوص برگزاری جشن نوروز در پاکستان گفت: در پاکستان نیز جشن نوروز معمولا سه روز طول می‌کشد شیعیان اثنی‌عشری معتقدند که سال نو مصادف با آغاز خلافت حضرت علی(ع) است. آنها در این روز لباس‌های نو می‌پوشند و در زمان لحظه تحویل سال عید را به یکدیگر تبریک می‌گویند، و نماز مخصوص عید را می‌خوانند. عده‌ای نیز سفره نوروزی تهیه می‌کنند. در لحظه تحویل سال آنها معتقدند که هر دعایی برآورده می‌شوند بنابراین لحظه تحویل سال یک حس عمیق مذهبی ایجاد می‌شود. در بعضی خانواده‌ها اقوام و خویشان کنار یکدیگر جمع می‌شوند، و لحطه تحویل سال کنار هم هستند.