واقعا حالت دریا زدگی یا تهوع، نخستین احساسی است که بیشتر فضانوردان در نخستین روز سفر دارند. این حالت به دلیل سردرگمی مژک‌های حسی سامانه‌ای به نام دستگاه وستیبولار(دهلیزی) است که در گوش میانی انسان قرار دارد و به آن سیستم تعادلی نیز گفته می‌شود.این سیستم با استفاده از یک مایع و مژک‌های بسیار ریز، اطلاعات مربوط به وضعیت قرار گرفتن بدن را به دست می‌آورد و به مغز می‌فرستد. در زمین، به دلیل وجود جاذبه این مایع به راحتی می‌تواند موقعیت بدن را تشخیص دهد اما در بی وزنی با پراکنده شدن مایع به اطراف دهلیز، توان درک موقعیت بدن را از دست می‌دهد.این وضعیت تقریبا 10 دقیقه بعد از پرتاب و با قرار گرفتن سفینه در مدار زمین شروع می‌شود. گاهی اوقات سر درد و گیجی نیز همراه با حالت تهوع باعث آزار فضانورد می‌شود به ویژه اگر سرش را حرکت دهد. او نمی‌تواند غذا بخورد و حتی آب بنوشد. تهوع در فضا خطرناک‌تر از زمین است و ممکن است با مسدود کردن مسیر تنفسی باعث مرگ فضانورد شود. برای جلوگیری از این حالت، کیهان نوردان در زمین آموزش می‌بینند. در عین حال داروهای تزریقی ویژه‌ای در سفینه‌ها موجود است که در صورت ضرورت می‌تواند بکار گرفته شود.

به همین دلیل بسیاری از فضانوردان در روزهای اولیه سفر توان کاری خود را تا حدودی از دست می‌دهند. کارشناسان فضانوردی چه در آمریکا و چه در روسیه به این نتیجه رسیده‌اند که عملیات حساس مثل اتصال ناو با ایستگاه‌های مداری و یا راهپیمایی‌های فضایی را نباید در نخستین روز پرواز صورت گیرد تا بدن کیهان‌نوردان با بی‌وزنی بیشتر خو گرفته باشد وگرنه امکان بروز اشتباه یا مشکل در انجام کار زیاد خواهد بود.جالب آنکه روس‌ها بعد از چند بار تجربه‌های تلخ بالاخره متوجه شدند این حالت فقط ممکن است برای کسانی بوجود آید که نخستین پرواز فضایی را انجام می‌دهند اما در ماموریت‌های مداری بعدی، مغز از فرستادن اطلاعات متناقض دستگاه تعادلی، گیج نمی‌شود و چنین وضعیتی پیش نمی‌آید. به همین دلیل برنامه‌ریزی‌ها را به گونه‌ای انجام می‌دهند که در هر پرواز لااقل یک سرنشین سفینه، با تجربه قبلی پرواز به فضا حضور داشته باشد.

بهار نیوز