ورود به دانشگاهها و موسسات آموزش عالی حدود پنج دهه است که از مرحله یا به عبارت دانش آموزان سدی به نام کنکور می گذرد و هر ساله صدها هزار دانش آموز و یا پشت کنکوری برای راهیابی به مراکز آموزش عالی باید از این سد عبور کنند که امسال این آمار بیش از 950 هزار نفر است .پذیرش از طریق کنکور سراسری شیوه رایج ورود به مرحله تحصیلات دانشگاهی است ، اگر چه در سال های اخیر ثبت نام در برخی دانشگاهها و یا رشته های تحصیلی با لحاظ شرایطی چون معدل هم صورت می گیرد.کنکور آزمونی است که برای سنجش دانسته‌های علمی داوطلبان ورود به دانشگاهها در برخی کشورها مانند ایران، چین، ترکیه و کره جنوبی برگزار می‌شود در صورتی که این نوع آزمون‌ در کشورهای اروپایی و ایالات متحده آمریکا برگزار نمی‌شود.در ایران، سازمان سنجش آموزش کشور که سازمانی تحت نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است، متولی اصلی برگزاری کنکور سراسری برای ورود به دانشگاههاست و این آزمون را هر ساله یک بار در پایان سال تحصیلی یعنی اواخر خرداد یا اوایل تیر برگزار می کند .

** عدالت آموزشی ؛ فلسفه ذاتی کنکور 
کارشناسان دلیل برگزاری کنکور را به سامان رساندن دو موضوع اجتماعی دانسته اند ؛ نخست آنکه متناسب با استعدادی که در داوطلبان وجود دارد بر یک صندلی دانشگاهی بنشینند و دوم آنکه عدالتی را در سطح کشور جهت ایجاد دسترسی افراد به آموزش عالی فراهم کنند.عدالتی که فلسفه ذاتی برگزاری کنکور بوده است ، امروز تحت الشعاع رقابت بی امان برای قبولی در تعدادی از رشته های درآمدزا قرار دارد و از آرمان خود که همان کشف برترین استعداد ها بوده فاصله زیادی گرفته است تا جایی که امروز به کابوسی برای دانش آموزان و خانواده هایشان تبدیل شده است . دلیل برگزاری کنکور هر چه که باشد ، در این گزاره تاثیری ندارد که امروز این مرحله گذار به تحصیلات عالیه در زندگی بخش عظیمی از جامعه شامل محصلان ، خانواده های آنان و بسیاری دیگر که زمینه فعالیت آنان به برگزاری آن گره خورده ، به طور مستقیم و غیر مستقیم نقش دارد و به همین دلیل هم به سوژه ای در زیر ذره بین تبدیل شده که هر کس ظن خود را در آن می بیند.اما پرسش اصلی درباره کنکور این است که آیا واقعا به عنوان یک مرحله گذار با اهمیت به تحصیلات عالیه که برای برخی خانواده ها هزینه های چند ده تا چند صد میلیونی به همراه دارد ، به همان میزان هم در سرنوشت کنکوری ها دارای اهمیت است ؟ 

** کنکور همیشه سرنوشت ساز نیست
مهسا مرتضوی مدرس زبان انگلیسی در یک آموزشگاه خصوصی معتبر دلیل موفقیت شغلی و پیشرفت خود را قبول نشدن در کنکور عنوان کرد و گفت : از شاگرد ممتازهای مدرسه بودم و همیشه نمرات و معدلم بالا بود ، اما به خاطر عدم مهارت تست زنی نتوانستم پس از دوبار شرکت در آزمون سراسری قبول شوم.این مدرس زبان افزود : متاسفانه در کشور و ذهن جوانان این مساله به اشتباه جاافتاده که کنکور پایان ماجراست و اگر کسی نتوانست از این سد عبور کند باید قید پیشرفت را بزند.وی گفت : تصحیح این تفکر نیازمند کار و زمان است تا جوانان به دریچه های پیشرفت دیگر هم فکر کنند و توانمندی های خود را محدود به پذیرش در کنکور و تحصیل در دانشگاه نکنند.

** فشار روانی فرساینده ؛ هزینه ای که دیده نمی شود
نرگس عظیمی مادر یک دانش آموز سال اول متوسطه در مازندران هم گفت : دخترم به خاطر اضطراب پذیرش در کنکور از تابستان پارسال خودش را در اتاق حبس کرده و بیشتر وقتش به درس خواندن می گذرد و این وضعیت با تاثیرگذاری بر تغذیه اش ، ما را نگران سلامتی او کرد.وی که مادر چهار فرزند است ، افزود : دخترم بشدت عصبی و دچار کاهش وزن شدیدی شده و در بسیاری اوقات برای رفع استرس ناچار به مصرف قرص های ضد تپش قلب می شود. این مادر خانواده آرزوی خود و دخترش را پزشک شدن او عنوان کرد و گفت : کنکور علاوه بر موفقیت در دانشگاه ، بیشتر به میدان رقابتی بین نوجوانان بخصوص دختران با یکدیگر و یا با هم سن و سالان بویژه در جمع خویشاوندان درآمده است.حسین دهقانی از دبیران مدراس مازندران هم گفت : کنکور در حال حاضر به هیچ وجه معیار و سنجش مناسبی برای توانایی افراد نیست ، چون تلاش های تحصیلی چند ساله یک محصل ظرف 2 الی سه ساعت استرس زا مورد ارزیابی قرار می گیرد که این موضوع از عدالت خارج است.وی افزود : باید شرایطی ایجاد شود که بر اساس آن در قالب یک بستر مناسب و در زمانی که داوطلب می خواهد وارد دانشگاه شود، بر اساس سال های تحصیل از پیش دبستان تا دبیرستان به دانشگاه ورود کند.این معلم دارای سابقه 20 ساله تدریس در دبیرستان های مازندران ، گفت : متاسفانه شرایط کنکور باعث شده عده ای از افراد فقط قصدشان ورود به دانشگاه باشد و این باعث می شود افراد قبولی در رشته هایی را هدف قرار دهندکه علاقه و یا استعدادی در آن ندارند.

** فقدان توجیه علمی و کارشناسی 
یک کارشناس آموزشی هم به خبرنگار ایرنا گفت : کنکور به عدالت آموزشی آسیب وارد می کند چون عمدتا افرادی از این سد می گذرند که به کلاس ها و معلمان کنکور دسترسی داشته باشند و اکثر دانش آموزان کشور از مدارس عادی و مناطق محروم هستند پس رقابت ناعادلانه ای بر کنکور حاکم است.سیدرضا عابدی افزود : تعیین تکلیف سرنوشت تحصیلی و شغلی دانش آموزان با یک امتحان چند ساعته و محدود که بیش از محتوا ، مبتنی بر سرعت و مهارت تست زنی است ، هیچ توجیه علمی و کارشناسی ندارد.وی یکی از تبعات کنکور برای نظام آموزشی را در تمامی رشته های تحصیلی مدارس ، حافظه محوری به جای یادگیری دانست .

** سنجش بر اساس سوابق تحصیلی ، جایگزینی مناسب 
معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش مازندران نیز گفت : تمام تلاش آموزش و پرورش این است که کنکور از حالت رقابت در آزمون ، به سنجش بر اساس سوابق تحصیلی دانش آموزان تبدیل شود و دانش آموز بر اساس سوابق تحصیلی خود به دانشگاهها و موسسات آموزش عالی ورود پیدا کنند.اسفندیار نظری افزود : دلیل تداوم کنکور در ایران تاکنون مبتنی بر ناهماهنگی میان ظرفیت دانشگاهها و موسسات آموزش عالی با تعداد متقاضیان بوده است و این وضعیت در حال تغییر است .وی اظهار داشت : در کشور ما تا سال 85 تعداد دانشگاههای نسبت به گذشته رشد زیادی نداشتند ، اما از این سال به بعد تعداد دانشگاهها و موسسات آموزش عالی گسترش پیدا کردند و به تبع آن ورود دانشجویان به دانشگاهها هم زیاد شد .

معاون آموزش متوسطه مازندران گفت : چندین سال است که مجلس به این امر پرداخته و بحث حذف کنکور را در دستور کار خود قرار داده است ، اما هیچ راهکاری تا به امروز از سوی وزارت علوم و آموزش و پرورش برای حذف کنکور ارائه نشده است .نظری افزود : علیرغم همه توصیه هایی که از سوی آموزش و پرورش صورت می گیرد ، فعلا شاهد برتری و استیلای موسسات آموزشی به نصایح و تذکرات آموزش و پرورش هستیم که این نهاد را دچار چالش های بزرگ کرده است. وی توضیح داد : دانش آموز با وضعیت کنونی به سمت حافظه محوری می‌رود و مهارت‌آموزی کمتر رشد پیدا می کند ، در حالی که با توجه به سند تحول بنیادین و با توجه به رویکرد جدید آموزش و پرورش، مهارت محوری ، اولویت حرکت است.

** جولان کنکور در نبود اطلس شغلی 
معاون آموزش و پرورش مازندران گفت : هنوز در کشور اطلس شغلی نداریم که مشخص کند دانش آموزان فارغ التحصیل ممتاز دانشگاهها و یا مدارس به کدام سمت هدایت شوند.وی افزود : در حال حاضر معضل بیکاری یکی از دغدغه های عمده است و با توجه به نیازهایی که در بعضی از رشته ها بویژه رشته های علوم تجربی، ریاضی و بعضا علوم انسانی وجود دارد ، احساس خانواده‌ها بر این است که همه آمال و آرزوهای دانش‌آموزان بایستی در دانشگاه محقق شود.او ادامه داد : در هیچ کشوری در دنیا اینگونه نیست که همه فارغ التحصیلان دبیرستان ها به دانشگاه راه پیدا کنند ، بلکه براساس استعداد و علاقه و کارآفرینی ، دانش‌آموزان را هدایت می‌کنند.نظری گفت : در کشور ما نیز در درجه اول باید به سمت شاخه مهارتی هنرستان های کار و دانش حرکت ، امکانات و تجهیزات آنها را به روز کنیم و اعتماد را به خانواده‌ها بدهیم که بازار کار را فراهم می‌کنیم و تمام آمال و آرزو را در این ندانیم که دانش آموز ما فقط به دانشگاه راه پیدا کند.

اکنون کشور در آستانه پنجاهمین دوره برگزاری کنکور سراسری قرار دارد ، آزمونی که حدود 40 روز دیگر قرار است برگزار شود و هر ساعتی که به روز موعود نزدیک می شود ، فشار روانی ناشی از این کابوس بر جمعیتی قابل توجه در کشور افزایش می یابد، کابوسی که به اعتقاد کارشناسان این حوزه ، با توجه به ظاهر علمی و استعداد محور آن با هیچ یک از مولفه های علمی امروز کشور و حتی دنیا همخوانی ندارد و رهاوردی جز تنش بی امان خانواده ها و دانش آموزان پشت کنکوری آنان نداشته است . وزیر علوم چند روز گذشته گفته بود: ضوابط اولویت ورود دانش‌آموزان به دانشگاه بدون کنکور در کارگروه های مشترک وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم تعیین می شود.منصورغلامی افزوده بود: اکنون در آموزش و پرورش کارگروه‌هایی تخصصی، شاخص‌ها و ضوابط ارزیابی دانش‌آموزان در دوره متوسطه را بررسی می کنند و وزارت علوم پس از تعیین شاخص‌ها و نشست مشترک، ضوابط ورود دانش‌آموزان به دانشگاه‌ها بدون کنکور مشخص می‌شود.وی تاکید کرد که حذف کنکور یک قانون و تکلیفی است که باید انجام شود اما برای دانشگاه‌ها و رشته‌های پر طرفدار یک مسابقه وجود دارد و باید ضابطه‌ای تعیین شود تا بتوانیم مشخص کنیم چه فردی اولویت بیشتری برای ورود به این دانشگاه و رشته خاص را دارد.

بهار نیوز