تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۶/۰۶ ساعت ۱۳:۲۴
کد مطلب : ۱۵۸۳۹۷
جای خالی اقتصاد هویت‌مدار در ایران
گروه اقتصادی: به گفته یک جامعه‌شناس اقتصادی تا زمانی که مسائل حل نشود و عزم جدی برای از بین رفتن مسأله فساد نباشد، حتی اگر صدای اعتراض بلندتر و شفاف‌تر باشد، باز هم شکل‌گیری یک اقتصاد هویت‌مدار دور از ذهن است.
سمیه توحیدلو، جامعه‌شناس اقتصادی در گفت‌وگو با ایرناپلاس گفت: رفتار مردم در اشکال مختلف نه فقط در بازار و شبکه‌های ارتباطی و نه حتی در اعتراضات، بلکه به‌طور کلی این امکان را می‌دهد که درخواست‌های جامعه دیده شود و در حال حاضر آن چیزی که جامعه مخابره می‌کنند خواسته تغییر است.عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی افزود: این خواست تغییر، مسأله بزرگی است که از جامعه مخابره می‌شود، زیرا به نظر می‌آید خواست تغییر یک امر کلی و فراگیر است، البته مشخص نیست که تغییر در چه سمت و سویی باید باشد.وی گفت: ما یک جامعه کاملاً توده‌وار داریم که در آن نهادها وجود ندارند و اصناف نقش بازی نکرده و حزب و نهاد مدنی قدرتمند نیست.توحیدلو تأکید کرد: از همین‌رو، در این جامعه سهم خواست و نوع خواست تغییر از سمت جامعه سخت می‌شود و گاهی ممکن است اشتباه برداشت شود و بر اساس آن اشتباهات، عمل شود.وی با اشاره به خواست تغییر در جامعه و درک سیاستمدار و سیاستگذار از این خواست، ادامه داد: در صورت بی‌توجهی به این خواسته، فضای اجتماعی، اعتماد و امید را از دست می‌دهد و برای بازگشت آن نیاز به اندکی ثبات و هدایت تغییرات به سمت ایجاد ثبات است.
توحیدلو افزود: اما اینکه تغییرات در چه سطحی باشد نیازمند پیش‌نیازهایی است که این موارد هنوز محقق نشده است.این جامعه‌شناس اقتصادی گفت: همان‌طور که جامعه یکدست نیست، مسئولان را نیز نمی‌توان خیلی یکدست دانست و با یک حاکمیت چندگانه و چند لایه روبه‌رو هستیم که بخشی از مسئولان و نمایندگان دولتی اجرا کننده هستند که در صدر قرار دارند و بخشی در لایه‌های پنهانی‌تر هستند که مردم با توجه به عکس‌العمل‌های مختلف از گروه‌های مختلف این لایه‌ها را می‌بینند.وی ادامه داد: البته جامعه تا جایی تمایزات را باور می‌کند و ازآنجا به بعد، تمایزات را به شکل یکدست مورد نقد و انتقادات قرار می‌دهد.توحیدلو افزود: به نظر می‌رسد اتفاقاتی که در خصوص مسائل اقتصادی افتاده است منبعث از ناآگاهی مسئولان و حاکمیت نبوده، بلکه به این دلیل است که در جامعه نهاد حاکمیتی را نمی‌توان از کانون‌های قدرت منفک کرد. بنابراین می‌توان گفت تصمیماتی که گرفته شده، در ذیل آن، گروه‌های ذی‌نفعی وجود دارند که آگاهانه فضا را به آن سمت برده‌اند و این تصور که با سوءمدیریت و سیاست‌گذاری غلط به اینجا رسیده‌ایم و حالا باید به عقب بازگردیم و صدای مردم را بشنویم ، تصویر خامی است.
این مدرس دانشگاه گفت: از همین‌رو، با شنیدن صداها تغییر ایجاد نمی‌شود و متأسفانه توازن بین کانال‌های ذی‌نفع مهم است، مگر اینکه فشاری از پایین ایجاد شود که این فشار تنها به مدد حضور نخبگان سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و... به همراه گروه‌های مدنی امکان‌پذیر است، در غیر این صورت، قدرت توده آن‌قدر نیست که بتواند چرخشی به‌نفع خود ایجاد کند. وی ادامه داد: جامعه‌ای که روابط در آن جای ضوابط را می‌گیرد و مسائل اقتصادی و سیاست‌گذاری‌ها در روابط اجتماعی حک می‌شود، هرگونه اطلاع‌رسانی و ارتباطی به سلطه تبدیل می‌شود. اکنون با هر کسی گفت‌وگو کنید از مبهم‌بودن شرایط تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری و مبهم‌بودن اطلاعات صحبت می‌کنند.توحیدلو افزود: در جامعه‌ای که در حال گذار است، مشخص نیست بازار آزاد کار می‌کند یا اقتصاد سنتی در جریان است. در حال حاضر، اغتشاش‌هایی از جنس فساد و رانت وجود دارد، زیرا عده‌ای علاوه‌بر رانت‌های مختلف دسترسی به اطلاعات دارند و اطلاعات سلطه‌گر بزرگ است.وی گفت: اکنون صدای تغییر بلند است و چشم‌انداز بعد از آن مشخص نیست و دلیلش هم بازی سلطه است.
توحیدلو افزود: اما اینکه تغییرات در چه سطحی باشد نیازمند پیش‌نیازهایی است که این موارد هنوز محقق نشده است.این جامعه‌شناس اقتصادی گفت: همان‌طور که جامعه یکدست نیست، مسئولان را نیز نمی‌توان خیلی یکدست دانست و با یک حاکمیت چندگانه و چند لایه روبه‌رو هستیم که بخشی از مسئولان و نمایندگان دولتی اجرا کننده هستند که در صدر قرار دارند و بخشی در لایه‌های پنهانی‌تر هستند که مردم با توجه به عکس‌العمل‌های مختلف از گروه‌های مختلف این لایه‌ها را می‌بینند.وی ادامه داد: البته جامعه تا جایی تمایزات را باور می‌کند و ازآنجا به بعد، تمایزات را به شکل یکدست مورد نقد و انتقادات قرار می‌دهد.توحیدلو افزود: به نظر می‌رسد اتفاقاتی که در خصوص مسائل اقتصادی افتاده است منبعث از ناآگاهی مسئولان و حاکمیت نبوده، بلکه به این دلیل است که در جامعه نهاد حاکمیتی را نمی‌توان از کانون‌های قدرت منفک کرد. بنابراین می‌توان گفت تصمیماتی که گرفته شده، در ذیل آن، گروه‌های ذی‌نفعی وجود دارند که آگاهانه فضا را به آن سمت برده‌اند و این تصور که با سوءمدیریت و سیاست‌گذاری غلط به اینجا رسیده‌ایم و حالا باید به عقب بازگردیم و صدای مردم را بشنویم ، تصویر خامی است.
این مدرس دانشگاه گفت: از همین‌رو، با شنیدن صداها تغییر ایجاد نمی‌شود و متأسفانه توازن بین کانال‌های ذی‌نفع مهم است، مگر اینکه فشاری از پایین ایجاد شود که این فشار تنها به مدد حضور نخبگان سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و... به همراه گروه‌های مدنی امکان‌پذیر است، در غیر این صورت، قدرت توده آن‌قدر نیست که بتواند چرخشی به‌نفع خود ایجاد کند. وی ادامه داد: جامعه‌ای که روابط در آن جای ضوابط را می‌گیرد و مسائل اقتصادی و سیاست‌گذاری‌ها در روابط اجتماعی حک می‌شود، هرگونه اطلاع‌رسانی و ارتباطی به سلطه تبدیل می‌شود. اکنون با هر کسی گفت‌وگو کنید از مبهم‌بودن شرایط تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری و مبهم‌بودن اطلاعات صحبت می‌کنند.توحیدلو افزود: در جامعه‌ای که در حال گذار است، مشخص نیست بازار آزاد کار می‌کند یا اقتصاد سنتی در جریان است. در حال حاضر، اغتشاش‌هایی از جنس فساد و رانت وجود دارد، زیرا عده‌ای علاوه‌بر رانت‌های مختلف دسترسی به اطلاعات دارند و اطلاعات سلطه‌گر بزرگ است.وی گفت: اکنون صدای تغییر بلند است و چشم‌انداز بعد از آن مشخص نیست و دلیلش هم بازی سلطه است.
مرجع : ایرنا
