تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۷/۱۰ ساعت ۰۹:۵۲
کد مطلب : ۱۶۱۰۶۱
حکمت:
از زنان می‌خواهم «جاده قدیم» را ببینند
گروه فرهنگ و هنر: جاده قدیم یک اثر اجتماعی در باره هویت، فرصت‌ها، تهدیدها و دغدغه‌های زن معاصر ایرانی و چالش‌های پیرامونش در مواجه با سایر آدم‌ها است. منیژه حمکت تهیه کننده – فیلمساز ۵۵ ساله بیش از آنی که به عنوان فیلمساز در سینمای ایران شناخته شود، به عنوان تهیه کننده‌ای موفق شناخته می‌شود.
حکمت قبل از ورود به دنیای تهیه کنندگی در حوزه هایی مثل عکاسی ، منشی صحنه و برنامه‌ریزی و بازیگری در سینما مشغول فعالیت بود .منیژه حکمت در ذوران فعالیت کاریش فقط سه فیلم ساخته است.«زندان زنان» اثری اجتماعی درباره چالش‌های زنان زندانی ، «سه زن» با بازی نیکی کریمی ، مریم بوبانی و پگاه آهنگرانی فیلمی در باره دغدغه های متفاوت زن‌های ایرانی در سنین مختلف و «لالایی» فیلم بعدی حکمت که آن را در سال ۸۶ ساخت .فیلمی که رنگ اکران و نمایش را به خودش ندید. حالا حکمت بعد از ده سال غیبت از فیلمسازی دوباره فیلم ساخته و برای اولین بار در بخش رقابتی فجر با سایر فیلمسازان رقابت کرد و این می‌تواند در کارنامه کاری حکمت یک نقطه عطف باشد.
بعد از ده سال دوری از فیلمسازی «جاده قدیم» را ساختید. از نظر شما شرایط فیلمسازی چقدر دچار تفاوت نسبت به ده سال پیش شده است؟
دوران سخت و پر چالشی را تجربه می‌کنیم. شرایط اقتصادی مردم به خصوص طبقه متوسطی که مخاطب اصلی سینمای ایران است اسف‌انگیر و نگران کننده است وطبیعی است در این پروسه اولین چیزی که از سبد خانواده ها کم می شود مسائل فرهنگی مثل سینما رفتن است .چالش دیگر دور شدن ذائقه و سلیقه مردم از دیدن فیلم‌های صاحب اندیشه و تفکر است و اغلب فیلم‌های موفق در گیشه فیلم‌های کمدی عامه پسند هستند واین مسئله جای بررسی دقیقی دارد که چرا مخاطب به این سمت و سو رفته است.
فروش فیلم های اجتماعی که در حال حاضر در اکران هستند چندان امیدوار کننده نیست؟
بله، البته من شرایط مردم را درک می‌کنم. اما من به عنوان فیلمساز دغدغه‌مندِ مسائل اجتماعی به پشتوانه این مردم و زنان جامعه فیلم می‌سازم. اگر مردم به شرایط زیست‌شان معترض هستند باید از چنین فیلم‌های اجتماعی حمایت کنند . سینمای مستقل و اجتماعی که از حمایت دولتی دور است به پشتوانه حمایت مردم است که به حیاتش در این چند دهه ادامه داده است و اگر این حمایت نباشد سینمای اجتماعی دغدغه‌مندی هم نخواهیم داشت.
فیلم‌های اجتماعی که درباره موضوعات خاص و ویژه‌ای هستند، نیاز به تحقیق و پژوهش گسترده ای دارند . برای نوشتن فیلم نامه «جاده قدیم» چگونه عمل کردید؟
بله، هر اثری که داعیه اجتماعی و به روز بودن دارد باید دارای پروسه تحقیقات مدون و کاملی باشد تا فیلمساز به درستی بتواند موضوع درام داستان فیلم را روایت کند. مرحله تحقیق جاده قدیم هم در حدود ۷ سالی طول کشید. چون موضوع فیلم هم بسیار جهان شمول بود بنابراین می بایست تحقیق میدانی و گسترده انجام شود و نیاز به صرف چنین زمانی وجود داشت. معتقدم درام این فیلم به شدت قابل باور است وبه زنانی بر می‌گردد که علیرغم شرایط جامعه بسیار قوی عمل می‌کنند.من نیز در جاده قدیم تلاش کردیم در مسیر رفع مشکلات قدم بردارم و به دغدغه های جامعه و معضلات اجتماعی بپردازم.
بحث تجاوز فیزیکی و غیر فیزیکی به زنان بحث جهانی است و خیلی از فیلمسازان بزرگ دنیا مثل جاناتان کاپلان با «متهم» محصول۱۹۸۸ ونقش‌آفرینی جودی فاستر(برنده جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن) به این مسئله پرداخت اند.
ابن موضوع جغرافیای خاصی ندارد . موقعی که جنبش “من هم” راه افتاد ، در این تلاش جهانی اعمال هر نوع خشونتی مورد تقبیح و نقد قرار گرفت تا توجه همگان به آن جلب شود و در ضمن از گسترشش هم جلوگیری شود .وظیفه ما اعتراض و فریاد نسبت به این خشونت‌ها است . سکوت طولانی بیشتر ما درباره این موضوع ریشه تاریخی دارد و اجازه تسری دادن به این خشونت‌ها را می‌دهد. موقعی که بیان اعمال خشونت به زنان در جامعه ای تابو باشد ، با شرایط قهرمان زن فیلم «جاده قدیم» مواجه خواهیم شد. من از زنان جامعه می خواهم حتما «جاده قدیم» را ببینند.
مینو شخصیت اصلی فیلم جاده قدیم یک زن مدیر، توانا و دانا است که در محیط اجتماعی موفق و در خانه هم قدرت رهبری دارد. اما بعد از حادثه تصادف تبدیل به زنی ترسو و در پیله انزوا فرو می‌رود.
این خشونت افسار گسیخته شخصیت قوی او را نابود می‌کند و همانطوری که اشاره کردم فیلم‌نامه بر اساس شالوده مدون تحقیقاتی نوشته شد وخیلی از زنان درست شرایط مینو را داشتند وبعد از تجاوز به انزوا پناه بردند و نتواستند بار روانی ماجرا را تحمل کنند وبرخی از این زنان از فرط ناامیدی خودکشی هم کرده اند.
اما از شخصیت قوی مینو این انتظار می‌رفت زودتر از این از پیله انزوا بیرون بیاید؟
پروسه تطابق مینو با شرایط جدیدش زمان بر است و بنابراین باید به مینو حق بدهیم.
معمولا اغلب فیلمسازان برای انتخاب زنان مستقل و قوی ایرانی در فیلم‌های‌شان مهتاب کرامتی و برای مردان میانسال طبقه متوسط روبه بالا هم آتیلا پسیانی گزینه اصلی‌شان است. آیا براساس چنین ویژگی هایی مهتاب کرامتی و آتیلا پسیانی را برای بازی در «جاده قدیم» انتخاب کردید؟
آتیلا پسیانی بسیار تکنیکی و هنرمندانه بازی می کند و من همیشه به بازی هایش علاقه دارم. مهتاب کرامتی هم یک بازیگر حرفه ای و نقش پذیر است که نقش مینو را خیلی درست بازی کرد.
بعد از ده سال دوری از فیلمسازی «جاده قدیم» را ساختید. از نظر شما شرایط فیلمسازی چقدر دچار تفاوت نسبت به ده سال پیش شده است؟
دوران سخت و پر چالشی را تجربه می‌کنیم. شرایط اقتصادی مردم به خصوص طبقه متوسطی که مخاطب اصلی سینمای ایران است اسف‌انگیر و نگران کننده است وطبیعی است در این پروسه اولین چیزی که از سبد خانواده ها کم می شود مسائل فرهنگی مثل سینما رفتن است .چالش دیگر دور شدن ذائقه و سلیقه مردم از دیدن فیلم‌های صاحب اندیشه و تفکر است و اغلب فیلم‌های موفق در گیشه فیلم‌های کمدی عامه پسند هستند واین مسئله جای بررسی دقیقی دارد که چرا مخاطب به این سمت و سو رفته است.
فروش فیلم های اجتماعی که در حال حاضر در اکران هستند چندان امیدوار کننده نیست؟
بله، البته من شرایط مردم را درک می‌کنم. اما من به عنوان فیلمساز دغدغه‌مندِ مسائل اجتماعی به پشتوانه این مردم و زنان جامعه فیلم می‌سازم. اگر مردم به شرایط زیست‌شان معترض هستند باید از چنین فیلم‌های اجتماعی حمایت کنند . سینمای مستقل و اجتماعی که از حمایت دولتی دور است به پشتوانه حمایت مردم است که به حیاتش در این چند دهه ادامه داده است و اگر این حمایت نباشد سینمای اجتماعی دغدغه‌مندی هم نخواهیم داشت.
فیلم‌های اجتماعی که درباره موضوعات خاص و ویژه‌ای هستند، نیاز به تحقیق و پژوهش گسترده ای دارند . برای نوشتن فیلم نامه «جاده قدیم» چگونه عمل کردید؟
بله، هر اثری که داعیه اجتماعی و به روز بودن دارد باید دارای پروسه تحقیقات مدون و کاملی باشد تا فیلمساز به درستی بتواند موضوع درام داستان فیلم را روایت کند. مرحله تحقیق جاده قدیم هم در حدود ۷ سالی طول کشید. چون موضوع فیلم هم بسیار جهان شمول بود بنابراین می بایست تحقیق میدانی و گسترده انجام شود و نیاز به صرف چنین زمانی وجود داشت. معتقدم درام این فیلم به شدت قابل باور است وبه زنانی بر می‌گردد که علیرغم شرایط جامعه بسیار قوی عمل می‌کنند.من نیز در جاده قدیم تلاش کردیم در مسیر رفع مشکلات قدم بردارم و به دغدغه های جامعه و معضلات اجتماعی بپردازم.
بحث تجاوز فیزیکی و غیر فیزیکی به زنان بحث جهانی است و خیلی از فیلمسازان بزرگ دنیا مثل جاناتان کاپلان با «متهم» محصول۱۹۸۸ ونقش‌آفرینی جودی فاستر(برنده جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن) به این مسئله پرداخت اند.
ابن موضوع جغرافیای خاصی ندارد . موقعی که جنبش “من هم” راه افتاد ، در این تلاش جهانی اعمال هر نوع خشونتی مورد تقبیح و نقد قرار گرفت تا توجه همگان به آن جلب شود و در ضمن از گسترشش هم جلوگیری شود .وظیفه ما اعتراض و فریاد نسبت به این خشونت‌ها است . سکوت طولانی بیشتر ما درباره این موضوع ریشه تاریخی دارد و اجازه تسری دادن به این خشونت‌ها را می‌دهد. موقعی که بیان اعمال خشونت به زنان در جامعه ای تابو باشد ، با شرایط قهرمان زن فیلم «جاده قدیم» مواجه خواهیم شد. من از زنان جامعه می خواهم حتما «جاده قدیم» را ببینند.
مینو شخصیت اصلی فیلم جاده قدیم یک زن مدیر، توانا و دانا است که در محیط اجتماعی موفق و در خانه هم قدرت رهبری دارد. اما بعد از حادثه تصادف تبدیل به زنی ترسو و در پیله انزوا فرو می‌رود.
این خشونت افسار گسیخته شخصیت قوی او را نابود می‌کند و همانطوری که اشاره کردم فیلم‌نامه بر اساس شالوده مدون تحقیقاتی نوشته شد وخیلی از زنان درست شرایط مینو را داشتند وبعد از تجاوز به انزوا پناه بردند و نتواستند بار روانی ماجرا را تحمل کنند وبرخی از این زنان از فرط ناامیدی خودکشی هم کرده اند.
اما از شخصیت قوی مینو این انتظار می‌رفت زودتر از این از پیله انزوا بیرون بیاید؟
پروسه تطابق مینو با شرایط جدیدش زمان بر است و بنابراین باید به مینو حق بدهیم.
معمولا اغلب فیلمسازان برای انتخاب زنان مستقل و قوی ایرانی در فیلم‌های‌شان مهتاب کرامتی و برای مردان میانسال طبقه متوسط روبه بالا هم آتیلا پسیانی گزینه اصلی‌شان است. آیا براساس چنین ویژگی هایی مهتاب کرامتی و آتیلا پسیانی را برای بازی در «جاده قدیم» انتخاب کردید؟
آتیلا پسیانی بسیار تکنیکی و هنرمندانه بازی می کند و من همیشه به بازی هایش علاقه دارم. مهتاب کرامتی هم یک بازیگر حرفه ای و نقش پذیر است که نقش مینو را خیلی درست بازی کرد.
مرجع : دنیای تصویرآنلاین
