معانی متنوعی برای جنگ روانی قائل شده‌اند و دائماً هم تغییراتی در تعریف آن رخ می‌دهد. اما، می‌توان از جمع بندی‌ تعاریف موجود، جنگ روانی را اینگونه تعریف کرد: استفاده برنامه‌ریزی شده از تبلیغات به وسیله عوامل آشکاری همچون رادیو، تلویزیون، مطبوعات و ... و عوامل پنهانی مانند شایعه به منظور تحریف، تضعیف روحیه و بی‌اعتبار کردن انگیزه‌ها.

نخستین کسی که اصطلاح جنگ روانی را بکار برد مورخ و تحلیل‌گر نظامی بریتانیایی بنام «فولر» بود که در سال 1920 چنین اصطلاحی را وارد فرهنگ لغات کرد. «صلاح نصر» به نقل از کتاب «جنگ سیاسی راهنمای همزیستی رقابت‌آمیز» اثر جان اسکات هدف اساسی جنگ سیاسی را ضعیف کردن دشمن و در صورت امکان، نابود کردن او با مانورهای دیپلماتیک، فشار اقتصادی، ارعاب، خرابکاری، دادن اطلاعات درست یا نادرست و محروم ساختن دشمن از دوستان و حامیانش می‌داند.

با این مقدمه می‌خواهم به سراغ کارلوس کی‌روش سرمربی تیم ملی فوتبال کشورمان بروم که استاد به راه انداختن جنگ‌های روانی است و با این روش چندین نتیجه خوب و تاریخی گرفته و در برخی‌ نیز تنها ذهنیت را عوض کرده است.

** چطوری کریس؟
این مربی پرتغالی قابلیت جنگ روانی را به بازیکنان تیم ملی کشورمان القا کرده و حتی می‌بینیم اخیراً علیرضا بیرانوند با به کار گرفتن لفظ «چطوری ایرانی؟» که بر گرفته از تیزر فیلم سینمایی «به وقت شام» است، برای کریستیانو رونالدو می‌گوید: «چطوری کریس؟» و اینگونه برای مهاجم سرشناس پرتغالی «کری» می‌خواند.

شاید عده ای از نحوه بازی های تیم ملی لذت نبرند و انتقاد های جدی به کی‌روش و سیستم بازی های او داشته باشند، اما همان‌ها تردیدی ندارند که او، یک مربی بسیار زیرک و باهوش است. بیشتر رفتار های کارلوس کی‌روش حاوی معانی مختلفی بوده و او معمولاً کاری را بی دلیل انجام نمی دهد. در این اینجا سعی می کنیم به برخی ریزه کاری های رفتاری مربوط به ظاهر، لباس و بدن کی‌روش بپردازیم و معانی آنها را با هم مرور کنیم.

**تی‌شرت یا کت و شلوار؟
هرگز پوشش او روی نیمکت به یک شکل نیست. سرمربی تیم ملی کشورمان اوایل دوران حضورش در ایران، هرگز با لباس رسمی روی نیمکت دیده نمی شد و اغلب تی‌شرت به تن داشت؛ اما پس از صعود ایران به جام جهانی 2014، آداب او نیز در این زمینه تغییر کرد. کی‌روش از آن به بعد دو نگاه متفاوت به مسابقات داشت: وقتی با بازی های شیک و درست و حسابی و حتی دوستانه مهم مواجه بودیم، او با کت و شلوار و کراوات در کنار زمین حاضر می شد، اما گاهی که مسابقات از اهمیت چندانی برخوردار نبود یا او قصد اعتراض به شرایط بازی داشت، لباسی کاملاً عادی بر تن می کرد. به عنوان مثال در مسابقه رفت ایران و سوریه در چارچوب دیدار های مقدماتی جام جهانی 2018 با این که بازی از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار بود، کی‌روش با تی‌شرت کنار زمین حاضر شد. در واقع او قصد داشت با این شیوه اعتراضش را به انتخاب زمین پر از گل و لای ورزشگاه  مالزی برای این دیدار ابراز کند.

**پیام با اصلاح صورت!
تصاویری که از حضور کارلوس کی‌روش در نشست خبری پیش از بازی با کره جنوبی منتشر شد، نشان می داد سرمربی تیم ملی کشورمان همچنان به سنت خودش وفادار بوده و قبل از مسابقات مهم صورتش را اصلاح نمی کند. او هر وقت پای یک بازی مهم و حیثیتی وسط باشد، تا شروع بازی سر و صورتش را اصلاح نمی کند تا شاید با این پیام به بازیکنانش بفهماند که همه تمرکزشان باید فقط روی بازی باشد نه چیز دیگر.
کارلوس کی‌روش می خواهد نشان دهد آنقدر درگیر مسابقه و جزئیات آن شده که حتی چند دقیقه هم برای رسیدگی به امور شخصی روزمره و ساده اش وقت نمی گذارد.

**راز کندن کت در کنار زمین!
شاید جالب باشد بدانید سرمربی تیم ملی کشورمان در این سال ها از کندن کتش در کنار زمین هم برای انتقال مفهوم به بازیکنان خودی و تیم حریف استفاده کرده است. او معمولاً کتش را زمانی لب خط از تن در می آورد که بازی در یک بزنگاه مهم قرار گرفته است. کارلوس در مسابقه ایران با آرژانتین کتش را درست در لحظه ای که داور از اعلام خطای پنالتی «زابالتا» روی «دژاگه» چشم پوشی کرد، از تن درآورد.

او در دیدار رفت با قطر در مسابقات مقدماتی جام جهانی روسیه نیز در زمان رکود بازی حوالی دقیقه ،80 وقتی بازی بدون گل پیش می رفت، کتش را درآورد تا تماشاگران حاضر در ورزشگاه و شاگردانش را تهییج و اصطلاحاً به آنها شوک وارد کند. علاوه بر شوک به بازیکنان خودی، این حرکت آرامش ذهنی تیم حریف را نیز به هم می ریزد که معمولاً همین گونه هم شده است.

**دوئل با رقبا
بدون تردید بزرگترین جنگ روانی او با کانگ هی سرمربی تیم ملی کره جنوبی بود. کانگ شروع‌کننده ماجرا بود. او به ایرانی‌ها توهین کرد و سپس به کاپیتان تیمش خط داد تا علیه ایرانی‌ها حرف بزند. کانگ گفت که دوست دارد ازبکستان به همراه کره به جام جهانی 2014 صعود کند و سوژه را دست کی‌روش داد. کی‌روش هم تصویری از کانگ روی لباس خود زد و این مربی را به جنگ دعوت کرد.

سال پیش نیز جنگ روانی بزرگی بین کی‌روش و کارینو سرمربی تیم ملی قطر در گرفت. کارلوس مدام می‌گفت بازیکنان قطر چندملیتی هستند. او علاقمند بود به همه بفهماند این بازیکنان متعلق به آب و خاک دیگری هستند و به همین دلیل تعصب لازم را به پرچم قطر ندارند. کارینو هم شروع به جنگ رسانه‌ای کرد. در زمان برگزاری بازی، این مربی لب خط انواع و اقسام حرکت‌ها را انجام داد تا کی‌روش و دستیارانش را عصبانی کند.

سوم فروردین هم فاسوتی سرمربی اروگوئه‌ای تیم ملی قطر تلاش کرد وارد جنگ روانی شود. او گفت که کی‌روش و ایرانی‌ها از قطر می‌ترسند. این اظهارات باعث تحریک کارلوس شد. چیزی که در پایان بازی اتفاق افتاد، شکست قطر بود و این یعنی برد دوباره کی‌روش در یک جنگ روانی دیگر. سرمربی قطر پس از بازی آن قدر عصبانی بود که گفت جای کی‌روش در هالیوود خالی است.

**پروفسور جنگ روانی
حالا همه کارلوس را یک پروفسور جنگ روانی می‌دانند. کسی که انگار برای هر معمای پیچیده‌ای یک راه حل در جیبش دارد. در این سال‌ها او در ایران هم برنده اکثر جنگ‌های روانی بوده است. این اواخر جنگ با پرسپولیسی‌ها کمی پیچیده شد که کارلوس با تهدید به دعوت نکردن بازیکنان این تیم، تلاش کرد جنگ را به نفع خود رقم بزند. او با تعدادی از مربیان ایرانی از جمله قلعه‌نوعی و درخشان وارد جنگ روانی شد که آنجا هم برنده بود.

معمولا کارلوس کی‌روش علاوه بر طراحی نوع بازی، در ذهن خود طرح‌هایی برای راه انداختن جنگ‌های روانی برای بر هم زدن تمرکز حریفان نیز آماده می‌کند. اکنون باید منتظر باشیم تا ببینیم در روسیه و در حین برگزاری جام جهانی در جدال با مراکش، اسپانیا و پرتغال او چه طرحی را رو می‌کند و جنگ روانی جدید او چیست؟

بهار نیوز