میگل آریاس کانیته، مسئول انرژی اتحادیه اروپا و علیاکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران پیش از برگزاری سمینار «همکاریهای صلحآمیز هستهای ایران و اتحادیه اروپا» در بروکسل طی یک نشست مطبوعاتی بر تعهد طرفین در جهت حفظ توافق هستهای تاکید کردند. مسئول انرژی اتحادیه اروپا با اشاره به اینکه برجام فعالیتهای هستهای ایران را محدود کرده است گفت: «ما جایگزین قابل اعتماد دیگری برای حفظ صلح در نظر نداریم.» کانیته برجام را توافقی «حیاتی برای امنیت اروپا، منطقه و جهان» دانست.
علیاکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران نیز توافق هستهای را «با وجود نقصهای آن تنها توافق امکانپذیر» خواند و گفت: «امیدوارم جامعه بینالمللی و کشورهای عضو توافق هستهای تلاش کنند تا همبستگی آن حفظ شود.» رییس سازمان انرژی اتمی ایران همچنین تاکید کرد در صورتی که توافق هستهای از هم پاشیده شود، هیچ کشوری از آن سود نخواهد برد و «هرج و مرج حاکم خواهد شد.» صالحی اذعان داشت که اروپا «حداکثر تلاش را در جهت عملی کردن قول هایش انجام میدهد.»
پس از خروج آمریکا از برجام با بازگشت تحریمهاعلیه ایران، کشورهای اروپایی از ایجاد سازو کار ویژه مالی (SPV) برای تجارت غیروابسته به «دلار» برای ایران خبر دادند اما به گزارش رویترز به نقل از منابع اروپایی، تا کنون هیچیک از کشورها میزبانی این سازوکار را نپذیرفتهاند. با این وجود، مسئول انرژی اتحادیه اروپا گفت که نباید بر اراده کشورهای اروپایی برای عملی کردن سازو کار ویژه مالی (SPV) شک کرد: «این اقدامات از منظر فنی بسیار پیچیده است و پیشرفتهای خوبی در طول هفته ها و روزهای گذشته صورت پذیرفته است.»
عراقچی: مزایای برجام صفر شده است
معاون سیاسی وزیر امور خارجه نیز میگوید با بازاعمال تحریمهای آمریکا علیه ایران، بهرهمندی تهران از مزایای توافق هستهای وین به صفر نزدیک شده است. سید عباس عراقچی، در سومین سمینار همکاریهای هستهای ایران و اتحادیه اروپا که علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی نیز در آن شرکت داشت، اظهار داشت: برجام دستاورد سیاسی مهمی است و ابران به طور کامل به تعهداتش در قالب این توافق پایبند است. وی افزود: آژانس بین المللی انرژی اتمی به عنوان نهاد ناظر بر فعالیت های هسته ای ایران این مساله را برای سیزده بار تائید کرده، اما در آن سوی ماجرا، ایران همچنان از مزایای اقتصادی برجام بهره مند نشده است.
وی با بیان اینکه «اعمال مجدد تحریمهای آمریکا، بهرهمندی ایران از مزایای برجام را به صفر نزدیک کرده است» گفت: برجام متعلق به آمریکا و یا ایران نیست، بلکه توافقی بینالمللی است که اعضاء شورای امنیت سازمان ملل متحد در قالب قطعنامه 2231 آن را تائید کردهاند. این در حالی است که آمریکا این قطعنامه را نقض کرده و سایر کشورها را به دلیل پیروی از آن مجازات میکند. معاون وزیر خارجه ایران تصریح کرد: حفظ برجام وظیفه بینالمللی است و همه موظف هستیم که در راستای اجرای این توافق گام برداریم. وی در ادامه اقدامات اتحادیه اروپا در راستای حفاظت از برجام را تحسین کرد وگفت: این مساله نشان میدهد که اروپا به لحاظ سیاسی در مسیر درستی قرار دارد. اما واقعیت این است که هنوز راهکارهای عملی، مکانیسمهایی که ایران بتواند از مزایای اقتصادی برجام بهرهمند و سبب شود تحریمهای آمریکا این توافق را از بین نبرد، محقق نشده است.
عراقچی بابیان اینکه توازن«بده بستان» برجام از بین رفته است، هشدار داد: اگر ایران از مزایای برجام بهرهمند نشود این توافق زنده نمیماند. معاون وزیر خارجه کشورمان عنوان کرد که اعمال مجدد تحریمهای آمریکا، ضمیمه 3 برجام را تحتالشعاع قرار داده است و افزود: همکاریهای هستهای محدود به اراک و فردو نیست بلکه طرحهای زیادی وجود دارد که جنبههای تجاری دارند اما به دلیل تحریمهای آمریکا، نبود کانال مالی و تهدیدهای آمریکا، متوقفشده اند. وی بابیان این مطلب نتیجه گرفت که راهاندازی سازوکار ویژه مالی اروپا برای تداوم همکاریهای صلحآمیز هستهای و اجرای ضمیمه 3 برجام «یک ضرورت است.»
عراقچی در پایان ابراز امیدواری کرد که اروپا هرچه سریعتر سازوکار ویژه مالی را برای جلوگیری از تأثیرات منفی تحریمهای آمریکا بر روابط تجاری شرکتهای اروپایی و ایران، راهاندازی کند. سومین سمینار همکاریهای هستهای ایران و اتحادیه اروپا امروز با حضور علیاکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی و سید عباس عراقچی در بروکسل پایتخت بلژیک برگزار شد. بعد از خروج یک جانبه آمریکا از توافق هسته ای ایران و 1+5 در اردیبهشت ماه که با محکومیت جهانی روبرو شد، اتحادیه اروپا، روسیه و چین ضمن اعلام پایبندی به این توافق اعلام کردند که از مبادلات تجاری شرکت های خود با ایران حمایت می کنند. اتحادیه اروپا ضمن فعال کردن قانون مسدود سازی در قبال اقدام آمریکا، اعلام کرده که سازوکار مالی ویژهای را نیز برای ادامه تجارت ایران با جهان راه اندازی میکند.