یکی از کاربردهای تکنولوژی‌های جدید، در صنعت حمل و نقل است و از این رو، به‌کارگیری روش‌ها و ابزارهای جدید مبتنی بر فناوری‌های به‌روز و پیشرفته در حال افزایش است. این روند در کشور ما نیز کمابیش آغاز شده و استفاده از سامانه‏‌های هوشمند در حال رشد است.یکی از این سامانه‌ها نیز اخذ الکترونیکی عوارض است که نقش به‌سزایی در حل مشکلات در روش‌های سنتی اخذ عوارض دارد. چراکه هنگام پرداخت سنتی عوارض، خوروها به ناچار باید توقف کرده و عوارض خود را بپردازند که از جمله مشکلات این روش می‌توان به نداشتن پول خرد و یا ایجاد ترافیک اشاره کرد، در حالی که در پرداخت الکترونیکی عوارض، این مشکلات چاره‌ای یافته و با ایجاد یک حساب و با استفاده از پلاک، مبلغ عوارض بصورت خودکار از حساب دارنده‌ی ماشین کسر می‌شود.اما طرح الکترونیکی شدن عوارض آزادراهی از چند سال قبل در ایران مطرح و در این زمینه تلاش شد با تبلیغاتی که صورت می‌گیرد میزان استقبال مردم از این اقدامات افزایش پیدا کند.روان‌سازی ترافیک، به وجود آوردن آرامش خاطر و رضایتمندی، عبور بودن توقف، کاهش میزان آلودگی هوا، حذف پول نقد، کاهش مشکلات ایمنی همچنین صرفه‌جویی در مصرف سوخت و مصرف کاغذ اصلی‌ترین هدف‌هایی است که الکترونیکی شدن عوارض آزادراهی آن‌ها را دنبال می‌کند.

در کنار محدودیت‌هایی که در فرهنگ‌سازی این طرح وجود داشته محدودیت تعداد آزادراه‌هایی که عوارض الکترونیکی در آنها فعال شده نیز مزید بر علت شده تا همچنان صف‌های به وجود آمده در باجه‌های جاده‌ای اصلی‌ترین شیوه پرداخت عوارض باشد.الکترونیکی شدن عوارض در آزادراهی مانند تهران به پردیس که مسافران روزانه دائمی دارد، به عنوان گزینه‌ای موفق عمل کرده و بسیاری از ساکنین پردیس برای رفت و آمد به تهران از این گزینه استفاده می‌کنند تا زمان عبور و مرور خود را کاهش دهند؛ اما باید اخذ عوارض در تمامی آزادراه‌ها الکترونیکی شود. این موضوع بنا بود در ماه‌های پایانی سال گذشته به نتیجه برسد که نیاز به برخی کارهای اداری و نهایی شدن قراردادها آن را به تعویق انداخت. طرح نهاییاین موضوع ظاهرا روی میز وزیر راه و شهرسازی قرار دارد تا با تایید نهایی وی کار اجرایی شود.در این باره عباس اربابی - قائم مقام شرکت مجری طرح الکترونیکی کردن عوارض بزرگراه‌ها دربارهاین طرح اظهار کرد: آزادراه‌ها در مشارکت بخش خصوصی و دولت هستند که شرکت‌ها به ازای سرمایه‌گذاری، از گیت‌ها بهره‌برداری می‌کنند. زمانی که شما به گیت آزادراه‌ها می‌رسید، باید توقف کنید و به شخصی که آنجاست، پول خرد بدهید؛ این پول به سمت شرکت آزادراهی که سرمایه‌گذاری کرده برمی‌گردد. از این رو تردد اشخاص و پرداخت عوارض برای شرکت‌های سرمایه‌گذار حائز اهمیت است.

وی با اشاره به مشکلات موجود در پرداخت عواض آزادراه‌ها تصریح کرد: با مجموع مشکلاتی که در این راستا وجود دارد تصمیم گرفته شده است که به سمت الکترونیکی شدن برویم.او با بیان اینکه دو نوع روش با توقف یا بدون توقف در پرداخت عوارض وجود دارد، گفت: پرداخت با توقف از طریق باجه، دستگاه پوز یا کنسول است که پرداخت یا به صورت نقدی یا با استفاده از کارت شتاب از طریق پوز و یا با کارت‌های لمسی مثل کارت‌های مترو از طریق کیوسک‌ها صورت می‌گیرد.اربابی ادامه داد: در روش بدون توقف، اطلاعات تردد با دوربین، یا ریدر RFID یا یک ماهواره که اطلاعات GPS را بفرستد، دریافت می‌شود که اینها ابزار پذیرندگی هستند. مانند کیف پول که یا به پلاک وصل است یا به تگ یا GPSکه توسط صاحب خودرو شارژ می‌شود. همچنین زمانی که یک ماشین عبور می‌کند،‌ از طریق این ابزار عملیات شناسایی، ثبت تردد و همچنین عملیات مالی صورت می‌پذیرد.وی با اشاره به ابلاغ قرارداد این پروژه در ماه جاری به منظور طراحی، پیاده‌سازی و بهره‌برداری از این سامانه مربوطه، بیان کرد: اطلاعات تردد و پرداخت از طریق این سامانه جمع‌آوری می‌شود. اگر ماشینی در آزادراه‌ها تردد کند  اما  عوارض را با هیچ کدام از روش‌های ذکر شده پرداخت نکند، مهلتی به آن‌ها داده می‌شود اما اگر پرداخت انجام نشود، وارد مکانیزم جریمه می‌شوند، زیرا پلاک ماشین شناسایی شده و پلیس هم نهایت همکاری را با ما خواهد کرد. با توجه به سه ماه دوره تحقق برای بررسی مکانیزم‌ها و تکمیل طراحی و شش ماه دوره اجرای این طرح، امیدواریم تا آخر سال ابزارهایمان در کلیه آزادراه‌های در حال بهره‌برداری کشور نصب شده و این سامانه مورد بهره‌برداری قرار گیرد.

بهار نیوز