عبدی: چرا آن زمان نمازخوان‌ها بيشتر بود؟

یادداشت بنده در روزنامه ایران تحت عنوان «دوربرگردان فرهنگی» اگرچه در برخی رسانه‌های اصولگرا تحریف شد و امام جمعه موقت و محترم تهران آقای احمد خاتمی نیز به آن تعریضی نمودند که مطابق واقع نبود و انتظار می‌رود که به پاس احترام به شنوندگان و نمازگزاران مطالب نقل شده از دیگران را حداقل یک بار با دقت بخوانند ولی در هر حال این تحریف‌ها فرصتی را فراهم کرد که به یک نکته بسیار مهم اجتماعی پرداخته شود.
فرق گناه و جرم چیست؟ و چه کار باید کرد که گناه یا جرم رخ ندهد؟ آیا این دو موضوع از حیث شیوه جلوگیری یکسان هستند؟
برای تعیین جرم نمی‌توان به مفهوم گناه بسنده کرد. علت نیز روشن است. حتی در قوانین موجود ما دو گناه دروغگویی و غیبت، جرم شناخته نمی‌شوند هر چند آیات و روایات گوناگونی در مذمت این دو گناه است. حتی غیبت بدتر از زنا دانسته شده است ولی زنا را جرم می‌دانیم در حالی که غیبت را خیر.
در همین جا فرصت را مغتنم می‌شمرم و به نکته بسیار مهم دیگری اشاره می‌کنم با پول یا مجازات می‌توان جامعه را اصلاح کرد. اخیرا از آقای قرائتی مطلبی به این مضمون نقل شده که: «در مورد اقامه نماز کوتاهی شده و هزینه‌ای که برای موسیقی و امثال اینها مصرف می‌شود، قابل مقایسه برای نماز نیست. اگر برای نماز همان اندازه که برای موسیقی هزینه می‌شد، هزینه می‌کردیم الان وضعیت اینگونه نبود.»
نگرانی ایشان در مورد عدم اقبال به نماز مورد احترام است ولی مگر پیش از انقلاب حکومت برای این کار پول خرج می‌کرد؟ مگر رادیو و تلویزیون و مطبوعات و قانون و حتی مقررات استخدامی به نفع نمازخوان‌ها بود؟ پس چرا آن زمان نمازخوان‌ها (نسبت آنان به کل جمعیت) و مسجدروها بسیار بیشتر بود؟ اخیرا مطالعه‌ای درباره مسجدروهای یک منطقه تهران انجام شده بود که رقم بسیار پایینی از جمعیت منطقه را شامل می‌شدند.
بنابراین چه بسا مصرف کردن همین هزینه‌های مادی و اداری و مقررات برای نماز خواندن مردم است که نه تنها نتیجه نمی‌دهد که برعکس نتیجه می‌دهد. شاید لازم باشد تمام بودجه‌های مربوط را بازنگری کرد. درباره سایر واجبات و محرمات نیز باید چشم‌ها را شست و جور دیگری دید و از تجربیات گذشته استفاده کرد. شاید به نتایج بهتری برسیم.