بهار نیوز - همدان؛ گنجینه آثار تاریخی اقلیت ها

گروه فرهنگی: همدان گنجینه ای ناب از یادمانهای ارزشمند تاریخی را در خود جای داده است و کلیساهای 'گریگوری استپان'، 'حضرت مریم' و 'آنجیلی' مسیحیان و نیز بقعه 'استر و مردخای' کلیمیان جزو آثار تاریخی منحصر به فرد اقلیت های دینی در این کهن شهر محسوب می شود.

به گزارش ایرنا، این بناهای ارزشمند نشانگر حضور متمادی اقلیت های مذهبی و دینی در همدان بوده و جزو بناهای تاریخی استان به شمار می روند که در دوره های گذشته بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته اند.

**بقعه ' اِستر و مُردخای ' یادگاری از قرن هفتم هجری قمری
بقعه استر و مردخای از جمله یادمان های مذهبی به جای مانده از قوم کلیمی در همدان است که همه ساله پذیرای کلیمیان و بازدیدکنندگان زیادی از نقاط مختلف ایران و جهان است و زائران کلیمی در ایامی ویژه مراسم مذهبی خود را در این مکان اجرا می کنند.بنا بر روایات مشهور تاریخی، 'هدسه' دختری کلیمی بوده که پس از آنکه از جانب خشایارشا (سومین پادشاه هخامنشی) به عنوان ملکه دربار انتخاب شد به جهت زیبایی اش 'استر' (ستاره) نام گرفت و 'مردخای' پسر 'یائیر' و از نژاد بنیامین، عموی استر و نگهبان دربار هخامنشی در شوش بوده و تربیت استر را برعهده داشته است و او بود که هدسه را به دربار آورد.زمانی که هامان وزیر خشایارشا، نقشه قتل عام کلیمیان ایران را در سر داشت، مردخای از این توطئه آگاهی یافت و شاه را آگاه ساخت و به جهت موقعیتی که استر و مردخای در دربار داشتند، سبب نجات قوم کلیمی در ایران شدند و بعدها به پاس این خدمت، آرامگاه این 2 تن به یکی از زیارتگاه های مهم کلیمیان ایران تبدیل شد.این بنای چهارگوش آجری با گنبدی بر فراز آن، یادگاری از قرن هفتم هجری قمری است که به دستور ارغون شاه مغول بر پایه های بنایی قدیمی تر نهاده شد. ورودی این آرامگاه درب کوتاه سنگی ای است که توسط کلون باز و بسته می شود و به دلیل ارتفاع اندک این دیر، باید خمیده وارد آرامگاه شد.در ابتدای ورود، اتاقی با حدود هفت متر طول و سه متر عرض وجود دارد و از وسط اتاق یک ورودی به حرم تعبیه شده است و فضای حرم مربع شکل و به ابعاد 3.5 متر است.2 صندوق چوبی منبت کاری شده با نقوش بسیار بدیع و زیبا در این قسمت دیده می شود که در کنار یکدیگر قرار گرفته اند و قبرهای استر و مردخای در زیر این صندوق ها قرار دارد.گنبدی آجری برفراز حرم جای گرفته است و دیوارهای داخلی بنا را کتیبه های کوچک و بزرگ سنگی و گچبری هایی به خط عبری و آرامی در برگرفته است.

** کلیسای'گریگوری استپان' میراثی از دوران صفوی
کلیسای گریگوری استپان در قسمت شرقی تپه هگمتانه شهر همدان قراردارد و متعلق به مذهب پروتستان است.
در داخل این کلیسا که با قدمتی 335 ساله در زمان سلطنت شاه سلیمان صفوی در محوطه باستانی هگمتانه همدان ساخته شد، چهار ستون مدور وجود دارد که با قوس های جناغی به یکدیگر متصل شده اند.تمام نمای داخلی این کلیسا آجری است و در قسمت نمای بیرونی طاق نماهایی با قوس هلالی برای تزئین به کار رفته و در نمای بیرونی از خشت استفاده شده و برج ناقوس به شکل مدور بنا شده است.

**کلیسای حضرت مریم متعلق به مذهب ارتدوکس
کلیسای دیگری در قسمت شرقی تپه هگمتانه به نام کلیسای حضرت مریم وجود دارد که متعلق به مذهب ارتدوکس و مربوط به دوره قاجار است.این کلیسا که در سوم اسفندماه سال 1377 با شماره ثبت 2237 به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید بنایی آجری بوده و طاق و قوس های آن به سبک طاق رومی ساخته شده است.این کلیسا شامل یک سالن اصلی و یک کتابخانه است و بعد از ایجاد کلیسای حضرت مریم، کلیسای قدیمی تر متروکه شد.

** کلیسای آنجیلی یادگاری از عصر قاجار
کلیسای آنجلی همدان نیز که در خیابان طالقانی، داخل محوطه بیمارستان اکباتان واقع شده، بنایی مستطیل شکل است که با مصالح لاشه سنگ به شیوه هنرمندانه و منحصربه فرد با سنگ سیاه دیوین به صورت خشکه چین ساخته شده و شامل یک سالن تمام سنگی است.محل مراسم مذهبی در فضای داخلی این کلیسا و در قسمت شمالی بنا ایجاد شده و دارای ورودی اختصاصی و جداگانه ای است.فضای داخلی کلیسا دارای کلاف بندی های چوبی است که شیروانی سقف به صورت شیب دار با ورقه های آهن بر روی آن استوار شده است و این کلاف بندی های چوبی جزو یکی از زیباترین مشخصه های تزئین بنا در فضای داخلی کلیسا محسوب می شود.قدمت این بنا به اواخر دوره قاجاریه می رسد که بنا بر روایاتی توسط شخصی به نام رابی اسحاق اورشان احداث شده است.کلیسای آنجیلی در تاریخ 12 آبان ماه سال 1378 به شماره 2459 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.این آثار نمونه ای از یکهزار و 800 اثر تاریخی، طبیعی و گردشگری استان همدان است که همدان را به عنوان پنجمین شهر گردشگری کشور مشهور کرده است.