افزایش فشارها همچنان بر گرده تولیدات صنعتی

بر اساس برآوردهای مرکز آمار شاخص قیمت تولیدکننده یا تورم تولید در بخش صنعت در فصل تابستان ١٣٩٧ به عدد ٣٤٠,٣ رسید که نسبت به شاخص فصل قبل (٢٨٩.٠)، ١٧.٧ درصد و نسبت به شاخص فصل مشابه سال قبل (٢٢٢.٨)، ٥٢.٨ درصد افزایش داشته ­است. اما این افزایش چشمگیر نرخ تورم در هزینه‌های تولید حوزه تولیدات صنعتی در حالی است که شاخص کل قیمت تولید کننده (تورم تولیدکننده) در بخش­‌های خدمات (بر مبنای١٠٠=١٣٩٠) در فصل تابستان ١٣٩٧ عدد ٢٨٥,١ بوده است که بر اساس آن تورم تولیدکننده هم نسبت به فصل قبل ٨.٧ درصد و نسبت به فصل مشابه سال قبل ۱۹.۷ درصد افزایش یافته است.در بخش تولیدات صنعتی بیشترین نرخ تورم نقطه به نقطه تولید مربوط به حوزه‌های محصولات دخانی مشتق از توتون و تنباکو سیگار با ۱۵۶.۴ درصد، تولید کاغذ و محصولات کاغذی با ۱۱۹.۴ درصد، ماشین‌آلات و دستگاه‌های مولد و انتقال برق ۹۴.۵ درصد و  تولید محصولات لاستیکی و پلاستیکی با ۸۵.۸ درصد بوده است. با این بخش خدمات شیب تورمی بسیار کمتری را نسبت به حوزه تولیدات صنعتی طی کرده است به طوریکه در بخش خدمات بیشترین نرخ تورم نقطه به نقطه مربوط به حوزه‌های حمل و نقل، ارتباطات با ۳۰.۲ درصد، واسطه‌گری‌های مالی (بیمه) ۲۲.۳ درصد، بهداشت و مددکاری اجتماعی ۲۰.۵ درصد، هتل و رستوران با ۱۸.۱ تورم بوده است.

بیشترین نرخ تورم فصلی برای حوزه صنعت هم به ترتیب مربوط به تولید کاغذ و محصولات کاغذی با ۸۷.۶ درصد، محصولات دخانی مشتق از توتون و تنباکو سیگار ۷۳.۹ درصد، محصولات لاستیکی و پلاستیکی ۵۵.۶ درصد و تولید ابزار پزشکی، اپتیکی، ابزار دقیق و انواع ساعت با ۵۱.۴ درصد بوده است. این در حالی است که در بخش خدمات بیشترین نرخ تغییرات نسبت به فصل قبل به ترتیب در حوزه‌های مربوط به حمل و نقل، انبارداری و ارتباطات با ۱۵.۲ درصد، هتل و رستوران با ۹ درصد، تعمیر وسایل نقلیه موتوری، موتور سیکلت و کالاهای شخصی و خانگی با ۷.۸ درصد، بهداشت و مددکاری با ۸.۲ درصد و واسطه‌گری‌های مالی (بیمه) با ۵.۵ درصد بیشترین نرخ تورم تولید را تجربه کرده‌اند. همچنین مستغلات، اجاره و فعالیت‌های کسب‌وکار با ۵.۲ درصد، سایر خدمات عمومی، شخصی و خانگی ۶درصد و آموزش ۱.۵ درصد کمترین تورم تولید را نسبت به فصل قبل تجربه کرده‌اند.

همانطور که از آمارها مشخص می‌شود تولیدکنندگان حوزه‌های صنعتی نسبت به فعالان بخش خدماتی فشار تورمی بسیار بیشتری را (در هردو بخش تورم فصلی و نقطه به نقطه) متحمل شده‌اند. تولیدکنندگان صنعتی از آنجایی که با تولید یک کالای ملموس سروکار دارند نیاز بسیار بیشتری به مواد اولیه (عمدتا وارداتی) دارند که با توجه به افزایش قیمت ارزهای خارجی این مساله باعث افزایش فشار بر تولیدکننده و بالا رفتن هزینه‌های تولید می‌شود؛ ضمن این‌که تولید در این حوزه نیازمند استفاده از ماشین‌آلات صنعتی و تکنولوژیکی است که عمدتا در داخل تولید نمی‌شوند.از سوی دیگر در بخش خدمات همانطور که مشاهده می‌شود بیشترین تورم تولید مربوط به بخش حمل و نقل انبارداری و ارتباطات است که عمده‌ترین علت آن احتمالا مربوط به بخش حمل و نقل، ارتباطات و انبارداری است که احتمالا افزایش قیمت ماشین‌آلات صنعتی و البته قطعات یدکی باعث بالا رفتن تورم تولید در این بخش از خدمات شده است. همچنین تورم ۵.۵ درصدی واسطه‌گری‌های مالی (بیمه) به عنوان کم‌تورم‌ترین حوزه بخش خدمات (در تورم فصلی) خود نشان از اهمیت .ج.د یا عدم وجود شاخص مواد اولیه و ماشین‌آلات در افزایش و یا کاهش نرخ تورم نهایی تولید در بخش‌های مختلف دارد.

درباره شاخص قیمت تولیدکننده باید گفت که این شاخص درواقع نشان‌دهنده نرخ تورم در قیمت‌ها است؛ منتها با این تفاوت که سبد این شاخص مربوط به هزینه‌های تولید توسط تولیدکننده است. این شاخص به میزان سنجیده شده قیمت متوسط سبد ثابتی از هزینه‌های تولیدکننده درروند تولید، در مقایسه با دوره مشابه گذشته اطلاق می‌شود. هرچه‌درصد این شاخص نسبت به دوره گذشته در دوره قبل افزایش یابد، موجب افزایش تورم و در نتیجه افت ارزش سهام شرکت‌های تولیدکننده و کاهش ارزش ارز کشور مبدا در مقابل دیگر کشورها خواهد شد.از این گذشته افزایش تورم تولیدکننده شاخصی پیش‌نگر هم تلقی می‌شود به این معنا که با افزایش تورم در یک حوزه تولیدی باید منتظر افزایش تورم در قسمت مصرف آن در آینده‌ای نزدیک هم بود. علت این مساله هم افزایش هزینه تمام شده محصولات تولیدی و در نهایت افزایش قیمت برای مصرف کننده هم هست.