عده زیادی از جوانان و نوجوانان برای همرنگی با دوستان یا آنچه که میتوان آن را فاصله گرفتن از سنتها نامید، به درخواستهای دوستی خیابانی، پاسخ مثبت میدهند و اتفاقات ساده و سریع پس از برقراری اولین تماس میافتد و تا به خودت بیایی متوجه میشوی که نصفشهر را با این دوستخیابانی طی کردی و از گوشه و کنار شهر با این آدم خاطره داری و به او سخت وابسته شدی! دلتان برایش میلرزید. درست در چند ثانیه، هزار و یک دلیل برای عاشق شدنش پیدا میکنید. اما این دلایل نمیتوانند خوشبختیتان را تضمین کنند. عشق در این شرایط، بیشتر به یک جرقه میماند، جرقهای که نباید به آن اعتماد کنید و تمام آیندهتان را بر پایه آن بسازید و باور کنید که در این میان هستند افرادی که برای وابستگی شما نقشه داشته باشند!؟ باورش سخت است اما واقعیت دارد چرا که هستند دخترانی که بدین شیوه جذب گروههای مجرمانه شده و تا به خود آمدند متوجه شدند که یا مورد آزار قرار گرفتهاند یا برای خودشان سارقی شدند.
با اینکه تنوع و تعدد آسیبهای اجتماعی و بروز آسیبها در جوامع در حال توسعه اجتنابناپذیر است اما روابط خیابانی نیز میتواند در کنار تمامی آسیب و عوارضش، منشایی برای وقوع جرایم باشد.مجید ابهری، متخصص علوم رفتاری و آسیبشناس مسائل اجتماعی در این مورد معتقد است که درصد زیادی از دوستیهای خیابانی، هوسآلود و بیهدف است چراکه برقراری ارتباط عاطفی بین انسانها، نیاز به زمان، شناخت و هماهنگی در زمینههای فرهنگی و اخلاقی دارد.
دوست خیابانی برای «خیابان» است
او با بیان اینکه امروزه به خاطر الگوهای غلط تربیتی ناشی از فرهنگ ماهوارهای و ضعف تربیت خانوادگی فاصله گرفتن از ارزشهای اخلاقی، کمرنگشدن باورهای دینی، دورشدن از غیرت و شهامت اجتماعی، برخی از جوانان در خیابانها به دنبال یافتن دوست هستند. میگوید: دختران و پسران ما باید توجه داشته باشند که دوستی که در خیابان پیدا شود، مناسب خیابان است و ارزش وابستگی عاطفی را ندارد.
وی با بیان اینکه انتخابها در این گونه دوستیها بر اساس معیارهای ظاهری و مادی همچون زیبایی ظاهری، آرایش و پیرایش، مدل اتومبیل و ... است، میگوید: برخی از دختران و زنان بر پیشنهادهای دوستی در خیابان توجهی نکرده و با نظر تمسخر به آن نگاه میکنند، گروه دیگر از دختران سادهاندیشانه تصور میکنند که احتمال دارد این دوستیها به ازدواج ختم شود، در حالی که زن یا شوهری که در خیابان پیدا شود، در خیابان نیز از دست میرود. بنابراین پایان تلخ و غمانگیز اینگونه دوستیها را میتوان در صفحات حوادث و اخبار جنایتها و آزارهای جنسی و تجاوزها دید.
ابهری با بیان اینکه اکثریت پسران و مردان از دوستی خیابانی هدفی جز مسایل جنسی و... ندارند، باز تعدادی از دختران فریب زبان چرب و نرم و دروغ های آنها را می خورند و به دام اینگونه افراد سقوط میکنند، میگوید:اعتیاد، بیآبرویی، قتلهای فجیع، افسردگی، فرار از خانه، آزار والدین و مهمتر از هم از دست دادن هویت و اصالت و شخصیت از اولیهترین و اصلیترین نتایج دوستیهای خیابانی است.
او بدینجای سخن که میرسد به پدیده «دور دور» اشاره میکند و میگوید: برخی اشخاص برقراری ارتباط با جنس مخالف و سوءاستفاده جنسی و مالی از آنها را به شغل و حرفه خود بدل کردند و در میان رانندگان دور دور زدن افرادی هستند که زنان و دختران جوان و شیکپوش را سوار کرده و سر صحبت را با آنها باز میکنند و حتی نام و شغل خود را نیز دروغ گفته و با چهرهای عاطفی، طرف مقابل را فریب میدهند.
وی با بیان اینکه روابط ناکام عاطفی، تجاوزجنسی، قتلهای ناموسی، سرقتهای جزئی از نتایج روابط خیابانی است، در مورد علل این ناکامیها میگوید: برخی از دختران فریب گفتار شیرین این افراد را خورده و باور میکنند که این فرد قصد ازدواج با آنها را دارد، در حالی که برای ازدواج مقدمات و شرایطی لازم است و صد البته این اتفاق مهم در خیابان واقع نمیشود و روابط خیابانی تنها برای سوءاستفاده جنسی است.
این آسیبشناس فریب خوردن را تنها متوجه زنان نمیداند و میگوید: پارهای از اوقات زنان در قالب دختران شیکپوش برای جوانان پولدار که دارای وضع ظاهری و اتومبیل شیک و گرانقیمتی هستند، دام میگذارند و پس از سوارشدن به خودروی آنان، اقدام به برقراری رابطه عاطفی میکنند که در صورت شکست، اقدام به فریاد و آبروریزی میکنند و بارها و بارها از این نمونه دختران در اخبار رسانهها نکاتی بیان شده اما باز برخی دختران و پسران با تصور این که مورد آنها، با موضوعات قبلی تفاوت دارد، فریب عاشقان خیابانی را میخورند و به سرنوشت تلخ دچار میشوند.
وی با بیان اینکه سرنوشت برخی افراد که در دام دوستیهای خیابانی گرفتار میشوند، پیچیدهتر و تاریکتر از فریبخوردگان دیگر است، گفت: دیده شده برخی از باندهای سرقت مخصوصا باندهای خفتگیری، زورگیری و تولید و فروش موادمخدر به دنبال شکار دختران سادهلوحی هستند که به عاشقان خیابانی پاسخ مثبت میدهند و طبق یک برنامه حسابشده پس از چند جلسه به علت روابط نامشروع جنسی یا به دلیل استعمال موادمخدر یا دلایلی که برای آن دختران قابل قبول است، این زنان نگونبخت را مجبور به اطاعت کرده و دیگر این افراد توان مقاومت و جداشدن را ندارند، چرا که در مقابل درخواست جدایی، تهدید به آبروریزی و پخش فیلم و عکس آنها یا افشای واقعیتهایی در مورد آنها نزد والدینشان میکنند و باعث رسوبکردن این گونه زنان در باندهای فساد میشوند.
ابهری در مورد چرایی گرایش باندها به استفاده از زنان، میگوید: از آنجایی که حضور زنان و دختران در باندهای سرقت و توزیع موادمخدر کمتر جلب توجه کرده و کمتر مورد شک قرار میگیرند. اینگونه باندهای بزهکار از زنان به عنوان پوشش استفاده کرده و آنها را سپر بلای خود میکنند.
پوششی به نام زن
امیرمحمود حریرچی، آسیبشناس مسائلاجتماعی و متخصص سلامت عمومیبه مانند ابهری سخنانی را به زبان میآورد که برخی جوانان به دلیل تحت تاثیر قرار گرفتن گروههای دوستی به سمت ارتباطات خیابانی گرایش پیدا میکنند که میتوان عنوان داشت به دلیل روحیه هیجانجویی و جسارتجویی جوانان که اقتضای سن آنان نیز است، به این رفتار ضداجتماعی گرایش پیدا میکنند.
وی با بیان اینکه افراد برای لذتجویی در خیابانها، نسبت به برقراری ارتباط با یکدیگر اقدام میکنند، گفت: آشنایی در خیابان را میتوان همکاریای مشترک برای لذتجویی دانست و نمیتوان لفظ دوستی را برای اینگونه ارتباطات به کار برد، چرا که برای انتخاب دوست، ارزش و فاکتورهایی قائل هستیم که در شکل ارتباطات خیابانی، این فاکتورها جایی ندارند.
حریرچی در مورد گرایش باندهای مجرمانه برای استفاده از زنان میگوید: زنان پوشش خوبی برای جرایم هستند، چرا که جامعه سنتی ایران هنوز نتوانسته است فرض خلافکار و بزهکاربودن زنان را نیز قبول کند و در حال حاضر وجود زنان در باندهای قاچاق و موادمخدر شک کمتری را برمیانگیزد؛ به گونهای که به عنوان مثال در جرم زورگیری اگر در یک شب قصد استفاده از خودروهای عبوری را داشته باشید، حضور یک زن در اتومبیل قوت قلبی است. هر چند ممکن است این فرد نیز یکی از اعضای باند باشد.
وی به قدرت تاثیرگذاری زنان اشاره میکند و میگوید: باید قبول کنیم که زنان در برانگیختن احساسات گستاخ هستند و میتوانند افراد جدیدی را جذب کنند و میتوان از این قدرت زنان نیز در جذب افراد جدید به ویژه پسران کمک گرفت.
این آسیبشناس مسائل اجتماعی در ادامه سخنان خود عنوان کرد که زنانها به دلیل حساسیت جامعه، در مواقع و مشکلات به جای فریادزدن، سکوت میکنند گفت: زنهایی که درگیر اقدامات مجرمانه باندی میشوند، به راحتی با عناوین مختلف همچون آبروریزی میتوان آنان را به سکوت دعوت کرد.
حریرچی با اشاره به اینکه این آسیباجتماعی نشات گرفته از شهرنشینی است، میگوید: افراد بزهکار معتقدند که «جامعهای که به من رحم نکرد؛ من چرا به آن رحم کنم» و بر همین اساس به اعمال مجرمانه خود دست میزنند که باید این خاصیت زندگی در کلانشهرها را نیز مدیریت کرد.
با اینکه دو آسیبشناس بالا در مورد جنبه و علل گرایش این زنان به روابط خیابانی و سرانجام آن سخن به میان آوردند، اماسرهنگ فریدون خالقیفرد، معاون مبارزه با سرقت پلیسآگاهی ناجا نیز در این مورد به حجم پروندههای تشکیل شده اشاره میکند و میگوید: مجرمان برای طبیعی جلوهدادن اعمال خود از زنان استفاده میکنند و عمدتا دختران فراری جذب این گونه باندهای مجرمانه میشوند.
وی با بیان اینکه حضور زنان در باندهای مجرمانه تاثیرگذاری زیادی دارد، به تشریح جزئیات پروندهای اشاره میکند و میگوید: در یکی از پروندههای سرقت، شاهد آن بودیم که مردی با دخترانی که عمدتا از دختران رها شده بودند، طرح دوستی ریخته و به قصد خرید موتورسیکلت و خودرو، به نمایشگاههایی مراجعه میکردند.
وی در تشریح جزئیات این پرونده میگوید: بررسیها نشان داد که سارق، دختر را به عنوان همسرش معرفی کرد و به بهانه دورزدن با موتورسیکلت برای نهاییکردن خریدش، کلید موتورسیکلت را گرفته و برای اطمینان فروشنده، از دختر همراهش میخواهد که در مغازه منتظر او باشد. اما این سارق ضمن ربودن موتورسیکلت، از محل متواری میشود و آن زن نیز در مغازه باقی مانده و باید پاسخگوی مالباخته باشد.
البته باید مدنظر داشته باشید که در مواقعی زنان با راهاندازی باندهای سرقت اقدام به ربودن اموال مردان میکنند بگونهای که چندی پیشسرهنگ عبدالرضا خیرخواهان، فرمانده انتظامی کرج از دستگیری سه دختر شیکپوش طایفه فیوج خبر داد که با استفاده از خودروهای مدل بالا به مغازهها مراجعه کرده و پس از ورود به مغازه، به قصد خرید، دو تن از این زنان صاحب مغازه یا فروشنده را سرگرم کرده و نفر سوم با روش «کشروی» اقدام به سرقت از داخل مغازه میکرد.
خانواده و نوع روابطی حاکم بین اعضا نقش تعیینکنندهای در پیشگیری اینگونه جرایم دارد، چرا که معمولا خانمهای بزهدیده در زمینه جرائم مرتبط با روابط خیابانی عمدتا از خانوادههایی هستند که روابط عاطفی و محبتآمیز اندکی بین آنها حاکم است و دختران با انگیزههای مختلف روانی که نشات گرفته از خلاهای عاطفی خانوادگی است، اقدام به برقراری روابط خیابانی میکنند اما در این میان نباید میزان آگاهی و درک جوانان را نیز نادیده گرفت و خود فرد نیز باید نسبت به این جریانها حساس بوده و در صورت بروز مشکلات موضوع را به پلیس اطلاع دهد تا علاوه بر احقاق حقوق خویش نسبت به سلب فرصت از مجرمان اقدام کند.