بهار نیوز - لاله های سرایان شکوفا شدند

گروه فرهنگی: دیدنی های شهرستان سرایان که به شهر آب انبارهای کهن و کویر آن به بهشت منجمان معروف بوده این روزها پذیرای گردشگران نوروزی است.

به گزارش مهر،شهرستان سرایان در شمال غربی استان خراسان جنوبی واقع شده و وسعتی بالغ بر ۹ هزار و ۳۳۴ کیلومترمربع را دارا است.این شهرستان دارای سه مرکز شهری سرایان، آیسک، سه قلعه با شهرداری های فعال است و آب وهوای آن نسبتاً معتدل و دارای زمستان های سرد و تابستان های خشک است.
پیشینه تاریخی سرایان
آنچه از بررسی های باستان شناسی منطقه به دست آمده حاکی از این است که سابقه استقرار جوامع پیش از تاریخ در حوالی شهر آیسک «محوطه تاریخی کله کوب» به هزاره چهارم و سوم پیش از میلاد می رسد همچنین سابقه تاریخی شهر سرایان به دوران قبل از اسلام بر می گردد.بررسی های باستان شناسی منطقه وجود تپه های مربوط به دوره سلجوقی را در این شهرستان تأیید می کند و با عنایت به وجود قلاع تاریخی از جمله قلعه قلاع سرایان می توان گفت که این منطقه در دوره سلجوقی یعنی قرون پنجم و ششم هجری از رونق و آبادانی برخوردار بوده است.تپه های مربوط به دوره سلجوقی شهرستان تا این تاریخ در محدوده استان خراسان جنوبی شاخص و منحصر به فرد هستند.در تاریخ خاطرات عبدالرحمن افغان ذکر شده که شهرستان سرایان شهری بوده با جمعیتی بالای ۳۰ هزار نفر که دارای چند کارگاه تفنگ سازی و چندین بازار تجاری بوده و ساعت سازی در آن رواج فراوان داشته است.

وجه تسمیه
در زمینه وجه تسمیه این شهر چند روایت وجود دارد چون «سرا» در گویش این منطقه به معنی منزل و خانه است، به علت وجود عمارت و بناهای زیاد در گذشته سرایان نام گرفته است و طبق کتاب گنج دانش محمد تقی خان لسان الملک سپهر سرایان اول سرآبان بوده یا به گویش محلی سرابو یا سراو و کم کم به سرایان مبدل گشته است.چون دو نهر آب به نام های تیربری و زابری داشته سرآبان سر+ آی به معنی آب +ان نام گرفته که البته به گفته تعدادی از مردم اصل موضوع قرار گرفتن در مسیر آب تیربری که دارای دو نهر بوده است که در میان وجه تسمیه های ذکر شده این مورد به واقعیت نزدیکتر است.
جاذبه های تاریخی و دیدنی سرایان
سد زو، این سد بزرگ واقع در شمال شهر سرایان که می توان آن را بزرگترین سد تاریخی خراسان جنوبی دانست که با طول تاج ۵۶ متر، عرض تاج حدود ۱۴ متر و ارتفاع بیش از ۲۵ متر توده بزرگی از قلوه سنگ و ملات ساروج بوده و در مسیر دره ای عمیق واقع شده است.عرض تاج سد حدود ۵/۱۳ متر است اما در پایه ضخامت دیواره سد احتمالاً به بیش از ۲۸ متر می رسد که این امر به منظور افزایش استحکام سد است.دوره تاریخی این بنا بر اساس مصالح استفاده شده و نحوه کاربرد مصالح به دوران تاریخی برمی گرداند اما در حال حاضر بلا استفاده است و در بالا دست آن سد شهید پارسا بر روی دره زو احداث شده که این بنا با شماره ۱۵۳۱۲ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
کاروانسرای سرایان
آن سال ها صدای زنگ شتران و حرکت آرام کاروانیان نوید بخش حیات و زندگی بود و از هر طرف که کاروانی وارد شهر می شد سر میدان آب انبار فاضل خانی قدیم و کوثر فعلی در می آورد و بارها و باراندازها پیاده می شد و مردم شهر از از کوچه و محله دور و بر کاروان جمع می شدند تا مایحتاج خود را خریداری کنند.بارانداز روبروی کاروانسرای شاه عباسی بین ایوان و مخزن بزرگترین آب انبار شهر قرار داشته که به دلیل فشار استاتیکی ناشی از بارهای مرده که به راهرو وارد می شد و باعث وارد آمدن آسیب شده بود توسط میراث فرهنگی جمع آوری شد و شترداران خود در کاروانسرا اقامت می کردند و چارپایانشان هم به شترخانهمنتقل می شدند.
پا که بر پلکان ورودی کاروانسرا می گذاری و گوشت را به تاریخ می سپاری صدای زنگ شتران و آواز دلنشین کاروانیان را از لابلای خشت و گل هایش می شنوی، حتی اگر خوب گوش فرا دهی صدای زنگ کاروان از دور قابل شنیدن است و صدای خسته و آرام زنگ شتر نشان از بار سنگینش می کند.شتردارانی که از مناطق مرکزی فلات ایران به طرف قهستان و خراسان حرکت می کردند چه به قصد تجارت با محصولاتی مثل زغال، هیزم، خرما و... و یا زیارت بارگاه ملکوتی امام هشتم (ع) و کاروان هایی از ناحیه کاشمر با خشکبار از جمله کشمش، انجیر خشک و... همچنین از دیگر شهرها مثل بیرجند و قاین و یزد با دیگر لوازم ضروری آن دوران ها. کاروانسرای سرایان به همراه آب انبار، مسجد، حمام و بازار یک مجموعه تاریخی را تشکیل می دهند و بنا به شیوه دو ایوانی ساخته شده و فضاهای معماری آن شامل سر در ورودی، هشتی، صحن، ایوان ها و حجره های متعدد است.

این کاروانسرا از بناهای دوره صفوی است و به رباط شاه عباسی معروف است و در سال ۸۲ و با شماره ۸۷۳۳ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.در راستای حفظ، احیاء و مرمت آثار و ابنیه تاریخی مرمت کاروانسرای سرایان به محض استقرار دفتر نمایندگی با حمایت های سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از معرض آسیب مصون نگه داشته شده و تاکنون مرمت قسمت های مختلف این بنای ارزشمند شامل آواربرداری داخلی، استحکام بخشی از قسمت های آسیب دیده، سفیدکاری اتاق ها، آجرفرش اتاق ها، کف سازی ورودی، ساخت و نصب درب های چوبی، اجرای سیستم روشنایی و نورپردازی، بام سازی و اجرای آجر فرش پشت بام، کف سازی حیاط و ... به انجام رسیده است.راه اندازی موزه تجمیعی صنایع دستی و مردم شناسی در این مکان که فاز اول و دوم آن افتتاح شده و به زودی در صورت تخصیص اعتبارات مورد نیاز به عنوان موزه تجمیعی مورد استفاده قرار خواهد گرفت همچنین احیا و کاربری زنده و بهره گیری از این بنا به عنوان ساختمان اداری نمایندگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان از دیگر اقدامات صورت گرفته در مورد این بنای تاریخی ارزشمند است.از دیگر کارونسراهای سرایان که هنوز آثاری از آن برجا مانده و در مسیر حرکت کاروان ها به سمت سرایان قرار دارد کاروانسرای مورشک یا رباط مورشک است که در منطقه ای خشک و کویری در حاشیه دق رباط، در فاصله ۴۲ کیلومتری جنوب غرب سه قلعه در مسیر کاروانی یزد و مناطق مرکزی فلات ایران به طرف قهستان و خراسان واقع شده است این بنا با ۵۷۷ مترمربع وسعت، با نقشه چهارضلعی کامل دارای سردر ورودی، حیاط، راهرو دور تا دور حیاط و حجره هایی برای سکونت و استراحت کاروانیان است.
آب انبارپایین
این آب انبار به همراه کاروانسرا، حمام و بازار یک مجموعه فرهنگی را تشکیل می دهند و با شماره ۸۷۳۶ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.عناصر معماری بنا شامل سردر ورودی، پلکان، پاشیر و مخزن است و سردر ورودی دارای طاق جناغی با تزئینات رسمی بندی است که این بنا مربوط به دوره صفوی است و عمده ترین مصالح مورد استفاده در آن آجر است.مهمترین ویژگی اثر تزئینات آجری به شیوه خفته و راسته و رسمی بندی گچی زیر طاق سر در ورودی است.
مسجد جامع سرایان
این مسجد به عنوان شاخص ترین و بارزترین اثر تاریخی شهرستان شامل یک ایوان با دو گنبدخانه در طرفین آن است.ایوان دارای طاق جناغی است که با کمک تویزه و گنبد پوشش یافته است و در طرفین ایوان طاق نماهایی در دو طبقه قرار دارد.در هر یک از طاق های پایینی دری تعبیه شده که به فضای گنبد خانه راه دارد ایوان اصلی بنا از نظر معماری و تزئینات مهمترین بخش محسوب می شود و تزئینات به کار رفته در ایوان عبارتند از مقرنس کاری های انتهای ایوان، رسمی بندی های زیر گنبد، رنگ آمیزی تویزه ها با رنگ اخرایی، آجر کاری به شیوه خفته راسته در نمای ایوان و تزئینات محراب که عبارتند از تزئینات مقرنس کاری، گچ بری با طرح های اسلیمی و سوره مبارکه حمد که دو بار در حاشیه طاق محراب به خط نستعلیق و تلفیق طرح های اسلیمی اجرا شده است و این بنا مربوط به دوره صفویه و با شماره ۸۷۳۴ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است

.
آرامگاه تورانشاه
این بنا در حاشیه جنوبی شهر سرایان واقع شده و پیرامون آن را قبرهایی فرا گرفته است که دارای نقشه هشت ضلعی است و ورودی آن در ضلع شمال شرقی قرار گرفته، پس از سر در ورودی بلافاصله فضای گند خانه قرار دارد.
این فضا نیز دارای نقشه هشت ضلعی بوده و هر ضلع آن دارای طاقی با قوس جناغی است و دوره تاریخی این بنا بر اساس مدارک موجود به احتمال فراوان به دوره تیموری تعلق دارد.وجود چندین سنگ قبر که به قبرهای اطراف تعلق داشته و به دوره تیموری تعلق دارند و این بنای تاریخی با شماره ۱۵۲۸۶ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
خانه یزدانی
این بنای تاریخی که در داخل شهر سرایان واقع شده با شماره ۲۳۹۰۹ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و به سبک درون گرایی و حیاط مرکزی ساخته شده و از ویژگی های مهم ایوان تزئینات رسمی بندی گچی است و به اوایل دوره قاجاریه تعلق دارد.

حمام کاروانسرا
حمام قدیمی سرایان در مجموعه تاریخی این شهر و در میانه بافت تاریخی آن واقع شده و با شماره ۸۷۳۵ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.این مجموعه شامل مسجد، ‌کاروانسرا، ‌آب انبار، حمام و بازار قدیمی می شود و شهر پس از گسترش بسوی شمال ‌این مجموعه در جنوب شرقی شهر و در حاشیه میدان کوثر قرار گرفته است و خوشبختانه کتیبه سردر حمام هنگام نقشه برداری از داخل کشف شد.این حمام در زمینی به طول ۳۷ متر در ۱۴ متر و دو بخش مردانه و زنانه ساخته شده است و کماکان به عنوان حمام مورد استفاده قرار می گیرد ولی در حال حاضر به دلیل انجام عملیات مرمتی تعطیل است.
مسجد جامع سه قلعه
این بنا در داخل محدوده بافت قدیمی شهر سه قلعه قرار گرفته و به عنوان شاخص ترین بنای تاریخی شهر، از فواصل دور کاملاً قابل تشخیص است که با شماره ۱۶۴۶۹ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
بنا شامل ایوان و شبستان است و سایر قسمت های آن دچار تغییرات فراوان شده اند، بنا فاقد سنگ لوح یا سندی است که دارای تاریخ ساخت باشد اما با توجه به شباهت هایی که با بعضی از مسجد دیگر متعلق به دوران صفوی دارد تاریخ این بنا نیز به احتمال به دوران صفوی تعلق دارد که در دوره های بعد به خصوص قاجار تغییراتی در آن صورت گرفته است.این بنا مهمترین وشاخص ترین بنای تاریخی شهر سه قلعه است و پس از مسجد جامع سرایان بزرگترین و شاخص ترین مسجد تاریخی این شهرستان محسوب می شود.
آب انبار احمدآقا، کمال و محمد باقران
آب انبار احمد آقا در داخل محدوده بافت تاریخی سه قلعه واقع شده و دارای سردر ورودی، پلکان، پاشیر و مخزن است.ورودی بنا دارای طاق جناغی بوده که از طریق راهرو با ۱۸ پله به پاشیر منتهی می شود و پاشیر فضایی است چهارضلعی که پس از آن مخزن بنا که استوانه ای است و با مصالح سنگ، آجر و ملات ساروج ساخته شده، قرار دارد.تزئینات بنا شامل تزئینات آجری است که در نمای سردر ورودی اجرا شده و در اواسط دوره پهلوی توسط فردی به نام احمد جهانی احداث شده است.هیچگونه مدرک مستندی از دوره تاریخی این اثر به دست نیامد اما سبک معماری تزئینات ونیز اظهارات مردم محل نشان دهنده ساخت بنا در دوره پهلوی دارد و با شماره ۱۵۳۰۹ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.آب انبار کمال، در داخل شهر آیسک واقع شده و شامل سردر ورودی، پلکان، پاشیر، مخزن، گنبد مخزن و استخر است و ورودی بنا سردری است با طاق جناغی و پس از سردر، پلکان بنا قرار دارد که مستقیماً به پاشیر منتهی می شود واین بنا فاقد سنگ لوح یا هرگونه نوشته دیگری که بیان کننده تاریخ ساخت آن باشد است، اماسبک معماری بنا و شباهت کامل آن با آب انبار محمد باقران که در سال ۱۰۸۸ درزمان سلطنت شاه سلیمان صفوی بنا شده و به دوره صفوی تعلق دارد و با شماره ۱۷۰۵۳ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.بنای تاریخی آب انبار محمد باقران در داخل شهر آیسک، به لحاظ اجزاء و ساختار معماری شباهت کامل با سایر آب انبارها دارد و با شماره ۱۷۰۵۵ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است و بر اساس کتیبه سنگی موجود در سردر این بنا در زمان سلطنت شاه سلیمان صفوی در سال ۱۰۸۸ و توسط فردی به نام حاجی سلطان محمد بنا شده است.
قلعه قلاع
این قلعه جزو قلعه های کوهستانی است که از اواخرنیمه دوم قرن پنجم تا اوایل نیمه اول قرن هفتم یعنی در دوره های سلجوقی وخوارزمشاهی توسط فدائیان اسماعیلی استفاده شده است، موقعیت قرارگیری سبک معماری و مصالح استفاده شده و شباهت آن با سایر قلاع منسوب به اسماعیلیان و نیزنوع سفال های پراکنده درمحل دلالت براین امردارد و این بنای تاریخی در سال ۸۶ با شماره ۱۹۲۰۳ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
آسیاب آبی کاه کوه
این آسیاب در ۶ کیلومتری ارتفاعات شمال شهر سرایان و در مسیر آب زابر واقع شده و با شماره ۲۸۷۲۲ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. است.معماری آسیاب های منطقه به دلیل موقعیت قرارگیری، مصالح مورد استفاده و نوع کاربری معمولاً از اصول شناخته شده و کلاسیک معماری به خصوص در طراحی طاق ها و قوس ها و پوشش ها تبعیت نمی کرده و پلان آن نیز بر اساس شرایط محیطی و شکل زمین طراحی شده است لذا از روی سبک معماری تشخیص دوره بنا با درصد خطای زیادی همراه خواهد بود ولی با توجه به گفته مردم احتمالا قدمت آن به دوره قاجار می رسد.
بازار میثم
محور فرهنگی – تاریخی بازار در محدوده بافت تاریخی و در جنوب شرق شهر واقع شده و با شماره ۲۹۳۲۳ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.این محور بخشی از بازار بزرگ میثم است که بیشتر هویت تاریخی خور را حفظ کرده است و علاوه بر اهمیت فرهنگی تاریخی بازار باید ارتباط آن را با سه بنای با ارزش دوره صفوی که بازار در پیرامون آن واقع شده یعنی حمام، آب انبار و کاروانسرا مد نظر داشت.
خانه حسام الدیوان سه قلعه
این خانه تاریخی واقع در شهر سه قلعه با ایوان بلند وشکوهمند و به شیوه خانه سازی سنتی دارای طاق ها و قوسهای زیبایی است که در سال ۸۶ با شماره۱۹۱۶۴ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است و نظر به سبک معماری و با توجه به شواهد موجود ، قدمت این بنای تاریخی به دوران قاجاریه می رسد.
مزار میرزاها
این بنا با شماره ۱۶۴۷۳ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و دارای نقشه هشت ضلعی بوده و تنها شامل فضایی است با پوشش گنبدی و فضای داخلی آن به فرم هشت ضلعی دارای یک طاق نما در هر ضلع است که با طاق کلیل و سپس یک پنجره مشبک به فضای خارج منتهی می شود.
۲۵۰ اثر تاریخی سرایان چشم انتظار مسافران و گردشگران نوروزی
رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سرایان اظهار کرد: در مجموع در سطح شهرستان سرایان ۲۵۰ اثر تاریخی شناسایی شده که ازاین آثار ۴۵ اثر در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.عرب گفت: در داخل شهر سرایان تعداد ۱۵ اثر تاریخی وجود دارد که ۱۳ مورد آن در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده و از این تعداد ۶ اثر آب انبارهای تاریخی هستند که هنوز هم مردم از آنها استفاده می کنند و شاید به همین دلیل باشد که سرایان به شهر آب انبارهای کهن مشهور است البته از حیث وجود مساجد نیز شهرستان سرایان جز شهرهایی است که تعداد زیادی مسجد در خود جای داده و به شهر مساجد نیز شهره است.وی بیان کرد: از اماکن تاریخی برجسته شهرستان می توان به کاروانسرای سرایان، آب انبار کاروانسرا، بازارچه دائمی صنایع دستی میثم، حمام کاروانسرا، آرامگاه تورانشاه، مزار میرزاها، مسجد جامع سرایان، آب انبارهای شهر سرایان، خانه یزدانی، مسجد آهنگران، موزه مردم شناسی و صنایع دستی شهرستان، سد تاریخی زو، آسیاب آبی کاه کوه، آسیاب آبی چرمه،آ ب انبار کمال آیسک، آب انبار محمدباقران، محوطه تاریخی کله کوب، مسجد جامع دوحصاران، آب انبار احمد آقا سه قلعه، مسجد جامع سه قلعه، مسجد ارگ قلعه، مسجد خواجه مینا، خانه حسام الدیوان، بادگیر میر علی آقا و خسروی سه قلعه، آب انبار بی بی حسین خان و خانه کلانتری بسطاق، خانه عباس رمضانی و خانه هروی سه قلعه و قلعه قلاع سرایان اشاره کرد

.
جاذبه های صنایع دستی
رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سرایان از وجود ۱۱ کارگاه فعال زنگوله سازی و چلنگری در بازار قدیمی میثم و بافت تاریخی شهر که تنها بازارچه فعال صنایع دستی استان است خبر داد.عرب ادامه داد: همچنین وجود کارگاه های فعال در رشته های خراطی در سرایان، کفش محلی و چرم سازی و حوله بافی، گلیم بافی، سرمه دوزی، تولیدات چرمی، سنگ تراشی، سرمه دوزی، محرق ساقه گندم، نمد مالی، کلاه مالی، سوخت نگار چوب، سفالگری، میناکاری و... از جمله رشته های فعال صنایع دستی شهرستان است که هنوز صنعتگران و هنرمندان صنایع دستی به آنها اشتغال دارند.وی بیان کرد: از بین مشاغل صنایع دستی هنر زنگوله سازی و کفش محلی «سال ۹۱ » و خراطی «سال ۹۵» و چادر شب بافی «سال۹۶» در فهرست میراث معنوی کشور به نام سرایان به ثبت رسیده است.
مراسمات و آئین ها
رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سرایان گفت: بازی های بومی و محلی «گوک ها چفتزنوک، بازی یک قل دوقل، بازی گود بقال»، مراسمات محلی «سده، چله ، چهارشنبه اول سال و...» و مراسمات مذهبی و عزاداری ها خصوصاً محرم که شامل حلقه ماتم، علم گردانی، نخل برداری و نخل گردانی، تعزیه، زیارت خوانی و سایر مراسم شامل عقیقه کردن، نذورات برای باران، آش مراد که اطلاعات کامل مراسمات تهیه شده است و درحال حاضر در شهرستان انجام می پذیرد.عرب افزود: از بین مراسمات یاد شده جشن سده در سال ۱۳۹۱، مراسم آبگیری آب انبارها در سال ۱۳۹۵ و مراسم شمع روشن کردن روز برات در سال ۱۳۹۶ به نام شهرستان در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است.
جاذبه های گردشگری
وی ادامه داد: روستای هدف گردشگری کریمو، منطقه گردشگری مصعبی و کریمو، دشت لاله های بسطاق، غار بتون، کویر و رصدگاه نجوم سه قلعه، باغستان چرمه، سد زو و کال زو، جنگل سه قلعه، آسیاب آبی کاه کوه و ارتفاعات شمال سرایان در مسیر آب قنات زابر، روستای ییلاقی خاور، دره آمین و بوسی ، دره و آبشار سبزرود، باغستان چرمه از جمله جاذبه های گردشگری است.رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سرایان گفت: از بین جاذبه های فوق غار بتون با شماره ۲۵۰ در سال ۹۵ و مجموعه آبشارهای دره سبزرود با شماره ۳۳۵ در سال ۹۵ و چنار کهنسال چرمه و مصعبی و کال زو در سال ۹۶ در فهرست میراث طبیعی- ملی کشور به ثبت رسیده اند.

کویر سه قلعه؛ بهشت منجمان ایران
عرب تصریح کرد: شرایط منحصر به فرد شهرستان سرایان از نقطه نظر تنوع آب و هوایی و موقعیت جغرافیایی خاص که از مناطق کوهستانی و سرسبز با آب و هوای خنک گرفته تا ریگزارها و تپه‌های ماسه‌ای در دل کویر سه‌ قلعه، این شهرستان را به یکی از نقاط دیدنی و گردشگر پذیر استان خراسان جنوبی مبدل ساخته است.وی افزود: کویر سه قلعه می‌تواند جاذبه‌ای دیدنی و منحصر در منطقه باشد علاوه بر این وجود آثار متعدد تاریخی در شهر سه‌ قلعه و همچنین بیابان‌های اطراف سه‌ قلعه که عمدتاً رباط و کاروانسرا می‌باشد بر قابلیت کویر سه‌ قلعه افزوده است که همه ساله تورهای پیاده روی و کویرنوردی به مقصد این نقطه از استان صورت می‌گیرد که در صورت توجه و تخصیص اعتبارات مورد نیاز می‌تواند کمک شایانی به جذب گردشگر و حل مشکل اشتغال و بیکاری جوانان منطقه داشته باشد. رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سرایان بیان کرد: منطقه سه قلعه دارای ابر ناکی بسیار کم و در نتیجه تعداد شب هایی با آسمان صاف در حدی بسیار فراتر از نیاز متعارف ستاره شناسان آماتور دارد و زمان هایی که به علت توفان و گرد و غبار امکان رصد ستارگان در نقاط مجاور این رصدگاه وجود ندارد، ستاره شناسان آماتور شبی پرستاره و رصدی به یاد ماندنی را در منطقه سه قلعه تجربه می کنند.
دشت لاله های بسطاق
عرب اظهار کرد: یکی دگیر از جاذبه های گردشگری شهرستان سرایان دشت لاله های رنگارنگ روستای بسطاق است که در کنار محور بیرجند سرایان و در ۵ کیلومتری روستای بسطاق در میان جنگل طاق قرار دارد و همزمان با فرارسیدن فصل بهار«دشت لاله ها» زیبایی خاصی به دشت بسطاق داده و طراوت و شادابی بهار در این دشت موج می زند.وی خاطرنشان کرد: دشت‌های لاله از جذاب‌ترین آثار طبیعی شرق ایران است و آب و هوای معتدل و بهاری شهرستان سرایان در فصل بهار هر مسافر و گردشگری را فرا می‌خواند تا اوقاتی خوش و خرم و با آرامش را در این شهرستان سپری کنند.رئیس میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سرایان گفت: در ایام تعطیلات نوروزی طبیعت بکر و مناظر زیبای دشت لاله ها خصوصاً نزدیک غروب خورشید عده زیادی از مسافران نوروزی و مردم شهر سرایان و شهرها و روستاهای اطراف را به سوی خود می کشاند.وی تصریح کرد: این منطقه دشت بسیار وسیعی است که تمام سطح آن را لاله های زیبایی پوشانده است و امسال با توجه به نزولات جوی در پایان سال رویش این گیاه زیبا از سال های گذشته بیشتر نیز بوده است.این منطقه در طول ایام نوروز همه روزه پذیرای تعدادی زیادی از مردم بوده و در روز طبیعت نیز از جمله مناطق شلوغ و با حجم بالای مسافر است.
بی‌شک اگر این جاذبه‌های زیبا و منحصر به فرد بیش از گذشته معرفی شوند، نه فقط از خراسان‌جنوبی که از سراسر ایران شاهد کسانی خواهیم بود که به قصد دیدن سرایان عزم سفر کرده‌اند.