تاریخ انتشار : ۱۳۹۷/۰۸/۰۴ ساعت ۲۱:۱۷
کد مطلب : ۱۶۳۱۴۶
سیامک رحمانی:
فردوسی‌پور در قالب صدا و سیما نمی‌گنجد
گروه ورزشی: یورونیوز در گزارشی نوشت: عادل فردوسی پور، تهیه کننده و مجری برنامه پرمخاطب ۹۰ گفته است بنا ندارد حرفی بزند. علی فروغی، مدیر جدید شبکه ۳ صدا و سیما هم سکوت اختیار کرده است. در این میان اما گمانه‌زنی‌های بسیاری در پس سکوت دو طرف در ماجرای پخش نشدن برنامه ۹۰ در جریان است. از تقابل رسانه ملی به عنوان صدا و سیمای نظام در مقابل یک تهیه‌کننده و مجری مستقل و پر مخاطب تا جنگ قدرت و لجبازی دو طرفه.
برنامه ۹۰ به تهیه کنندگی و اجرای عادل فردوسی پور با قدمتی بیش از دو دهه، پرمخاطب‌ترین برنامه صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران است. اما از ۲۸ مرداد ۱۳۷۸ که علی فروغی، مدیر جدید شبکه سوم صدا و سیما ۱۱ سال داشت تاکنون که او بر مسند ریاست این شبکه نشسته، دو هفته پیاپی است که ۹۰ پخش نمی‌شود. علی فروغی، رئیس جدید شبکه سوم صدا و سیما، پسر باجناق غلامعلی حداد عادل است و پیش از این، رییس مرکز بسیج صدا و سیما و مدیر مرکز تخصصی معاونت فرهنگی- اجتماعی سازمان بسیج مستضعفین، قائم‌مقام بنیاد اندیشه‌های آیت‌الله (امام) خمینی در نهاد رهبری در دانشگاه‌ها، فرمانده پایگاه بسیج، عضو شورای معارف صدا و شورا‌های عالی فیلم و شورای عالی کتاب بسیج بوده است.
همزمان با انتشار خبر انتصاب او به عنوان رئیس شبکه ۳ که به دلیل نسبت فامیلی و سوابق او پیش از این انتصاب با حاشیه‌هایی همراه بود، رسانه‌ها از لرزان شدن صندلی عادل فردوسی پور در برنامه ۹۰ نوشتند و این که مدیر جدید می‌خواهد مجری پر مخاطب و محبوب تلویزیون را محدود و کنترل کند. ۶ ماه بعد از ریاست او، برنامه ۹۰ برای اولین بار درجریان برگزاری رقابت‌های لیگ برتر و جام حذفی ایران طی ۲۰ سال گذشته بر روی آنتن نرفت و روابط عمومی شبکه ۳ در بیانیه‌ای تند و بی‌سابقه علیه فردوسی پور اعلام کرد که برنامه ۹۰ به دلیل «رفتار غیرحرفه‌ای تهیه‌کننده و مجری» آن دوشنبه شب پخش نمی‌شود. این بیانیه فردوسی‌پور را متهم می‌کرد در پی توقف پخش این برنامه در بعد از بازی انگلیس و اسپانیا رفتار «غیرحرفه‌ای» داشته و «بر خلاف ابلاغ گروه ورزش» به «رفتار خارج از عرف خود» ادامه داده است.
سیامک رحمانی، روزنامه‌نگار شناخته شده ورزشی در ایران در مصاحبه با یورونیوز می‌گوید: «اختلافات عادل فردوسی‌پور با صدا و سیما و مدیران آن و انتقاداتی که به او داشتند مساله جدیدی نیست. سال‌ها است که به خاطر رویه‌ای که عادل فردوسی‌پور دارد و کاملا در چارچوب‌های تلویزیون حرکت نمی‌کند مشکلاتی پیش می‌آید. هم مدیران به او انتقادهایی دارند و هم از بیرون سازمان به او فشارهایی می‌آید. البته که با آمدن مدیر جدید شبکه ۳ که فرد جدیدی است و به نظر می‌رسید که ایده‌های خودش را داشته باشد و بخواهد در شبکه تغییراتی ایجاد کند پیش‌بینی می‌شد که یک مقدار مشکلات‌شان با عادل بالا بگیرد. اما این مساله‌ای که پیش آمده به نظر نمی‌رسد مربوط به کارکرد هفته‌های اخیر و برنامه ۹۰ باشد.» رحمانی همچنین می‌گوید: «عادل فردوسی‌پور در کانتکست (بافتار) صدا و سیما نمی‌گنجد و مدیران می خواهند محدودترش بکنند. او به عنوان یک مجری، یک گزارشگر و به عنوان یک چهره خیلی بزرگتر از این است که در یک برنامه مثل ۹۰ بیاید اجرا کند و برود. تاثیر او خیلی بیشتر است و خودش را اثرگذارتر می‌داند و بر مبنای همین اثرگذاری هم رفتار می‌کند.»
وی می‌افزاید: «مجموعه مدیران صدا و سیما می‌خواهند که مجری‌ها در چارچوبی که این سازمان می‌خواهد حرکت کنند و سیاست‌های صدا و سیما را دنبال کنند و حق خود می‌دانند که مدیران‌شان را کنترل کنند. عادل فردوسی پور فارغ از این که حق دارد یا حق ندارد یا هوادارانش چه می‌گویند و منتقدانش چه، یک مقدار در آن قالب نمی‌گنجد و زیاد خود را مقید نکرده به چیزهایی که مدیران اش از او می خواهند.» رحمانی معتقد است که یکی از دلایل «محبوییت» عادل فردوسی‌پور همین مساله است. این که او در تلویزیون «چهره متفاوتی» است زیرا «راحت‌تر صحبت می‌کند، صراحت بیشتری دارد و با مخاطبانش، صداقت خوبی دارد». او می‌گوید: «برای همین، خیلی‌ها رویه‌اش را دوست دارند و محبوبیتش هم مختص به ورزش و فوتبال نیست. چنانچه در روزهای اخیر می‌شود دید که از هنرمندان تا چهره‌های اجتماعی و سیاسی و چهره‌های روحانی همچون آقای زائری از او حمایت کرده و گفته‌اند که عادل فردوسی‌پور به عنوان یک چهره رسانه‌ای فوق حرفهای و یکی از بهترین برنامه‌سازان تلویزیون است و یکی از استانداردترین برنامه‌های تلوزیون را دارد تهیه می‌کند. از آن طرف مدیران تلویزیون، فارغ از همه موضع‌گیری‌ها، انتظارات و توقعات خود را دارند.»
این اولین بار نیست که صدا و سیما با تهیه کننده‌ها و مجری‌های محبوب و پرمخاطب خود برخورد حذفی می‌کند. از مهدی رستم‌پور و محمد حسینی که به خارج از کشور مهاجرت کردند تا محمدرضا منصوریان که با توقف برنامه‌اش در صدا و سیما، به رادیو کوچ کرد. مجموعه کلاه قرمزی، دیگر مجموعه موفق و پرمخاطبی است که در مقاطعی با برخورد حذفی مدیران صدا و سیما مواجه شده است. رحمانی درباره این موارد می‌گوید: «هر کدام دلایل مستقلی دارند و شباهتی بین اینها نمی‌بینم. کلاه قرمزی به دلیل قراردادهای مالی جدا شده. دوستان دیگر برخی قراردادهای حرفهای و دائمی با صدا و سیما نداشتند. برخی مشکلات شخصی برای شان پیش آمد که نتوانستند ادامه دهند. با این حال به صدا و سیما انتقاداتی وارد است. خیلی‌ها معتقدند صدا و سیما نقشی را که باید به عنوان رسانه ملی ایفا و افکار عمومی و مطالبات عمومی را کامل پوشش دهد، ایفا نمی‌کند. این انتقادها همیشه وارد است که اگر کسی تبدیل به چهره موثری می‌شود و صدایی فراتراز یک چهره و مجری معمولی پیدا می‌کند، صدا و سیما نمی‌پسندد. این رویه را صدا و سیما دارد، خیلی هم فرقی نمی‌کند حوزه ورزش باشد یا غیر ورزش. حوزه ورزش چون خط قرمزهای دورتری داشته، خیلی راحت‌تر می‌شد صحبت و مسائل و مشکلات را مطرح کرد. به هرحال یک فضای بازتر و راحت‌تر و جنجالی‌تری داشته. اما عادل فردوسی‌پور هم فکر می‌کنم الان دچار این رویه صدا و سیما است و هم زمان یک مقدار به دلیل جایگاه و محبوبیتی که پیدا کرده در موقعیتی قرار گرفته که یک مقدار ادامه دادن برنامه‌اش به این شکل و رویه صدا و سیما سخت‌تر بود.»
وی در ادامه می‌گوید: «به هر حال صدا و سیما چارچوب‌هایی دارد و در ورزش هم هر چقدر خط قرمزها دورتر است اما اجازه نمی‌هد کسی از این چارچوب ها عبور کند. هرچقدر هم که آدم مستقل بخواهد حتی بیرون از خط هم نرود و حرف مخالف چارچوب صدا و سیما نزند اما همین قدر که سیاست‌های مدیران را پی‌گیری نکند و به خواسته‌های آنها تن ندهد، مشکل پیش می‌آید.»
صدا و سیما و فردوسی‌پور، نیازی دو طرفه
در چنین شرایطی سرنوشت عادل فردوسی‌پور و برنامه ۹۰ چه می‌شود؟ سیامک رحمانی می‌گوید: «نیاز عادل فردوسی‌پور و صدا و سیما به هم دیگر، نیازی دوطرفه است. صدا و سیما بدون عادل فردوسی‌پور نمی‌تواند چنین برنامه و مخاطبی داشته باشد، پربیننده‌ترین برنامه ثابت صدا سیما که دو دهه در حکم مرغ تخم طلا برای تلویزیون داشته و درآمدزاست. انتقاداتی به برنامه وارد است از طرف سازمان و حتی از طرف کارشناسان که ممکن است انتقاد داشته باشند. ولی این که برنامه پربیننده و تاثیرگذاری است هیچ تردیدی وجود ندارد. از آن طرف هم عادل فردوسی‌پور می‌داند که جدا از پلتفرمی مثل تلویزیون، کاری که می‌کند و اثرگذاری‌ای که دارد خیلی سخت است. یعنی تصور این که در شبکه‌های اینترنتی یا شبکه‌های خصوصی بخواهد کار کند یا حتی با شبکه‌ای خارجی، قطعا آن تاثیر را ندارد و آن طور خودش را نشان نخواهد داد که اکنون در صدا و سیما و در برنامه‌ای ثابت برند شده است. به همین خاطر فکر می کنم که در آینده به کمک دوستان مشترکی که دارند مثل آقای پورمحمدی که سال‌ها مدیرهمین سازمان بوده و با عادل روابط خوبی دارد، به تعامل خواهند رسید. عادل اصولی برای خود دارد ولی آدمی حرفهای است و می‌داند که نمی‌توان با لجبازی کار را پیش برد. تلویزیون هم که حالا شاید خواسته به عادل یک ضرب شصتی نشان دهد می‌داند قطعا که این برنامه را به این راحتی نمی‌تواند از دست بدهد و حتما این قدر تعهد دارند که با یک چارچوب‌هایی یا محدویت‌هایی نگذارند این برنامه از دست برود.» براساس گزارشی که رسانه‌های داخلی ایران منتشر کرده‌اند علی اصغر پورمحمدی، رییس شورای هماهنگی و سیاستگذاری ورزش سازمان صدا و سیما و مدیر پیشین شبکه ۳ گفته است که برنامه نود و عادل فردوسی‌پور «هر دو متعلق به رسانه ملی هستند» و «وظیفه» دارند با رسانه و سیاست‌هایش در «تعامل» بیشتر باشند.
همزمان با انتشار خبر انتصاب او به عنوان رئیس شبکه ۳ که به دلیل نسبت فامیلی و سوابق او پیش از این انتصاب با حاشیه‌هایی همراه بود، رسانه‌ها از لرزان شدن صندلی عادل فردوسی پور در برنامه ۹۰ نوشتند و این که مدیر جدید می‌خواهد مجری پر مخاطب و محبوب تلویزیون را محدود و کنترل کند. ۶ ماه بعد از ریاست او، برنامه ۹۰ برای اولین بار درجریان برگزاری رقابت‌های لیگ برتر و جام حذفی ایران طی ۲۰ سال گذشته بر روی آنتن نرفت و روابط عمومی شبکه ۳ در بیانیه‌ای تند و بی‌سابقه علیه فردوسی پور اعلام کرد که برنامه ۹۰ به دلیل «رفتار غیرحرفه‌ای تهیه‌کننده و مجری» آن دوشنبه شب پخش نمی‌شود. این بیانیه فردوسی‌پور را متهم می‌کرد در پی توقف پخش این برنامه در بعد از بازی انگلیس و اسپانیا رفتار «غیرحرفه‌ای» داشته و «بر خلاف ابلاغ گروه ورزش» به «رفتار خارج از عرف خود» ادامه داده است.
سیامک رحمانی، روزنامه‌نگار شناخته شده ورزشی در ایران در مصاحبه با یورونیوز می‌گوید: «اختلافات عادل فردوسی‌پور با صدا و سیما و مدیران آن و انتقاداتی که به او داشتند مساله جدیدی نیست. سال‌ها است که به خاطر رویه‌ای که عادل فردوسی‌پور دارد و کاملا در چارچوب‌های تلویزیون حرکت نمی‌کند مشکلاتی پیش می‌آید. هم مدیران به او انتقادهایی دارند و هم از بیرون سازمان به او فشارهایی می‌آید. البته که با آمدن مدیر جدید شبکه ۳ که فرد جدیدی است و به نظر می‌رسید که ایده‌های خودش را داشته باشد و بخواهد در شبکه تغییراتی ایجاد کند پیش‌بینی می‌شد که یک مقدار مشکلات‌شان با عادل بالا بگیرد. اما این مساله‌ای که پیش آمده به نظر نمی‌رسد مربوط به کارکرد هفته‌های اخیر و برنامه ۹۰ باشد.» رحمانی همچنین می‌گوید: «عادل فردوسی‌پور در کانتکست (بافتار) صدا و سیما نمی‌گنجد و مدیران می خواهند محدودترش بکنند. او به عنوان یک مجری، یک گزارشگر و به عنوان یک چهره خیلی بزرگتر از این است که در یک برنامه مثل ۹۰ بیاید اجرا کند و برود. تاثیر او خیلی بیشتر است و خودش را اثرگذارتر می‌داند و بر مبنای همین اثرگذاری هم رفتار می‌کند.»
وی می‌افزاید: «مجموعه مدیران صدا و سیما می‌خواهند که مجری‌ها در چارچوبی که این سازمان می‌خواهد حرکت کنند و سیاست‌های صدا و سیما را دنبال کنند و حق خود می‌دانند که مدیران‌شان را کنترل کنند. عادل فردوسی پور فارغ از این که حق دارد یا حق ندارد یا هوادارانش چه می‌گویند و منتقدانش چه، یک مقدار در آن قالب نمی‌گنجد و زیاد خود را مقید نکرده به چیزهایی که مدیران اش از او می خواهند.» رحمانی معتقد است که یکی از دلایل «محبوییت» عادل فردوسی‌پور همین مساله است. این که او در تلویزیون «چهره متفاوتی» است زیرا «راحت‌تر صحبت می‌کند، صراحت بیشتری دارد و با مخاطبانش، صداقت خوبی دارد». او می‌گوید: «برای همین، خیلی‌ها رویه‌اش را دوست دارند و محبوبیتش هم مختص به ورزش و فوتبال نیست. چنانچه در روزهای اخیر می‌شود دید که از هنرمندان تا چهره‌های اجتماعی و سیاسی و چهره‌های روحانی همچون آقای زائری از او حمایت کرده و گفته‌اند که عادل فردوسی‌پور به عنوان یک چهره رسانه‌ای فوق حرفهای و یکی از بهترین برنامه‌سازان تلویزیون است و یکی از استانداردترین برنامه‌های تلوزیون را دارد تهیه می‌کند. از آن طرف مدیران تلویزیون، فارغ از همه موضع‌گیری‌ها، انتظارات و توقعات خود را دارند.»
این اولین بار نیست که صدا و سیما با تهیه کننده‌ها و مجری‌های محبوب و پرمخاطب خود برخورد حذفی می‌کند. از مهدی رستم‌پور و محمد حسینی که به خارج از کشور مهاجرت کردند تا محمدرضا منصوریان که با توقف برنامه‌اش در صدا و سیما، به رادیو کوچ کرد. مجموعه کلاه قرمزی، دیگر مجموعه موفق و پرمخاطبی است که در مقاطعی با برخورد حذفی مدیران صدا و سیما مواجه شده است. رحمانی درباره این موارد می‌گوید: «هر کدام دلایل مستقلی دارند و شباهتی بین اینها نمی‌بینم. کلاه قرمزی به دلیل قراردادهای مالی جدا شده. دوستان دیگر برخی قراردادهای حرفهای و دائمی با صدا و سیما نداشتند. برخی مشکلات شخصی برای شان پیش آمد که نتوانستند ادامه دهند. با این حال به صدا و سیما انتقاداتی وارد است. خیلی‌ها معتقدند صدا و سیما نقشی را که باید به عنوان رسانه ملی ایفا و افکار عمومی و مطالبات عمومی را کامل پوشش دهد، ایفا نمی‌کند. این انتقادها همیشه وارد است که اگر کسی تبدیل به چهره موثری می‌شود و صدایی فراتراز یک چهره و مجری معمولی پیدا می‌کند، صدا و سیما نمی‌پسندد. این رویه را صدا و سیما دارد، خیلی هم فرقی نمی‌کند حوزه ورزش باشد یا غیر ورزش. حوزه ورزش چون خط قرمزهای دورتری داشته، خیلی راحت‌تر می‌شد صحبت و مسائل و مشکلات را مطرح کرد. به هرحال یک فضای بازتر و راحت‌تر و جنجالی‌تری داشته. اما عادل فردوسی‌پور هم فکر می‌کنم الان دچار این رویه صدا و سیما است و هم زمان یک مقدار به دلیل جایگاه و محبوبیتی که پیدا کرده در موقعیتی قرار گرفته که یک مقدار ادامه دادن برنامه‌اش به این شکل و رویه صدا و سیما سخت‌تر بود.»
وی در ادامه می‌گوید: «به هر حال صدا و سیما چارچوب‌هایی دارد و در ورزش هم هر چقدر خط قرمزها دورتر است اما اجازه نمی‌هد کسی از این چارچوب ها عبور کند. هرچقدر هم که آدم مستقل بخواهد حتی بیرون از خط هم نرود و حرف مخالف چارچوب صدا و سیما نزند اما همین قدر که سیاست‌های مدیران را پی‌گیری نکند و به خواسته‌های آنها تن ندهد، مشکل پیش می‌آید.»
صدا و سیما و فردوسی‌پور، نیازی دو طرفه
در چنین شرایطی سرنوشت عادل فردوسی‌پور و برنامه ۹۰ چه می‌شود؟ سیامک رحمانی می‌گوید: «نیاز عادل فردوسی‌پور و صدا و سیما به هم دیگر، نیازی دوطرفه است. صدا و سیما بدون عادل فردوسی‌پور نمی‌تواند چنین برنامه و مخاطبی داشته باشد، پربیننده‌ترین برنامه ثابت صدا سیما که دو دهه در حکم مرغ تخم طلا برای تلویزیون داشته و درآمدزاست. انتقاداتی به برنامه وارد است از طرف سازمان و حتی از طرف کارشناسان که ممکن است انتقاد داشته باشند. ولی این که برنامه پربیننده و تاثیرگذاری است هیچ تردیدی وجود ندارد. از آن طرف هم عادل فردوسی‌پور می‌داند که جدا از پلتفرمی مثل تلویزیون، کاری که می‌کند و اثرگذاری‌ای که دارد خیلی سخت است. یعنی تصور این که در شبکه‌های اینترنتی یا شبکه‌های خصوصی بخواهد کار کند یا حتی با شبکه‌ای خارجی، قطعا آن تاثیر را ندارد و آن طور خودش را نشان نخواهد داد که اکنون در صدا و سیما و در برنامه‌ای ثابت برند شده است. به همین خاطر فکر می کنم که در آینده به کمک دوستان مشترکی که دارند مثل آقای پورمحمدی که سال‌ها مدیرهمین سازمان بوده و با عادل روابط خوبی دارد، به تعامل خواهند رسید. عادل اصولی برای خود دارد ولی آدمی حرفهای است و می‌داند که نمی‌توان با لجبازی کار را پیش برد. تلویزیون هم که حالا شاید خواسته به عادل یک ضرب شصتی نشان دهد می‌داند قطعا که این برنامه را به این راحتی نمی‌تواند از دست بدهد و حتما این قدر تعهد دارند که با یک چارچوب‌هایی یا محدویت‌هایی نگذارند این برنامه از دست برود.» براساس گزارشی که رسانه‌های داخلی ایران منتشر کرده‌اند علی اصغر پورمحمدی، رییس شورای هماهنگی و سیاستگذاری ورزش سازمان صدا و سیما و مدیر پیشین شبکه ۳ گفته است که برنامه نود و عادل فردوسی‌پور «هر دو متعلق به رسانه ملی هستند» و «وظیفه» دارند با رسانه و سیاست‌هایش در «تعامل» بیشتر باشند.
