"خزان یاخته‌ای" یا "آپوپتوز" گونه‌ای از مرگ سلولی طی فرایند مرگ برنامه‌ریزی‌شده سلول است که در جانداران پرسلولی به وقوع می‌پیوندد.بدن انسان سلول‌های بیش از نیاز بدن انسان تولید می‌کند و پس از مدتی سلول‌های مازاد که هیچ‌گونه عملکرد خاصی ندارند، خارج می‌شوند تا سلول‌های مفید بتوانند با توان بالا به کار خود ادامه دهند. این پایه و اساس آناتومی بدن انسان است.فرآیند حذف سلول‌ها آپوپتوز شناخته می‌شود. این روش بدن برای از بین بردن سلول‌ها است و توسط خود سلول‌ها نیز انجام می‌شود. بله، ممکن است کمی عجیب به نظر برسد، اما این کار یک روش بسیار موثر برای از بین بردن سلول‌ها است.دانشمندان تاکنون نمی‌دانستند که این اطلاعات با چه سرعتی یا اینکه چگونه در طول یک سلول منتقل می‌شوند.زیست شناسان دانشکده پزشکی "دانشگاه استنفورد" و به رهبری "ژیانروی چنگ"(Xianrui Cheng) و "جیمز فارل جی آر"(James Farrell Jr) این مطالعه را انجام داده‌اند.زیست شناسان نخست سلول‌ها را مطالعه کردند تا روش‌هایی را که برای انتقال اطلاعات استفاده می‌شود را شناسایی کنند. در آپوپتوز، مرگ سلول‌ها بوسیله عملکرد پروتئین‌هایی به نام "کاسپاز"(Caspases) رخ می‌دهد.کاسپاز گروهی از آنزیم‌ها هستند که به خانواده پروتئازها تعلق دارند و نقش مهمی در مرگ برنامه‌ریزی‌شده سلول، آپوپتوز، پایروپتوز، نکروپتوز و التهاب ایفا می‌کنند. 

این آنزیم‌ها، نوعی فعالیت سیستئین پروتئازی ویژه دارند، بدین نحو که یک سیستئین در جایگاه فعال‌شان به‌صورت نوکلئوفیل به پروتئین هدف حمله‌ور شده و آن را در محل باقیمانده اسید آسپارتیک می‌شکند.تا سال ۲۰۰۹ میلادی ۱۱ یا ۱۲ کاسپاز در انسان و ۱۰ کاسپاز در موش کشف شده بود که هریک فعالیت خاصی دارند.این آنزیم‌ها علاوه بر نقش اولیه خود در سلول، اهمیت بالینی فراوانی هم دارند. فقدان کاسپازها یا نقصان عملکردی‌شان، می‌تواند منجر به سرطان شود. این پروتئین‌ها بر مولکول‌های مجاور تاثیر می‌گذارند، آنها را می‌شکنند و کاسپاز بیشتری آزاد می‌کنند و این روند همچنان تا به بی‌نهایت ادامه خواهد داشت.دانشمندان برای اینکه دقیقا به این نکته پی ببرند که چگونه این پدیده رخ می‌دهد، یک مرگ سلول برنامه ریزی شده در تخم قورباغه را مورد آزمایش قرار دادند. آنها از سیتوپلاسم یا مواد سلولی تخم قورباغه استفاده کرده و آنها را در یک لوله آزمایش قرار دادند. زیست شناسان برای بررسی دقیق سیتوپلاسم‌ها، آنها را رنگ کردند.سیتوپلاسم یا میان‌یاخته ماده‌ای است که فضای درون یک سلول را پر می‌کند. ترکیب اصلی سیتوپلاسم، آب و پروتئین‌های محلول در آب است.نتایج بسیار شگفت انگیز بود. محققان دریافتند که انتقال اطلاعات درون سلولی به علت فعال شدن یک پروتئین، منتقل می‌شود.این مطالعه در مجله " Science "  منتشر شد.

بهار نیوز