در دو دهه گذشته ازدواج سفید به عنوان نوعی از زندگی در ایران به‌وجود آمد. در همین زمان عدم آموزش درست به جوانان باعث افول ازدواج رسمی و اوج‌گیری ازدواج سفید شده است. در دهه‌های گذشته شکل خانواده گسترده‌ در ایران حاکم بود اما امروزه خانواده شکل هسته‌ای به خود گرفته است. این تغییرات واحد خانواده را دستخوش تحولاتی کرده است که خروجی غیر از جامعه‌گریزی و فقرعاطفی به دنبال نداشته است.پیش از این خانواده در علوم اجتماعی کارکردهای فروانی داشت که تغییرات آن باعث اختگی این واحد اجتماعی شده است. خانواده‌ حاصل ازدواج رسمی؛ منزلت اجتماعی، ابعاد آموزشی و عاطفی فروانی دارد که ازدواج سفید این کارکردها را حذف کرده و آسیب‌ها پسینی را ایجاد می‌کند.

مجید ابهری آسیب‌شناس و جامعه‌شناس درباره تعریف ازدواج سفید گفت: «ازدواج سفید» به نوعی هم‌زیستی که هیچ‌گونه نوشته و تعهدی قانونی، فردی و حقوقی میان زن و مرد برقرار نباشد اطلاق می‌شود. از ازدواج سفید با عنوان «همباشی سیاه» نیز یاد می‌شود. در این نوع همزیستی زن و مرد بخاطر مسائل جنسی با یکدیگر زندگی را تشکیل داده و هر زمان که تمایل در این افراد فروکش کند یکدیگر را رها خواهند کرد.این رفتارشناس درباره علت افزایش گرایش به ازدواج سفید در جوانان اظهار کرد: از یک سو مشکلات ازدواج دائمی و از سوی دیگر فرار از مسئولیت توسط جوانان باعث افزایش این نوع ازدواج شده است. توقعات عجیب دختران و پسران ازدواج رسمی را کاهش می‌دهد. وقتی دختری یک کیلو بال مگس و یک تن پوست پیاز مهریه می‌کند جوانان مجرد را از ازدواج رسمی می‌ترساند.

او ادامه داد: دشواری‌های ازدواج از نظر مسکن اشتغال تورم و گرانی به عنوان عوامل اصلی کاهش ازدواج رسمی مطرح می‌شوند. همچنین توقعات دختران ایرانی بالا رفته است و مهریه‌های سنگین و غیرمتعارف درخواست می‌کنند. جهیزیه‌های غیرمتعارف باعث شده است پسران و دختران جوان نسبت به ازدواج ترسی عمیق داشته باشند و خانواده‌ها نیز به علت عدم توانایی حمایت فضا را برای جوانان محیا نکنند.این جامعه‌شناس درباره تاثیر ازدواج سفید بر ازدواج رسمی گفت: ازدواج سفید بر کاهش آمار ازدواج رسمی اثرگذار است. درست است که ازدواج دائمی تنها برای رفع نیازهای جنسی صورت نمی‌گیرد اما اصلی‌ترین بخش آن را نیاز جنسی متقابل زن و مرد به یکدیگر تشکیل می‌دهد. زمانی که این غریضه از روش‌های دیگر برطرف شود نیاز به ازدواج دائمی کم خواهد شد.

او ادامه داد: ترس از تعهدات ازدواج رسمی نیز باعث می‌شود جوانانی که نیازهای غریضی جنسی‌شان تامین شده، به سمت همباشی سیاه بروند. امروزه با گسترش ازدواج سفید آمار ازدواج رسمی پایین آمده و به جایی رسیده است که حدود ۳۰ میلیون جوان مجرد که درصد زیادی از آن‌ها سن ازدواج را رد کرده‌اند، در جامعه ما وجود داشته باشند.این آسیب‌شناس با بیان این‌که «فرزندانی که از روابط در ازدواج سفید به دنیا می‌آیند بلاتکلیف خواهند ماند» درباره مضرات ازدواج سفید بیان کرد: ازدواج سفید علاوه بر به دنیا آوردن فرزندان بلاتکلیف زمینه را برای ایجاد فحشا آماده می‌کند. زمانی که یک دختر در چنین رابطه‌ای با یک پسر زیر سقف می‌رود چون تعهدی میان این دو ایجاد نشده است رابطه‌شان از هم گسسته می‌شود.او همچنین افزود: در چنین وضعیتی دختر مجبور به پیدا کردن فرد دیگری برای ادامه زندگی خواهد بود. همین پیدا کردن فردی دیگر و افراد دیگر موجب می‌شود گاهی حتی در یک سال خانمی با ۸ مرد همخانه می‌شود. درصد بسیار ناچیزی از این دختران و پسران بیش از یک سال به همباشی سیاه ادامه خواهند داد.

ابهری همچنین اشاره کرد: طبق آمار این روابط کوتاه مدت هستند زیرا از نظر اخلاقی، حقوقی و شرعی تعهدی در این میان وجود ندارد. هیچ امر تحکیم‌کننده‌ای وجود ندارد و ممکن از یکی از طرفین ازدواج سفید صبح از خواب بیدار شود و تصمیم بگیرد رابطه را تمام کند، هیچ عامل بازدارنده و تعهدی رسمی مانع این فرد نخواهد بود.او درباره جایگاه اخلاق فردی در ازدواج سفید گفت: طرفداران این سبک ازدواج اخلاق فردی را عامل پایداری ازدواج سفید می‌دانند اما من به عنوان یک رفتارشناس با این نظر مخالف می‌کنم، زیرا ازدواج سفید جوان‌های ایرانی را تنوع‌طلب می‌کند. زمانه‌ای که یک مرد و زن ۵۰ سال در کنار هم زندگی می‌کردند، گذشته است.این جامعه‌شناس ادامه داد: اکنون جوانان ایرانی در وضعیت ظاهری، نحوه انتخاب لباس و پوشش، آرایش و روابط اجتماعی تنوع‌طلب شده‌اند. دختران و پسران کسی را بهتر از شریک خود ببیند به سمت آن می‌روند و دوست دختر و دوست پسر خود را رها می‌کنند، زیرا تعهدی در این نوع روابط وجود ندارد.

بهار نیوز