اثرات ویرانگر بی‌عدالتی مالیاتی

یکی از ابزارهای مهم دولت‌ها که در قالب سیاست‌های مالی از آن بهره‌ می‌برند، مالیات است که در کشور ما متصدی و مسوولیت آن برعهده وزارت امور اقتصادی و دارایی است. دولت‌ها در چارچوب سیاست‌های مالی همم از مالیات به عنوان اصلی‌ترین منبع درآمد استفاده می‌کنند و هم در جهت اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های خود در مسیر توزیع مجدد درآمد، کاهش فاصله طبقاتی و رعایت عدالت اجتماعی و جهت‌دهی به نوع فعالیت‌های اقتصادی و تولیدی.در کشورهای توسعه یافته مالیات به عنوان اصلی‌ترین منبع درآمد تا نسبت 50 درصد از GDP را شامل می‌شود و از آن به عنوان ابزاری در جهت عادلانه ساختن درآمدها، تحرک بخشیدن به فعالیت‌های تولیدی و جلوگیری از فعالیت‌های مخرب استفاده می‌شود. همچنین اهرمی است که از آن برای بسیاری از اقدامات سلبی، اجباری و غیراقتصادی نیز استفاده می‌شود. در کشور ما یکی از علت‌های اصلی اختلافات طبقاتی به وجود آمده و مشکلات اقتصادی حادث شده فقدان یک سیستم اخذ مالیاتی کارآمد و عادلانه است.اگرچه سال‌هاست که گفته می‌شود تلاش‌هایی در جهت اجرای آن در جریان است و بعضا قوانین آن تصویب شده است. 

شاید یکی از علت‌های نبود سیستم مالیاتی کارآمد را درآمدهای نفتی می‌دانند لیکن با توجه به اینکه سال‌هاست با تاسیس صندوق ذخیره ارزی و سپس صندوق توسعه ملی می‌بایست قسمتی از درآمدهای نفتی به آن صندوق اختصاص یابد تا در جهت امور زیربنایی و سرمایه‌گذاری های بنیادین و بلندمدت صرف گردد. درآمدهای نفتی، به هیچ عنوان نمی‌بایست باعث ناتوانی دولت در اخذ درآمدهای مالیاتی گردد. دولت می‌تواند با ایجاد یک سیستم مالیاتی منسجم و کارآمد که نیازمند یک انقلاب در سیستم فعلی است با توجه به درآمدهای میلیاردی اقشاری از جامعه که با انجام معاملات کلان و بدون نظارت و بی‌حساب به وجود آمده جلوی بسیاری از التهابات را بگیرد.در شرایط فعلی نقدینگی سرگردان گاهی به سوی بازار ارز می‌رود و گاهی به سوی سکه و طلا و مسکن و همه را هم دچار تنش می‌سازد، دولت می‌تواند ضمن تامین درآمد و اعتبارات مورد نیاز جهت سرمایه‌گذاری در بخش تولید از خسارات وارده سرمایه‌های انباشته و سرگردان جلوگیری کند. 

اگر یک سیستم مالیاتی کارآمد وجود داشت قطعا متناسب با افزایش درآمدها، مالیات آن اخذ می‌گردید و با توزیع مجدد آن از این انباشتگی نقدینگی و سرمایه نزد عده‌ای خاص از بروز آسیب‌هایی که متوجه بخش‌های مختلف شده جلوگیری به عمل می‌آمد. با توجه به پیشرفت‌های علم ارتباطات و ابزارهای در اختیار می‌بایست نظارت کاملی بر فعالیت‌های همه اقشار جامعه شکل گیرد و از داشتن چند حساب، صورت‌ها و دفاتر مالی جداگانه و بعضا خصوصی و غیرقانونی جلوگیری شود. مالیات هم ابزار مهمی در جهت تامین درآمد دولت‌هاست و هم ابزار مهمی در جهت اجرای سیاست‌های اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی که متاسفانه از آن بهره‌گیری لازم نشده است. مثلا در سال 1396 از مجموع منابع درآمدی دولت به مبلغ 3988531335 میلیون ریال 1072 هزار میلیارد ریال اخذ مالیات پیش‌بینی شده که رقمی نزدیک به 25 درصد است و در 11 ماهه اول سال 921 هزار میلیارد تومان آن محقق شده است که بسیار کمتر از درآمدهای میلیاردی پولداران جامع است. پیشنهاد مشخص این است که مجلس شورای اسلامی و دولت بدون کمترین اتلاف وقت با تصویب قوانین لازم و اجرای سریع برای استقرار یک سیستم مالیاتی عادلانه و کارآمد، به صورت انقلابی از بروز خسارات بیشتر از سیل عظیم سرمایه های سرگردان که نتیجه عدم پرداخت سالانه مالیات است جلوگیری کنند.ملت و دولت ایران نشان داده‌اند که انجام هر کاری و مقابله با هر توانی حتی اگر از جانب ابرقدرت‌ها باشد را به سرعت انجام می‌دهند، فقط باید اراده وجود داشته باشد که انشاءالله نزد مجلس و دولت وجود دارد.