تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۱/۰۲ ساعت ۰۲:۵۸
کد مطلب : ۱۴۵۷۱۶
نوروز؛ از رواداری اجتماعی تا مخالفان مذهبی
گروه جامعه: یورونیوز در گزارشی نوشت: برگزاری جشن باستانی نوروز که خاستگاهی غیر اسلامی دارد در ایران و جوامع باورمند به آن در کشورهای دیگر که عمدتا مسلمان هم هستند، همواره با چالش‌ها و موانعی روبرو بوده است.
مراسم شادانه نوروز با مناسبت‌های سوگوارانه شیعیان در تناقض است. همزمانی سال نو با مناسبت‌های سوگواری مذهبی از زمان انقلاب اسلامی ایران به این سو کمتر روی داده، اما برای حاکمیت رسمی ایران در هر صورت اولویت با مناسبات و مراسم مذهبی است.
رویکرد جمهوری اسلامی ایران به مراسم اجتماعی و فرهنگی نوروز همواره مدارا بوده است، گرچه نظام می‌کوشد تا در ادبیات رسمی و رسانه‌ای خود با تغییر نام جشن‌ها و مراسم مثل «چهارشنبه سوری» به «چهارشنبه آخر سال» و «سیزده بدر» به «روز طبیعت»، برخی مظاهر و نمادهای نوروز و ایران باستان را کمرنگ کند. نیروی انتظامی و قوه قضاییه ایران بیش از همه در زمان جشن همگانی چهارشنبه سوری وارد عمل می‌شوند تا با زیاده‌روی در آتش‌بازی یا احیانا سوء‌استفاده‌های سیاسی از آن برخورد کنند اما به طریق اولی و در تمام سال، علیه نمودهای آزادی جوانان و آن دسته از رفتارهای اجتماعی که آن را«ناهنجار» می‌خوانند، وارد عمل می‌شوند.
مردم برخی کشورها مثل تاجیکستان این بخت را دارند که با لباس‌های رنگی و شاد خود در جشن‌های همگانی و رسمی نوروز شرکت کنند. ایرانیان مهاجر در کشورهای مختلف جهان نیز به دور از محدودیت‌های داخل ایران نوروز را با رقص و پایکوبی و گاه در قالب کارناوال در خیابان‌ها جشن می‌گیرند. کردهای عراق نیز محدودیت خاصی در برگزاری مراسم نوروز ندارند اما رقص‌های دسته‌جمعی و مراسم آتش افروختن کردهای ایران به ویژه اگر آب و رنگ سیاسی داشته یا با شعار و ترانه قوم‌گرایانه همراه باشد، مشمول برخوردهای رایج حکومت در سایر مناطق است.
امسال در افغانستان پس از آن که چند تن از پیشوایان مذهبی نوروز را حرام اعلام کردند، بسیاری از رسانه‌ها و مردم با این فتواها مخالفت نموده از رهبران مذهبی خواستند تا به جای نوروز، هراس‌افکنی و عملیات انتحاری را حرام اعلام کنند. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه نیز امسال به دلایل سیاسی و امنیتی برگزاری مراسم نوروز را در استان‌های کردنشین این کشور ممنوع اعلام کرد. با این حال کردهای ترکیه به ویژه در دیار بکر مراسم نوروز خود را به رغم فرمان ناهیانه اردوغان و به نشانه مخالفت با آن، جشن گرفتند. به این ترتیب فشارها برای حذف یا کمرنگ کردن جشن کهن نوروز تقریبا اثری نداشت و نوروز ۹۶ همچون سال‌های دیگر به نقطه پیوند مردمی بدل شد که در کشورهای مختلف و به فراخور آداب و رسوم و فرهنگ خود، نوزایش طبیعت در بهار و فرا رسیدن سال خورشیدی تازه را گرامی می‌دارند.
رویکرد جمهوری اسلامی ایران به مراسم اجتماعی و فرهنگی نوروز همواره مدارا بوده است، گرچه نظام می‌کوشد تا در ادبیات رسمی و رسانه‌ای خود با تغییر نام جشن‌ها و مراسم مثل «چهارشنبه سوری» به «چهارشنبه آخر سال» و «سیزده بدر» به «روز طبیعت»، برخی مظاهر و نمادهای نوروز و ایران باستان را کمرنگ کند. نیروی انتظامی و قوه قضاییه ایران بیش از همه در زمان جشن همگانی چهارشنبه سوری وارد عمل می‌شوند تا با زیاده‌روی در آتش‌بازی یا احیانا سوء‌استفاده‌های سیاسی از آن برخورد کنند اما به طریق اولی و در تمام سال، علیه نمودهای آزادی جوانان و آن دسته از رفتارهای اجتماعی که آن را«ناهنجار» می‌خوانند، وارد عمل می‌شوند.
مردم برخی کشورها مثل تاجیکستان این بخت را دارند که با لباس‌های رنگی و شاد خود در جشن‌های همگانی و رسمی نوروز شرکت کنند. ایرانیان مهاجر در کشورهای مختلف جهان نیز به دور از محدودیت‌های داخل ایران نوروز را با رقص و پایکوبی و گاه در قالب کارناوال در خیابان‌ها جشن می‌گیرند. کردهای عراق نیز محدودیت خاصی در برگزاری مراسم نوروز ندارند اما رقص‌های دسته‌جمعی و مراسم آتش افروختن کردهای ایران به ویژه اگر آب و رنگ سیاسی داشته یا با شعار و ترانه قوم‌گرایانه همراه باشد، مشمول برخوردهای رایج حکومت در سایر مناطق است.
امسال در افغانستان پس از آن که چند تن از پیشوایان مذهبی نوروز را حرام اعلام کردند، بسیاری از رسانه‌ها و مردم با این فتواها مخالفت نموده از رهبران مذهبی خواستند تا به جای نوروز، هراس‌افکنی و عملیات انتحاری را حرام اعلام کنند. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه نیز امسال به دلایل سیاسی و امنیتی برگزاری مراسم نوروز را در استان‌های کردنشین این کشور ممنوع اعلام کرد. با این حال کردهای ترکیه به ویژه در دیار بکر مراسم نوروز خود را به رغم فرمان ناهیانه اردوغان و به نشانه مخالفت با آن، جشن گرفتند. به این ترتیب فشارها برای حذف یا کمرنگ کردن جشن کهن نوروز تقریبا اثری نداشت و نوروز ۹۶ همچون سال‌های دیگر به نقطه پیوند مردمی بدل شد که در کشورهای مختلف و به فراخور آداب و رسوم و فرهنگ خود، نوزایش طبیعت در بهار و فرا رسیدن سال خورشیدی تازه را گرامی می‌دارند.
