فاکتورهای مؤثر بر اقتصاد ملی، سبدی از زیرمجموعه‌های مختلف را در بر می‌گیرد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها بحث روابط بازرگانی و تجاری با کشورهای همسایه است، زیرا علاوه بر آن که می‌تواند بر اقتصاد تأثیر مثبت بگذارد بر مواردی مانند امنیت ملی و منطقه‌ای نیز سایه می‌اندازد.ایران نیز با توجه به اهداف تعیین‌شده در سند 1404، همواره تلاش کرده با همسایگان خود روابط تجاری برد-برد و گسترده‌ای ایجاد کند. در همین مورد، یکی از مهم‌ترین همسایگان ایران را می‌توان کشور عراق دانست. وسعت مرزهای مشترک با این کشور در کنار وجود فرهنگ‌های مشترک و بازارچه‌های مرزی اهمیت توجه به گسترش تجارت با عراق را نشان می‌دهد.با توجه به اهمیت این موضوع، ایران در سال‌های اخیر بحث صادرات گاز به عراق را در دستورکار قرار داد و اکنون روزانه حدود 45میلیون متر مکعب گاز از عسلویه به عراق صادر می‌شود. همچنین بحث گسترش بازارچه‌های مرزی و رونق تجارت بین دو کشور نیز پیشرفت مناسبی داشته که می‌تواند ایران و عراق را به‌عنوان شرکای تجاری مهم برای یکدیگر به دنیا معرفی کند.

**افزایش 45 درصدی صادرات به عراق
در همین زمینه سید حمید حسینی، دبیر کل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق،، با بیان اینکه پیش‌بینی می‌شود مشکل خاصی در روابط تجاری برای عراق نداشته باشیم، گفت: در حالی که سال گذشته عراق سومین مقصد صادراتی ایران بود، امسال به دومین مقصد صادراتی کشور تبدیل شده است.وی ادامه داد: در 6 ماهه اول سال جاری بیش از 4.5 میلیارد دلار صادرات به عراق داشتیم و این در حالی است که صادرات ایران به چین که اولین مقصد صادراتی کشورمان است 4.6 میلیارد دلار بوده و حکایت از فاصله 100 میلیون دلاری دارد. بنابراین می‌توانیم چین را پشت سرگذاریم تا عراق مقصد اول صادراتی شود.حسینی با بیان اینکه ایران سومین واردکننده از عراق بوده، افزود: چین و ترکیه در رتبه‌های قبل از ایران قرار داشتند، اما روند نشان می‌‌دهد که کشورمان می‌تواند جای ترکیه را در عراق بگیرد و در گام بعد حتی به رتبه اول برسد.وی به افزایش 45 درصدی صادرات به عراق در سال جاری اشاره کرد و گفت: در حالی که مجموع صادرات کشور در 6 ماهه اول سال جاری حدود 14 درصد افزایش داشته، صادرات به عراق رشدی 45 درصدی را تجربه می‌کند و در6 ماهه اول امسال 9 میلیون تن کالا به عراق صادر کردیم.

**رونق محصولات ایرانی برای بازسازی عراق
عضو هیأت مدیره اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق تأکید کرد: این در حالی است که در چند ماهه اول سال، عراق واردات برخی اقلام را ممنوع کرده بود و پس از آن نیز ما بعضی کالاها را صادر نمی‌کردیم.وی با اشاره به اینکه صادرات برخی اقلام محدود شده، ادامه داد: با این حال، با آغاز روند بازسازی، عراق به‌ویژه شهرهای شمالی و مناطق موصل و کرکوک، بازار خوبی برای مصالح ساختمانی و مواد غذایی ایران است، زیرا عراق 6 میلیون آواره داشته که با شکست داعش، 4 میلیون نفر آن‌ها بازگشته‌اند و بازار ایران برای تأمین نیاز این افراد می‌تواند بهترین گزینه باشد. اگرچه سهم ما در بازار موصل و کرکوک فعلاً کم است، اما باید تلاش شود این سهم افزایش پیدا کند.حسینی افزود: دیروز نیز نشست خوبی با اتاق بازرگانی و تجار موصل داشتیم. این برای نخستین بار است که پس از 15 سال از استقلال عراق، شاهد حضور این تجار در ایران هستیم که نشان‌دهنده علایق و گرایش عراقی‌ها به کالای ایرانی است.

**امکان دخالت در تجارت ایران و عراق وجود ندارد
وی با بیان اینکه کسی در دو کشور ذهن خود را درگیر بحث تحریم نخواهند کرد، گفت: تنها موردی که آمریکایی‌ها می‌توانند بر عراقی‌ها فشار بیاورند، بحث بانک‌‌های عراقی و مبادلات دلاری است، زیرا 45 درصد از سهام بزرگ‌ترین بانک عراق یعنی بانک تجارت این کشور، متعلق به بانک جی پی مورگان آمریکاست و از آنجا که بانک مرکزی عراق کار تجاری نکرده و این بانک عمده مبادلات خارجی عراق را انجام می‌‌دهد، ممکن است در این خصوص با مشکلاتی روبه‌رو شویم، اما در بقیه زمینه‌ها نه نفوذ و نه امکان دخالت در تجارت ایران و عراق وجود ندارد.به گفته وی تجارت ایران با عراق به‌جز بحث صادرات گاز و برق، تجارت مردمی است و این تجارت آن‌قدر برای مردم دو کشور اهمیت دارد که به‌طور مثال، زمانی که دولت عراق گذرگاه‌ها و بازارچه‌های مرزی را می‌بندد، نارضایتی اجتماعی ایجاد شده و با فشار مردم، مجبور به بازگشایی دوباره این گذرگاه‌ها می‌شوند.حسینی ادامه داد: در مبادلات دو کشور هم می‌توان از دینار عراقی استفاده کرد وهم صراف‌ها امکان این را دارند تا ریال رد و بدل کنند. از همین رو، مشکلی در مبادلات بازرگانی با عراق در بحث پرداخت‌ها و مبادلات بانکی نداریم.

**احتمال توقف سوآپ نفت عراق از ایران
دبیر اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی ایران، با اشاره به اینکه عراق کشوری نفتی است، گفت: با این حال در مواردی مانند صادرات گاز یا سوآپ نفت منطقه کردستان، با این کشور همکاری داریم و از ظواهر امر برمی‌آید که گاز جزو تحریم‌ها نبوده و ترکیه و عراق در بحث واردات گاز از ایران تحت فشار نیستند.وی با بیان اینکه آینده سوآپ نفت این کشور مشخص نیست، افزود: از زمان شروع سوآپ نفت عراق 600 تا 700 هزار تن به ایران منتقل شده و این رقم هنوز به یک میلیون تن نرسیده است. در مجموع، روزانه 50 تا 60 هزار بشکه نفت عراق به ایران منتقل می‌شود.حسینی ادامه داد: واردات برخی فرآورده‌های نفتی مانند گازوئیل و ... از ایران همچنان ادامه دارد، زیرا جایگزین دیگری در این مورد برای عراق وجود ندارد. با این حال، ترانزیت از کردستان عراق به سمت جنوب کم شده و ممکن است کاهش پیدا کند، زیرا شرکت‌های دولتی ترانزیت را انجام می‌دادند. بنابراین ممکن است تحت تأثیر تحریم کارشان متوقف شود، اما نگران نیستیم که به دلیل تحریم نفتی روابط با عراق کاهش پیدا کند.

بهار نیوز