طبق بررسیهای انجام شده در طول سالهای اخیر عمده مشکلاتی که باعث مراجعه مردم به ستادهای ثبتنام میشود، محدوده جغرافیایی اعلام شده از سوی آموزشوپرورش است و خانوادههایی که متقاضی ثبتنام مدرسهای در همان محدوده محل زندگی خود هستند که طبق قوانین و محدوده بندیهای آموزشوپرورش خارج از محدوده محسوب میشود، اجازه ثبتنام ندارند.البته مسئولان آموزشوپرورش معتقدند خانوادهها باید به حق خود قانع بوده و در همان مدرسهای که طبق قوانین و مقررات آموزشوپرورش در محدوده محل زندگیشان تعریف میشود، ثبتنام کنند اما در اینجا دو نکته مطرح است، نخست آنکه در تمام موارد محدوده بندیهای اعلام شده از سوی آموزش وپرورش صحیح نیست و چه بسا در بسیاری از موارد مدرسهای که دو خیابان با محل زندگی فرد تفاوت دارد جزو محدوده حساب نمیشود و مدرسهای دورتر جزو محدوده زندگی آنها تعریف شده است و این مسئله برای خانوادهها به ویژه اگر فرزند آنها دبستانی باشد مشکلاتی را رقم میزند و دوم اینکه در شرایطی که انواع مدارس از دولتی، غیردولتی، شاهد، نمونه دولتی، تیزهوشان و هیئت امنایی در سطح کشور فعال هستند و به لحاظ سطح کیفیت نیز با یکدیگر بسیار متفاوت هستند، چگونه انتظار داریم که خانوادهها در بحث ثبتنام فرزندانشان نگران نباشند و به نسخه تجویز شده آموزشوپرورش اکتفا کنند و به ثبتنام در مدرسهای که آنها برایشان تکلیف میکنند، رضایت دهند؟ هماکنون خانوادهها تمایل دارند ثبتنام فرزندشان در مدرسهای باشد که به لحاظ تربیتی محیط سالم و از نظر آموزشی نیز حداقل معیارهای کیفی را دارا باشد همین مسئله منجر شده خانوادهها به تعبیر خودشان در پی یافتن مدرسه دولتی «خوب» باشند.
باید پذیرفت که اغلب متقاضیان مدارس دولتی از طبقه متوسط یا ضعیف جامعه هستند که در کنار افت شاخصهای کیفی مدارس دولتی برای ثبتنام نیز با مشکلاتی مواجه میشوند، مشکلاتی که برای برخی مسئولان قابل لمس نیست چرا که به ندرت پیش آمده فرزندانشان در این نوع از مدارس تحصیل را تجربه کرده باشند و شاید به همین دلیل به این جنبه از مشکلات خانوادهها توجهی ندارند، بنابراین در این گزارش سعی کردیم بخشی از مشکلات مردم در فصل ثبتنام را منعکس کنیم.در بررسی که از چند ستاد ثبتنام داشتیم، عمده مراجعه کنندگان خانوادههایی بودند که میخواستند فرزند خود را در کلاس اول یا پایههای ورودی دورههای تحصیلی مختلف ثبتنام کنند؛ در این بررسیها مشخص شد، در سالهای گذشته آموزش وپرورش برای جلوگیری از ثبتنام خارج از محدوده و تبعیت خانوادهها از مرزبندیهای تعیین شده، قولنامه دارای کدرهگیری را شرط ضروری برای ثبتنام اعلام کرده است اما این دستورالعمل مشکلات بسیاری را برای مردم ایجاد کرده و موجب شلوغی بیش از حد ستادهای ثبتنام شده است.این دستورالعمل که برای جلوگیری از ثبتنامهای خارج از محدوده ابلاغ شده است هماکنون باعث ایجاد مشکلات متعددی شده و خانوادههایی که محل زندگیشان در محدوده مدرسه قرار دارد هم موفق به ثبتنام فرزندانشان نمیشوند و مدارس از ثبتنام دانشآموزان در محدوده نیز ممانعت کرده و میگویند باید کد رهگیری داشته باشید.
خانوادههایی که برای ثبتنام فرزندانشان در پایه اول دبستان به ستاد ثبتنام مراجعه کردهاند، میگویند: اغلب خانوادهها مستاجر هستند و بنگاه برای اینکه مالیات پرداخت نکند در قولنامههایی که مینویسد کد رهگیری ثبت نمیکند، مدرسه هم برای ثبتنام، قولنامه میخواهد اما قولنامههایمان را که میبریم قبول نمیکنند و میگویند این قولنامه دستی است و باید کدرهگیری داشته باشید.خانوادههایی که قولنامههای آنها به صورت دستی است، مجبورند به ستادهای ثبتنام مراجعه کنند و طبق گفته آنها حجم مراجعه کنندگان آنقدر زیاد است که باید از ساعت 7 هفت صبح بیایند و نوبت بگیرند.فردی که در ستاد ثبتنام مسئول شماره دادن است به خانوادهها میگوید: اگر قولنامههایتان دستی است، نمیتوانیم کاری برایتان انجام دهیم، بروید و استشهاد محلی جمع کنید که ادعایتان را اثبات کند و بعد چهارشنبه ساعت 7 صبح اینجا باشید و نوبت بگیرید، اگر دیرتر مراجعه کنید، نوبت تمام میشود. پس از آوردن استشهاد محلی 15 روز بعد به درخواست شما جواب خواهیم داد.البته چندین بار مراجعه به ستاد ثبتنام، معطلی چند ساعته در صفهای طولانی، جمع آوری استشهاد محلی و در نهایت پاسخگویی 15 روز بعد روال قانونی ماجراست؛ اغلب خانوادهها نگران ثبتنام فرزندانشان هستند و مدارس به آنها میگویند ممکن است ظرفیت مدرسه تکمیل شود بنابراین چارهای ندارند که به روشهای دیگر متوسل شوند و با پرداخت 200 تا 500 هزار تومان به بنگاهها کدرهگیری دریافت کنند تا فرزندشان در مدرسه محدوده زندگیشان که حق طبیعی آنهاست بدون طی این مشکلات ثبت نام شود، تحصیل کند. آنگونه که یکی ازخانوادهها میگوید: بنگاه به او گفته است، اگر بخواهد در مدرسه دیگری ثبتنام کند قولنامهای با کدرهگیری به او میدهد که تعیین کند در محدوده آن مدرسه زندگی میکند اما هزینه آن 700 هزار تومان است.
آموزشوپرورش برای اینکه با ثبتنامهای خارج از محدوده مقابله کند بخشنامهای را صادر کرده و مدارس را ملزم به دریافت کدرهگیری از خانوادهها کرده است اما آیا مسئولان سری به ستادهای ثبتنام زدهاند و از نارضایتی مردم خبر دارند؟ آیا میدانند که این بخشنامه خانوادهها را برای ثبتنام در مدرسه محدوده زندگیشان نیز دچار مشکل کرده است؟ آیا واقعا با صدور این دستورالعمل ثبتنامهای خارج از محدوده کنترل شده است، کدرهگیری که با دریافت هزینه از خانوادهها در حال صدور است و برخی افراد نیز با سفارشهای مختلف توسط آموزشوپرورش خارج از محدوده ثبتنام میشوند، پس این دستورالعمل جز آنکه خانوادهها را برای ثبتنام دچار نگرانی، دلهره و دردسر کند، دستاوردی داشته است؟در گذشته مرسوم بود مدارس برای اینکه متوجه شوند فرد در محدودهای که مدعی شده زندگی میکند یا خیر اقدام به تحقیق میکردند، آیا نمیتوان چنین روشهایی را به کار برد که نارضایتی عمومی ایجاد نمیکند؟و در آخر توجه داشته باشیم در شرایطی که مدارس دولتی با مشکلات متعددی مواجه هستند، تنها انتظار خانوادهها از مسئولان این است حداقل برای ثبتنام آنها را به دردسر نیاندازند و سعی کنند باری از دوش مردمی بردارند که با انواع مشکلات دست و پنجه نرممیکنند نه اینکه در کنار انواع مشکلات، ثبتنام فرزندان را به دغدغه بزرگی برای خانوادهها تبدیل کنند.