کنکور در اواخر دهه 40 به منظور دسترسی عادلانه تمامی متقاضیان ورود به دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و فراهم کردن امکان برابر در دستیابی به امکانات آموزشی پایه گذاری شد.افزایش جمعیت، توسعه علوم و به دنبال آن تعداد متقاضیان تحصیلات دانشگاهی کنکور را رفته رفته به مرحله ای سرنوشت ساز و بسیار حیاتی در زندگی جوانان تبدیل کرد تا جایی که این آزمون و رقابت آموزشی جایگاه مهمی در میان خانواده ها یافت و تقریبا تمامی جامعه را درگیر کرد.اهمیت کنکور در سبد توجهات خانوارها و جایگاه و نقش پررنگ مدرک تحصیلی در جامعه کنونی باعث پر و بال دادن بی حد و حصر به درآمدزایی های بنگاههای اقتصادی فعال در این عرصه و سودجویی و سوءاستفاده آنان شده است ، تا جایی که بر اساس اعلام رسمی مسئولان در سال گذشته ، کلاس‌های کنکور و برگزاری آزمون و مسائل این‌چنینی دارای بیش از هشت هزار میلیارد تومان گردش مالی است .حتی اگر در اعداد و ارقام و چگونگی میزان گردش مالی حوزه کنکور نیز تردید باشد ، گشتی در مدارس و آموزشگاههای کنکور و نشستن پای درد دل خانواده ها ، گستردگی ریشه دوانی کنکور را آشکارا نشان می دهد.

** سرمایه گذاری برای رسیدن به سرمایه 
بازار تجارت کنکور در حالی روز به روز گرم تر می شود که دیگر ظرفیت دانشگاهها مانند دهه 50 و 60 نیست که صندلی محدودی برای رقابت موج عظیمی از متقاضیان ورود به دانشگاه وجود داشته باشد. آمار ها نشان می دهد سال در تحصیلی جاری که آخرین روزهایش را سپری می کند بیش از 300 هزار صندلی در دانشگاهها خالی مانده است و تعداد زیادی از رشته های تحصیلی و موسسات آموزش عالی حتی بدون کنکور و با ارائه مشوق های مختلف هم نتوانستند دانشجو جذب کنند .مروری بر اظهارات مسئولان کشور در دهه 70 و 80 نشان می دهد که در آن زمان با توجه به نقدهای کارشناسی بر کنکور ، اجماع همگانی بر حذف این آزمون همزمان با ایجاد تعادل در ورودی دانشگاهها قرار داشت .اکنون کفه ترازو با خالی ماندن صدها هزار صندلی دانشگاهی به صورت معکوس از تعادل خارج شده است و این بی تعادلی به معنای نبود برنامه جدی برای حذف کنکور و سخت جانی این تجارت پرسود است ، تجارتی که با گذشت هر سال ریشه های آن قونی تر شده و شاخه های جدیدی پیدا می کند .دیر زمانی است که برگزاری کلاس های کنکور به صورت تک درسی و یا در منازل معلم و دانش آموز به خاطره تبدیل شده است و این حاشیه پررنگ تر از آموزش رسمی ، با پشت سر گذاشتن مرحله ظهور و بروز قارچ گونه آموزشگاههای اختصاصی ، اکنون به بخش لایتغیر نظام رسمی آموزشی تبدیل شده و بر برنامه ریزی آموزشی مدارس تقدم یافته است.

زمانی که دست اندرکاران آموزشی کشور یک سال تحصیلی را با نام ' پیش دانشگاهی ' در نظام رسمی آموزشی کشور تعریف کردند ، در واقع در شیپور تسلیم شدن در برابر قدرت اثرگذاری کنکور دمیدند تا به صورت رسمی اعلام کنند که جایگزینی برای حذف این تجارت ناعادلانه ندارند .با این وصف ، همه دلخوشی کارشناسان و دلسوزان نظام آموزشی عادلانه و پویا این بود که با استقرار نظام جدید آموزشی ، فرصت برای حذف کنکور و بسامان کردن نظام پذیرش دانشگاهی رخ خواهد نمود ، ولی برنامه ریزی سازمان سنجش و آموزش کشور برای برگزاری دو کنکور در سال تحصیلی آینده ، این دلخوشی را هم از بین برد تا یک بار دیگر قدرت تجارت کنکور برای همگان روشن گردد.به اعتقاد کارشناسان آموزشی ، امروز تجارت کنکور با وجود از بین رفتن فلسفه وجودی آن ، به قدری فربه شده است که حتی کسی قادر نیست به آن نهیبی بزند چه برسد کمر همت به حذف یا تغییر آن ببندد ، تجارتی که نه مبنای علمی دارد و نه مشابه خارجی ، بلکه به نوعی از نظام آموزشی و همچنین ترس بی امان خانواده ها نسبت به سرنوشت مبهم فرزندشان انرژی می گیرد.

** هزینه های کمرشکن 
نادر مولوی ، شاغل در شرکت خصوصی که دو دختر دوقلوی دانشجو دارد که در رشته علوم آزمایشگاهی و پرستاری در حال تحصیل هستند ، گفت : هشت میلیون تومان فقط برای خرید سی دی و دی وی دی ها و جزوات آموزشی دخترانم هزینه کردم تا آنان بتوانند در رشته ای قبول شوند که آینده مشخصی داشته باشد.وی افزود : این تنها هزینه ام نبود ، بلکه برای کلاس های حضوری هر یک از آنان نیز دو برابر این مبلغ هزینه کردم و در این راه تمامی پس انداز چندین ساله ام را از دست دادم ، ولی با این وصف راضی ام چون می دانم در رشته ای قبول شده اند که پس از فارغ التحصیلی بیکار نمی مانند .این پدر خانواده با اظهار این که در طول دوران دبیرستان هم به رغم تحصیل در مدرسه دولتی ، مجبور به دریافت وام برای تامین انواع وسایل کمک آموزشی و گاهی معلم خصوصی برای دخترانش بود ، گفت : کنکور در جامعه ما به تجارتی ناعادلانه و بلکه ظالمانه تبدیل شده است که کمر خانواده ها را می شکند و بار مالی و روانی سنگینی به آنها تحمیل می کند.

** هزینه هایی برای کاهش بار روانی 
یک دبیر آموزش و پرورش هم  گفت : کلاس های کنکور و هزینه های سرسام آور آن هیچ مشکلی از دانش آموزان برطرف نمی کند و نتایج و تجربه ثابت کرده است که بیشتر نفرات برگزیده کنکور نه کلاسی رفته اند و نه کتاب های گوناگون خوانده اند، فقط کتاب های درسی خودشان را به طور کامل مطالعه کردند و موفق شده اند.اصغر جوکار افزود : در حال حاضر قبولی در کنکور به دلیل افزایش ظرفیت و افزایش کیفیت دانشگاهها به سختی گذشته نیست ، اما تب مالی کنکور همچنان داغ است و بار مالی و روانی آن بر خانواده ها همچنان موجب تاسف و ناراحتی است.این معلم فیزیک مقطع متوسطه توضیح داد : هزینه های بیهوده ای بر خانواده ها برای قبولی فرزاندانشان در دانشگاه دولتی تحمیل می شود ، در حالی که کیفیت آموزشی و مدرک تحصیلی دانشگاه دولتی با آزاد و یا از نظر بازار کار تفاوت چندانی ندارد.وی اظهار داشت : چهره تجاری کنکور امروز پررنگ تر از چهره علمی آن است ، برای این که اولا عمدتا معلمان روی تکنیک تست زنی کار می کنند و هیچ بار علمی برای دانش آموزان ندارد ، ثانیا افزایش آمار بیکاری دانش آموختگان دانشگاهی سبب شده است تا کنکور بیشترین گردش مالی را از چند رشته پردرآمد مانند پزشکی ، دندانپزشکی و برخی از رشته های مهندسی بگیرد.

این معلم مازندرانی افزود : بیشتر خانواده هایی که فرزندانشان در رشته علوم تجربی تحصیل می کنند ، سودای قبولی آنان در رشته های پزشکی را در سر می پرورانند و به همین خاطر این خانواده ها به رقابت به یکدیگر برای کسب جا در مثلا کلاس فلان معلم زیست شناسی می افتند و قیمت مزایده این دسته کلاس ها را به طرز وحشتناکی افزایش می دهند .جوکار توضیح داد : متاسفانه وضعیت به گونه ای شده که راه پیدا کردن به کلاس درس بعضی از معلمان بدون پارتی تراشی و پرداخت شهریه های کلان و غیرمنطقی امکان پذیر نیست در حالی که واقعا این کلاس ها آن قدر که خانواده ها فکر می کنند در قبولی فرزندشان در رشته های پزشکی اثرگذار نیست . وی افزود : واقعیت این است که گرفتن معلم خصوصی ، تبلیغات بنگاههای اقتصادی بزرگ که گردش مالی میلیاردی دارند ، هزینه کلاس کنکور ، هزینه مشاوره و انتخاب رشته و قیمت کتاب های و تجهیزات کمک آموزشی امروز کنکور را به تجارتی بی رحم و بدون هرگونه نظارت تبدیل کرده است که هزینه های مادی و معنوی تحمیلیش به جامعه به هیچ وجه قابل توجیه نیست .این معلم دبیرستان با این وصف تاکید کرد : در شرایط حاضر راه جایگزینی هم برای کنکور وجود ندارد و واقعا مشخص نیست نظام آموزشی ما تا چه زمانی قرار است پس رانده شدنش با گسترش هر چه بیشتر کنکور را تحمل کند ؟

** تجارت با نگرانی خانواده ها 
یک کارشناس آموزشی و مشاور تحصیلی هم گفت : اگر چه کلاس های تقویتی و یا استفاده از وسایل کمک آموزشی و حتی معلم خصوصی در برخی موارد که دانش آموز در درس یا دروسی دچار مشکل است توجیه منطقی دارد ، ولی افسارگسیختگی کنونی کنکور با هیچ معیاری قابل توجیه نیست .محمد مرادی افزود : متاسفانه شوهای تبلیغاتی گسترده در مورد کنکور که با شگردهای روانی و جذب هدفمند مخاطب صورت می گیرد در ذهن خانواده ها و محصلان تاثیرگذاری زیادی دارد تا جایی که محصل ناخودآگاه به خود تلقین می کند در صورت عدم استفاده از وسایل کمک آموزشی تبلیغی شانس موفقیت در کنکور را ندارد و حتما از هم رده های مشتری کالاهای تبلیغی عقب می ماند.این کارشناس آموزشی بیان کرد : این مساله در کاهش اعتماد بنفس محصلان و ایجاد استرس تدریجی اثرگذار است و به این وسیله دامنه فعالیت های اقتصادی و سودهای سرشار بنگاههای اقتصادی کنکور روز به روز گسترده تر و جیب مردمان خالی تر می شود.

مرادی به گردش مالی کنکور اشاره کرد و گفت : خانواده ها متاسفانه به علت فرهنگ غلط ورود فرزندشان به دانشگاه به هر قیمت و یا تصوری که از کنکور به عنوان یک غول دارند که این هر دو البته با تبلیغات سودجویانه از کنکور در جامعه جا افتاده است ، برای برخی دروس غیرضروری و به قول دانش آموزان ' حفظی جات ' هم گاهی تا 200 میلیون تومان هزینه می کنند.این کارشناس تاکید کرد : متاسفانه برای اصلاح این فرهنگ غلط در جامعه و مبارزه با سودجویی مافیای اقتصادی کنکور ، در گام نخست صدا و سیما باید همکاری کند که نه تنها این اتفاق تا به امروز نیفتاده است بلکه این نهاد نیز به ابزار تبلیغ برای تاجران کنکور تبدیل شده است.

** واقعیتی به نام مافیای کنکور
معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش مازندران هم گفت : قطعا یکی از دلایلی که سبب شده تا کنکور در نظام آموزشی ماندگار شود یا بودنش بر نبودنش ترجیح دارد ، وجود مافیای آموزشی است که می‌خواهند خود را در این بخش احیا کرده و به خواسته های خود برسند.اسفندیار نظری افزود : باید به آموزش و پرورش این توان و اجازه داده شود که در یک فضای آرام بحث جایگزینی کنکور را پیگیری کرده و به نتایج مطمئن برساند ، اما متأسفانه این فضا هنوز ایجاد نشده است.وی تاکید کرد : تلاش وزارت علوم و آموزش و پرورش این است که سدی به نام کنکور را در آموزش و پرورش برطرف کنند ، اما این مساله نیازمند راهکار است ، راهکاری که بتواند عدالت را در بحث ورود دانش‌ آموزان به دانشگاهها و مراکز علمی در پی داشته باشد.معاون آموزش و پرورش مازندران گفت : یکی از راهکارها این است که مراکز علمی با کیفیت توسعه پیدا کنند و مساله دوم ورود دانش آموز است که بر اساس سوابق تحصیلی و نتایج برگزاری امتحانات نهایی صورت بگیرد تا حق کسی ضایع نشود و بتواند به سمت عدالت آموزشی گام بردارد.

وی افزود : از این طریق می توان از بحث تبدیل شدن آزمونهای کنکور به صنعت سودجویی از سوی موسسات جلوگیری کرد در غیر این صورت فعلا با وضعیت حاضر موسسات در حال حاکمیت هستند و بسیاری از خانواده ها را دچار چالش می کنند.نظری بیان کرد : آموزش ما باید تا حدی استاندارد باشد که دانش آموز به راحتی بتواند همه نیازهای خود را در مدرسه بگیرد و این هم نیازمند استانداردسازی مدارس است که آموزش و پرورش در حال انجام آن است.وی ادامه داد : در حال حاضر یک ناعدالتی آموزشی در آموزش و پرورش ما وجود دارد و آن وجود مدارس خاص است . مدارس خاص بحث پرداختن به کیفیت مدارس دولتی را کمرنگ کرده و مشکلاتی را به وجود آورده است.معاون متوسطه آموزش و پرورش مازندران علت ایجاد مدارس خاص را در سلایق متفاوت مسئولان آموزش و پرورش در دوره های مختلف دانست و گفت : بدون داشتن یک برنامه و هدف منسجم و نداشتن چشم انداز قوی در آموزش و پرورش این معضل را ایجاد کردند که اکنون سند تحول بنیادین را هم دچار چالش کرده است.نظری افزود : حرکت آموزش و پرورش به این سمت است که دو نوع مدرسه شامل دولتی و غیر دولتی وجود داشته باشد و اگر دانش آموز ما نیازمند آموزش مجدد است باید در مدرسه این آموزش را فرابگیرد و مثل مدارس کشورهای پیشرفته همچون ژاپن ، معلم در داخل خود مدرسه نسبت به این امر اقدام کند.

معاون آموزش و پرورش مازندران اظهار داشت : برای این امر باید به توانمندسازی معلمان بپردازیم . معلمان با علم روز آشنا بشوند و دوره های ضمن خدمت را پشت سر بگذارند.نظری رسیدگی به معیشت و درآمد معلمان را نیز از دیگر نیازهای جلوگیری از حرکت به سوی کلاس های خصوصی دانست و گفت : دولت و مجلس باید به این امر مهم بپردازد که اگر پرداخته شود قطعا مشکلات آموزشی یکی پس از دیگری برطرف می‌شود.وی اضافه کرد : آنچه که در قانون اساسی ما مطرح شده مدارس و آموزش و پرورش باید بستر را به صورت رایگان ایجاد کنند که همه از آموزش برخوردار شوند و تحصیلات عمومی را از ابتدایی تا پایان دبیرستان کسب کنند.به هر صورت چه بخواهیم و چه نخواهیم ، کنکور امروز به یک جریان آموزشی تبدیل شده که حلقه نفوذ اقتصادی آن از طرفی تا مدارس ابتدایی و حتی پیش دبستانی رسیده و با معیشت خانواده ها گره خورده است و از طرف دیگر در پوشه تصمیم گیری نهاد های متولی هم جا باز کرده است .خانواده ها اگر چه مهم ترین منبع تغذیه این تجارت پرسود و ناعادلانه و در عین حال قربانیان آن هستند ، ولی قابل سرزنش نیستند زیرا آنان به دنبال راهکاری برای عاقبت بخیری فرزندانشان هستند و تنها راه چاره برای رفع این نگرانی را هم هزینه کردن برای کنکور می دانند .

بهار نیوز