ارز دیجیتال، فرصت ها و تهدید ها

بانک مرکزی دوم اردیبهشت ماه امسال در بخشنامه ای تاکید کرد که به کارگیری ابزار بیت کوین (Bit Coin) و سایر ارزهای مجازی در همه مراکز پولی و مالی کشور ممنوع است.این بخشنامه، با واکنش وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مواجه شد به طوری که «محمدجواد آذری جهرمی» هشتم اردیبهشت ماه به مصوبه اخیر بانک مرکزی پیرامون ممنوعیت استفاده از ارزهای دیجیتال اشاره کرد و گفت: مصوبه بانک مرکزی به عنوان سیاستگذار اصلی پولی و مالی کشور در مورد ارزهای رمزنگاری شده مانند بیت کوین که به بانک ها و صرافی ها اعلام و استفاده از آنها را ممنوع کرده است، به معنای ممنوعیت و یا محدودیت بکارگیری ارز دیجیتال در توسعه داخلی نیست.در همین رابطه مجید افرا که مدیرعاملی یک شرکت ارائه دهنده خدمات پرداخت الکترونیک را بر عهده دارد اقدام وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات را آینده نگرانه توصیف کرد و افزود: تلاش برای استفاده از ارزهای دیجیتال تحولی مثبت در کسب و کارهای کوچک و بزرگ رقم خواهد زد.وی ادامه داد: ارزهای دیجیتال قابلیت نظارتی بیشتری نسبت به مبادلاتی فعلی دارند زیرا وقتی درباره ارز دیجیتال و بلاک چین ها صحبت می شود، این ارزها نهادهای نظارتی مستقیم و غیر مستقیم فراوانی دارند که شفافیت مالی در مراودات ایجاد می کنند.

فناوری زنجیره بلوکی (بلاک چین Block Chain) یک پایگاه داده توزیع شده از اسناد و یا دفترکل عمومی از همه تراکنش ها یا رویدادهای دیجیتال است که توسط اجزای تشکیل دهنده اش به شکل مشترک اجرا می شود؛ نفوذ ناپذیری آن در برابر هکرها از ویژگی های آن است که سبب شده تا ارزهای دیجیتال برپایه این فناوری شکل بگیرند و رشد کنند.افرا خاطر نشان ساخت: استفاده از ارزهای دیجیتال شفافیت زیادی در مراحل مختلف انتقال پول ایجاد می کند و این فناوری به صورت کامل نشان می دهد که پول مذکور با چه ضریبی، چه ساختاری و چه فرایندی منتقل شده است و هیچ چیز آن پوشیده نخواهد ماند.این فعال درگاه های پرداخت الکترونیک ضمن حمایت از اقدام وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای ایجاد ارز دیجیتال گفت: ارزهای دیجیتال علاوه بر شفافیتی که به همراه دارند، تسهیل گر مبارزه با پولشویی و سایت های فعال در کارهای خلاف هستند.یک صاحب نظر در حوزه ارزهای دیجیتال نیز ضمن حمایت از توجه مقام های دولتی به فناوری های جدید آن را قدم مثبتی در فراگیرتر شدن آنها دانست.میرسهیل نیکزاد که در زمینه امور ارزهای دیجیتال و بلاک چین تخصص دارد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا تلاش برای استفاده از رمز ارزها را برای همه بخش های کشور مفید دانست و گفت: ارزهای رمزنگار فرصت های بسیارخوبی برای همه بخش های خصوصی و دولتی است که بازی برد - برد را رقم خواهد زد.

به گفته وی، رفتن به سمت رمز ارزها یک ضرورت است که چنانچه به آن بی توجهی شود اجبار ما را به آن سمت خواهد کشاند زیرا اکنون مردم به این فناوری فکر می کنند و برخی نیز به آن متمایل شده اند.نیکزاد ممنوعیت اعلام شده از سوی بانک مرکزی درباره فعالیت در رمزارزها را رسمی ندانست و در عین حال گفت:ممنوعیت مذکور اگر رسمی هم باشد کل فعالیت های این بخش را شامل نمی شود بلکه قصد بانک مرکزی ممنوع کردن فعالیت بانک ها در این باره است.این فعال بیت کوین و بلاک چین تاکید کرد: رمز ارزها فرصت بسیار خوبی برای کشور است که باید با برنامه ریزی از این فرصت نهایت استفاده را داشت.«غلامعلی کامیاب» که اکنون مشاور رئیس کل بانک مرکزی است، دیماه پارسال در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا درباره ارزهای دیجیتال و رشد آن در سال های اخیر گفته بود: پول های رمزنگاری شده که یکی از معروف ترین و مقبول ترین آنها «بیت کوین» است، در یکسال اخیر رشد قابل توجهی داشته اند و حتی گردش مالی آن در یک روز گاهی به میلیاردها دلار نیز می رسد.وی ابعاد ارزهای دیجیتال را «ناشناخته» توصیف کرد و گفت: مشکل اینجاست که معلوم نیست پشت سر آن چه نهاد یا سازمانی قرار دارد؛ این ابهام بزرگ مورد توجه سازمان های بزرگ بین المللی از جمله صندوق بین المللی پول نیز قرار گرفته و به بانک های مرکزی کشورها توصیه کرده که مراقبت و پایش لازم را درباره ارزهای رمزنگاری شده داشته باشند.

عضو پیشین هیات عامل بانک مرکزی تاکید کرد: با وجود توسعه ارزهای دیجیتال در دنیا، هنوز هیچ اجماع خاصی درباره آنها بوجود نیامده است؛ اغلب کشورها یا آن را رد کرده اند و یا در حال بررسی آن هستند.کامیاب با بیان اینکه در برخی کشورها مقرراتی برای معامله با ارزهای دیجیتال وضع شده است، گفت: ارزهای رمزنگاری شده دارای ابهامات و نوسان های بسیار است؛ یعنی در عین حال که رشد بالایی را در سال های اخیر داشته اما افت ارزش آن نیز قابل توجه بوده است.رئیس سازمان نظام صنفی رایانه ای کشور نیز نظرها درباره ارز دیجیتال را متعدد و متنوع دانست و گفت: عده ای منکر استفاده از ارزهای دیجیتال هستند در عین حال عده ای نیز بر توسعه آن تاکید دارند.محمد باقر اثنی عشری در گفت و گو با ایرنا افزود: عده ای نیز تلاش می کنند نسبت به طراحی مدل بومی آن اقدام کنند.وی ادامه داد: تلاش آنانی که طراحی ارز دیجیتال بومی را دنبال می کنند به بار نشسته است و احتمال دارد در نمایشگاه الکامپ که مرداد امسال برگزار می شود، ارز دیجیتال بومی رونمایی شود.وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هشت اردیبهشت ماه امسال با بیان اینکه پیکره آینده جهان براساس فناوری «بلاک چین» (زنجیره بلوکی) است، برگشت به عقب در برابر ارز دیجیتال را بی معنا دانست و گفت: مدل آزمایشی ارز دیجیتال ایرانی آماده شده است.

ارز دیجیتال یا «بیت کوین» در سال 2008 میلادی تولد یافت؛ مبدع آن که با نام مستعار «ساتوشی ناکوموتو» معرفی می شود، با گذشت نزدیک به یک دهه از آغاز فعالیت این نوع ارزها هنوز ناشناخته مانده است.مزیت این ارز این است که تابع قوانین و استانداردهای بانک مرکزی هیچ کشوری نیست؛ هرچند همچون ارزهای کاغذی با نوسان قیمتی همراه است.به طور کلی ارزهای دیجیتال بر بستر شبکه جهانی اینترنت بین اشخاص مبادله می شود و هیچ بانک یا دولتی بر آن نظارت نمی کند.از آنجا که حساب ها شفاف و تراکنش ها قابل مشاهده و تایید دیگران است، امکان تقلب ندارد اما معامله گران ارز دیجیتال ناشناس باقی می مانند و همین مزیت سبب شده است بسیاری از دولت ها درصدد ممنوعیت آن برآیند.بانک مرکزی ایران نیز کار بررسی ارزهای دیجیتال را آغاز کرده و قرار است حداکثر تا نیمه نخست امسال سیاست های خود را در این زمینه به طور رسمی اعلام کند.‏اکنون که مردم به سمت استفاده از این فناوری جدید جلب شده اند جا دارد تا مقام های ذیربط با تدوین سازو کارهای لازم ضمن حفاظت ازداده های مردم راهکاری اتخاذ کنند که حقوق دولت هم در این میان محفوظ بماند.