با نزدیک‌ شدن به هفته‌های پایانی لیگ برتر فعالیت تیم‌ها برای نقل و انتقالات تابستانی هم کم کم شروع می‌شود و در این میان تیم‌ها هم به فکر تمدید قرارداد با بازیکنان و مربیان خود هستند که در پایان فصل قراردادشان تمام می‌شود و هم نیم نگاهی به لیست خرید خود دارند تا پیش از موعد مذاکره با بازیکنان مورد نظرشان را آغاز کنند. در این میان افزایش جهشی قیمت دلار و افزایش 60 درصدی نسبت به تابستان گذشته (از 3800 تومان به 6000 تومان تا لحظه نگارش این متن) باعث شده مشکلاتی در عقد قرارداد با خارجی‌های شاغل در لیگ برتر و استخدام نفرات جدید غیر ایرانی بوجود بیاید. در این متن به بررسی تاثیرات دلار روی بازار نقل و انتقالات ایران می‌پردازیم:
 
**افزایش نجومی قیمت خارجی‌ها:
بازیکنان و مربیان خارجی زمانی که به ایران می‌آیند به دلیل اینکه هنوز عملکردی از خودشان به جا نگذاشته‌اند معمولا قرارداد پایین‌تری نسبت به زمان تمدید می‌بندند و وقتی از عملکرد آنها رضایت وجود داشته باشد و پیشنهاد تمدید قرارداد ارائه می‌شود شرایط با قرارداد اولیه متفاوت است. این موضوع هر فصل حالت پلکانی به خود می‌گیرد و مادامی که عملکرد مثبت از این نفرات وجود دارد باشگاه‌ها هم یک سرمایه‌گذاری کم ریسک در پیش دارند و هم در مواجهه با افکار عمومی و هواداران برای حفظ کسی که عملکرد موفقی داشته تحت فشار هستند و همین موضوع قیمت بازیکن یا سرمربی را برایشان بالا می‌برد. در این شرایط افزایش یک و نیم برابری قیمت دلار مساوی با یک هزینه هنگفت روی دست این باشگاه‌ها است.
 
برای مثال وینفرد با 350 هزار دلار در مهرماه 96 با استقلال قرارداد بست که قیمت دلار در آن مقطع حدود 4000 تومان بود و به عبارتی قرارداد او با استقلال 1 میلیارد و 400 میلیون تومان برای این باشگاه خرج داشته است. حال سرمربی آبی‌ها درخواست 700 هزاردلاری از این تیم دارد که 4 میلیارد و 200 میلیون تومان خرج روی دست باشگاه می‌گذارد. به همین میزان قرارداد کادرفنی شفر هم افزایش پیدا می‌کند که در مجموع مبلغی بالغ بر 6 میلیارد خواهد شد. این مبلغ حدود 3 برابر گران‌ترین کادرفنی داخلی (قلعه‌نویی، دایی و...) است.
 
این مبلغ برای برانکو در پرسپولیس با 2 قهرمانی در لیگ برتر و یک صعود به جمع 4 تیم برتر آسیا بیشتر هم هست و پولی که شفر برای فصل آینده از استقلال می‌خواهد تقریبا چیزی است که این فصل از پرسپولیس گرفت و احتمالا سال آینده این مبلغ بیشتر هم شود.در بین بازیکنان شاغل در لیگ برتر هم این موضوع صدق می‌کند. گادوین منشا، مهاجم نیجریه‌ای پرسپولیس که در این فصل عملکرد خوبی هم نداشت 650 هزار دلار روی دست پرسپولیس خرج گذاشته است که با دلار 3800 تومانی مرداد سال گذشته حدود 2.5 میلیارد تومان قیمت داشته است و اگر از محرومیت پرسپولیس در نقل و انتقالات سو استفاده نکند و با همین مبلغ هم قصد تمدید داشته باشد حدود 4 میلیارد تومان قیمتش برای ماندن در پرسپولیس است.
 
مامه تیام استقلالی‌ها هم 900 هزار دلار برای یک و نیم فصل با این تیم قرارداد بسته است که برای ماندن در فصل آینده نیاز به توافق دارد. تیام بهمن ماه به تهران آمد و قیمت دلار آن زمان 4800 تومان بود و اگر بر همین مبنا پولش را تا پایان این فصل دریافت شده بدانیم (300 هزار دلار مربوط به نیم فصل) حدود 1.5 میلیارد خرج روی دست استقلال گذاشته ولی ماندنش در فصل آینده مشروط به بالاتر نرفتن قیمت دلار 3 میلیارد و 600 میلیون تومان می‌شود. یعنی استقلال تنها برای شفر، دستیارانش و تیام حدود 10 میلیارد تومان پول کنار بگذارد.این موضوع برای تیم‌های ضعیف‌تر از نظر مالی هم صدق می‌کند. ذوب‌آهن با 200 هزار دلار (750 میلیون تومان) سال گذشته استنلی کی‌روش را به خدمت گرفت و اگر با همین مبلغ بخواهد با او تمدید کند 1.2 میلیارد برایش هزینه دارد.
 
**افزایش هزینه باشگاه‌ها متناست با قیمت دلار:
بالا رفتن قیمت دلار تاثیرات زیادی روی بازار داخلی دارد که برخی از آنها در تیم‌داری موثر است و هزینه یک تیم را افزایش می‌دهد. هزینه نگه‌داری از زمین‌، لباس باشگاه و تجهیزات تمرینات، قیمت پروازها و هتل‌ها در طول فصل اضافه می‌شود و این مورد در سفرهای خارجی برای تیم‌های آسیایی بیشتر هم می‌شود. این در شرایطی است که قیمت دلار روی اوضاع اقتصادی کشور تاثیرگذار است و کاهش ارزش پول ملی ارگان‌ها، نهادها و خصوصاً موسسات خصوصی سرمایه‌گذار در ورزش را دچار مشکلات مالی می‌کند که بدین ترتیب اجازه افزایش بودجه برای تیم‌های فوتبال را به آنها نمی‌دهد. بنابراین باشگاه‌ها عمدتاً با کاهش بودجه و افزایش هزینه روبرو هستند و این مشکلی است که باعث می‌شود فعالیت‌هایی مثل فعالیت در بازار خارجی برایشان دشوارتر شود.
 
**بازار داخلی
سخت شدن رفتن سراغ بازار خارجی، دایره بازار بازیکنان در نقل و انتقالات را تنگ کرده و با افزایش تقاضا موجب بالا رفتن نجومی قیمت آنها خواهد شد و اینطور نیست که باشگاه‌ها با صرف نظر از بستن قرارداد با بازیکنان خارجی بتوانند تا حد زیادی هزینه‌های خود را کاهش دهند. از طرفی پایین آمدن ارزش پول ملی باعث می‌شود بازار‌های خارجی و لیگ قطر بیشتر از همیشه به بازیکنان ایرانی علاقه نشان دهند. اگرچه قرارداد لژیونرهای ایرانی هم با پول‌های بین‌المللی بسته می‌شود ولی ارزش جهانی ریال روی قمیت آنها تاثیر مستقیم دارد. بدین ترتیب باشگاه‌ها برای فعالیت در بازار داخلی هم دچار مشکل خواهند شد.
 
**پرونده بدهی‌ها
باشگاه‌های ایرانی اکثرا پرونده بدهی به بازیکنان و مربیان خارجی سابق خود را در فیفا دارند که این پرونده‌ها هم به دلیل اضافه شدن هزینه‌های دادرسی و البته جرایم دیرکرد و همچنین افزایش نجومی قیمت دلار با افزایش چشم‌گیری روبرو شده است. به نوعی که شاید طلب 30 درصدی یک بازیکن یا مربی خارجی از قرارداد چند سال قبل خود در حال حاضر از مبلغ کل قرارداد او در زمان حضورش در این تیم بیشتر شده باشد و باشگاه بدهکار باید مبلغی به اندازه خرید یک بازیکن جدید هزینه بستن یک پرونده بدهی بکند.باشگاه‌ها باید حواسشان باشد که در بازار آشفته کنونی پرونده جدیدی برایشان ایجاد نشود و قراردادی نبندند که در پرداخت آن بمانند چرا که فیفا اخیراً حساسیت زیادی روی این پرونده‌ها دارد و محرومیت‌هایی که در یکی دو سال اخیر ایجاد شده نشان از این موضوع دارد.
 
**لغو اردوهای خارجی
باشگاه‌های ایرانی در سال‌های اخیر اردوهای پیش فصل خودشان را در کشورهای اروپایی و ترکیه برگزار می‌کنند تا در کمپ‌های حرفه‌ای و با امکانات به روز تر از داخل تیم خود را آماده بازی‌ها کنند و این موضوع بهبود نسبی در وضعیت تیم‌های لیگ برتر از نظر بدنسازی و سایر موارد داشته است ولی نوسانات ارز باعث شده قیمت این اردوها افزایش چشمگیری داشته باشد و شاید دیگر برای خیلی از باشگاه‌ها صرفه اقتصادی نداشته باشد که اردوی خارجی برگزار کنند و احتمالا در ایران اردو می‌زنند.
 
**اثرات مثبت افزایش قیمت دلار
اما ثمرات افزایش قیمت دلار روی فوتبال ایران تنها به موارد منفی ختم نمی‌شود و ثمراتی هم می‌تواند برای فوتبال ما داشته باشد.اگر قیمت بالای دلار تاثیر طبیعی خودش را روی بازار نقل و انتقالات فوتبال ایران بگذارد باشگاه‌ها ناچار به جوانگرایی و روی آوردن به پرورش استعدادهای جوان و ارزان قیمت‌تر بیاورند که این موضوع شاید در کوتاه مدت سطح کیفی لیگ را کاهش دهد ولی یک سرمایه‌گذاری بلند مدت و کم ریسک خواهد بود. جوان شدن چهره لیگ برتر و افزایش تعداد لژیونرهای ایرانی شاغل در لیگ‌های عربی و اروپا به افزایش سطح فوتبال ایران کمک بسزایی خواهد داشت.
 
تکیه بر نیروهای داخلی و کاهش چشم‌گیر خروج ارز از کشور و کاهش پرونده‌های بدهی باشگاه‌ها در فیفا از سایر ثمرات مثبت افزایش قیمت دلار روی فوتبال ایران است ولی همانطور که گفته شد لزوم اجرایی شدن آن، طی کردن سیر معقول و منطقی روند برخورد باشگاه‌ها با قیمت جدید ارز است ولی اگر مدیران باشگاه‌ها بخواهند طبق رسم همیشگی خود بی‌توجه به دخل و خرج باشگاه هزینه کنند و به فکر ترکاندن بمب نقل و انتقالاتی باشند و اهمتی به بدهی انباشته باشگاه‌ ندهند، افزایش نرخ دلار فقط افزایش بدهی و پرونده‌های سنگین داخلی و خارجی را به همراه خواهد داشت که در بهترین حالت نتیجه مقطعی برای تیم به همراه دارد ولی اثرات منفی آن تا سال‌ها روی دوش باشگاه خواهد ماند.

بهار نیوز