با سفیران فوتبال ایران در جام جهانی روسیه

 با اینکه «لائو تسه» اندیشمند چینی هفت هزار سال پیش از میلاد، نخستین نظریه های قدرت نرم را مطرح کرد اما بیشتر جهانگشایی ها بر پایه استفاده از قدرت شمشیر و سلاح های پیشرفته جنگی بود و این رویه تا قرن بیستم ادامه داشت.در واپسین دهه های این قرن «ژوزف نای» استاد دانشگاه «هاورارد» ایده ای تحت عنوان «قدرت نرم» مطرح کرد و پس از طرح چنین ایده ای، دولت ها با برنامه ریزی هدفمند سعی کردند از طریق اشاعه یا انتقال فرهنگی به دنبال ترویج قدرت خود باشند.هر چند صاحب نظران بهره گیری از قدرت نرم را نیازمند مقدمات و ابزارهای خاصی می دانستند اما شکستن انحصار رسانه ای و هدایت برخی از رفتارهای اجتماعی و فرهنگی توسط شبکه های اجتماعی، مدل اولیه قدرت نرم را با چالش فراوانی روبرو کرده است. در مدل کنونی قدرت نرم، یک تلنگر یا رفتار خاص از سوی افراد معروف و محبوب می تواند به الگویی برای معرفی کشور یا ایدئولوژی ها به دنیا تبدیل شود. مثال بارز شکستن انحصار قدرت نرم توسط رسانه ها و به چالش کشیدن همزادی این قدرت با قدرت سیاسی و اقتصادی، رفتار تماشاگران تیم فوتبال «لیورپول» انگلیس است. 

در حالی که در برخی از کشورهای اروپایی با توجه به رفتار تکفیری ها چهره مخدوشی از اسلام معرفی شده است، درخشش «محمد صلاح» ستاره مسلمان مصری این تیم موجب شده تا هواداران وی اقدام به ساختن سرودی کنند که در آن عنوان می شود: «به خاطر تو به مسجد خواهیم رفت و مسلمان خواهیم شد.»گذر فوتبال از مرزهای سیاست و تصمیم گیری های بین المللی و تبدیل بازیکنان حاضر در ادوار جام جهانی به سفیران دیپلماسی عمومی، واقعیتی انکار نشدنی است. در این شرایط است که ستاره های این رشته ورزشی به ابزاری قدرتمند تبدیل خواهند شد تا به انحصار رسانه ای و دیکته های یک جانبه برخی از تئورسین های غربی پایان دهند؛ به عبارتی در قدرت نرم با ابزار فوتبال و ستاره های آن، شاهد باز تعریف جدیدی از فرهنگ های مختلف و نمادهای آن در سطح جهانی هستیم. در شرایط کنونی استفاده از قدرت نرم فوتبال برای ایران اهمیت ویژه ای دارد، از یک سو جام جهانی در پیش است و ایران یکی از 32 تیم حاضر در این تورنمنت بین المللی مهم به شمار می رود و از سویی دیگر سال هاست بدخواهان و دشمنان این ملت بزرگ، موجی به نام «ایران هراسی» را در خاورمیانه به راه انداخته اند.

جام جهانی 2018 روسیه می تواند بستری مهیا، برای پاک کردن این پیش فرض ها باشد. در هم تنیدگی های خواسته یا ناخواسته فوتبال با سیاست و جامعه در دو دهه گذشته، موجب شده تا بسیاری از القائات جهانی درباره برخی از کشورها و فرهنگ آنان از بین برود.پذیرش قدرت نرم فوتبال و استفاده از آن توسط دولتمردان ایران، فرصتی طلایی برای حضوری هدفمند در عرصه بین المللی است. جام جهانی 2018 روسیه می تواند به مکانی برای تغییر و تبدیل ذهنیت منفی به وجود آمده به یک تعامل سازنده از ایران باشد.با سفیرانی همچون «علیرضا جهانبخش» و «رضا قوچان نژاد» در لیگ هلند، «سردار آزمون» و «سعید عزت اللهی» در لیگ روسیه، « کریم انصاری فر»، «مسعود شجاعی» و «احسان حاج صفی» در لیگ یونان و «امیر عابدزاده» در لیگ برتر پرتغال، فوتبال ایران دیگر برای جهانیان بیگانه نیست. این فرصت گران بها را از دست ندهیم.