دکتر زهرا عبداللهی با اشاره به مساله سوءتغذیه در کشور گفت: باید توجه کرد که سوء‌تغذیه در کشور اشکال مختلفی دارد. یک نوع سوءتغذیه ناشی از کمبود دریافت مواد غذایی است که عمدتا به‌صورت کم‌وزنی، کوتاه‌قدی و لاغری مشخص شده است و خودش را در کودکان زیر پنج سال نشان می‌دهد. نوع دیگر سوءتغذیه نیز اضافه‌ وزن و چاقی است که در کشورمان بیشتر با این مشکل مواجه هستیم.

حذف ۵۰ درصدی گرسنگی کودکان در کشور
وی با بیان اینکه بیش از ۶۰ درصد جمعیت بالای ۶۰ سال کشور دچار اضافه‌وزن و چاقی هستند و الگوی تغذیه‌ای نامناسبی دارند، افزود: بر این اساس عواملی چون مصرف بیش از حد قند، نمک و چربی، مصرف کم سبزی و میوه، کمبود تحرک بدنی و ... عامل این مشکل هستند. از طرفی مطالعات انجام شده در کشور نشان می‌دهند که طی بیش از دو دهه، سوءتغذیه کودکان بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته و ایران یکی از کشورهای موفق در کاهش حذف گرسنگی و سوءتغذیه کودکان است. به عنوان مثال بر اساس مطالعاتی که به صورت دوره‌ای انجام می‌شود، در سال ۱۳۷۴ ما حدود ۲۰ درصد کوتاه‌قدی تغذیه‌ای داشتیم که به معنی سوءتغذیه مزمن و طولانی است در حالی‌که آخرین مطالعه‌ای که در سال ۱۳۹۵ انجام شد، نشان می‌دهد که در حال حاضر کوتاه‌قدی‌مان حدود چهار درصد است بنابراین هم در زمینه کوتاه‌قدی و هم در زمینه کم‌وزنی به‌طور معنی‌داری روندی کاهشی را تجربه کرده‌ایم.

شیوع بیشتر سوءتغذیه در مناطق محروم
وی با بیان اینکه شیوع سوءتغذیه در مناطق کم‌برخوردار و محروم‌تر کشور از متوسط کشوری بالاتر است، افزود: به عنوان مثال اگر متوسط کشوری کم‌وزنی در کودکان زیر پنج سال حدود چهار درصد باشد، در استان‌های محروم‌تر جنوب و جنوب‌شرق مانند کرمان، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، ‌کهگیلویه و بویر احمد و... بالاتر است. به همین دلیل در برنامه‌های تغذیه‌ای و امنیت غذایی تاکید بیشتری بر مناطق کم‌برخورداری است که به لحاظ امنیت غذایی وضعیت نامطلوبی دارند.

«باغ»؛ الگوی مداخله‌ای برای رفع سوءتغذیه  
عبداللهی با اشاره به اقدامات وزارت بهداشت برای کاهش سوءتغذیه به‌ویژه در مناطق محروم کشور اظهار کرد: ‌اقدامات ‌ما شامل تدوین و استفاده از ابزارهای مختلف برای شناسایی نقاط پرشیوع‌تر سپس اجرای یک الگوی مداخله‌ای تحت عنوان بسته «باغ» است که تدوین و طراحی شده و قرار است در استان‌های محروم با محوریت استانداری‌ها انجام شود. باید توجه کرد که بحث امنیت غذایی یک موضوع بین‌بخشی است و همه ارگان‌ها باید در این حوزه کمک کنند.

توانمندسازی خانوارها در مناطق ناامن غذایی
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با بیان اینکه بسته «باغ» مخفف «بسته امنیت غذایی» است، گفت: در این بسته الگویی در زمینه توانمندسازی خانوارها طراحی و تاکید شده است تا برنامه‌هایی برای خانوارهایی که در مناطق ناامن غذایی هستند، اجرا شود تا آنان توانمند شوند و یاد بگیرند که اولا از منابع موجود و در دسترس‌شان به‌طور مناسب استفاده کنند تا دچار سوءتغذیه نشوند سپس مهارت‌هایی در حوزه‌های مختلف مانند اشتغال‌زایی و... در سطح خرد به آنها آموزش داده شود. به عنوان مثال یاد بگیرند که در باغچه‌های خانگی سبزی و صیفی بکارند و از طریق وام‌های بلاعوض یا کم‌بهره امکان پرورش دام و طیور به‌ آنها داده شود.

اقدامی برای مادران دچار سوءتغذیه
عبداللهی ادامه داد: اقدام دیگر این است که کسانی‌که به دلیل فقر دچار سوء‌تغذیه شده‌اند با کمک سازمان‌های حمایتی مانند کمیته امداد، بهزیستی و... حمایت غذایی شوند و سبد غذایی رایگان دریافت کنند. بر این اساس حوزه بهداشت این افراد را شناسایی و به کمیته امداد معرفی می‌کند تا سبد غذایی رایگان دریافت کنند. در بخش بهداشت نیز در کنار این آموزش‌های رایگان، مشاوره رایگان به مادران توسط کارشناسان تغذیه و مشاوره‌های بهداشتی دیگر داده می‌شود همچنین مادران باردار دچار سوءتغذیه که نیازمند نیز هستند ‌با کمک بنیاد علوی سبد غذایی رایگان دریافت می‌کنند.وی تاکید کرد: از آنجایی که فقط دادن سبد غذایی کافی نیست، ما حتما در کنار آن برنامه‌های توانمندسازی، آموزش و مهارت‌آموزی را هم برای این افراد پیش می‌بریم. این اقدام یک الگوی مداخله‌ای کاملا بین‌بخشی است که با حمایت استاندار و از طریق کارگروه سلامت و امنیت غذایی هر استان پیش می‌رود. در حال حاضر بسته «باغ» در حال ارایه است اما باید گسترش یابد. در حال حاضر این کار در یک شهر هر استان کم‌برخوردار آغاز شده است و انتظار داریم، حمایت شود. از طرفی وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صنعت و معدن و تجارت، وزارت آموزش‌ و پرورش، رسانه‌ها، فرمانداران و استانداران باید کمک کنند تا این اقدام توسعه یابد و بتوانیم برای بهبود سوءتغذیه و امنیت غذایی مردم کاری انجام دهیم.

چرایی شیوع چاقی در استان‌های محروم و مرفه
عبداللهی در ادامه با اشاره به روی دیگر سوءتغذیه یعنی چاقی و اضافه‌وزن گفت: متاسفانه در همه استان‌ها حتی در مناطق محروم و کم‌برخوردار هم با اضافه‌وزن و چاقی مواجه هستیم چراکه مصرف مواد قندی، نشاسته‌ای، مصرف بی‌رویه فست‌فود، نوشابه‌های گازدار و نوشیدنی‌های شیرین در کشورمان شایع است. عادات و رفتارهای غذایی غلط مانند سرخ کردن بیش از حد غذا و ... نیز باعث شده که مشکل اضافه‌وزن و چاقی را در همه کشور داشته باشیم. به‌ویژه در استان‌های شمالی کشور مانند گیلان، مازندران، آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی و... این مشکل بیشتر است. در استان‌های مرفه‌تر و برخوردارتر که مردم وضعیت اقتصادی بهتری دارند، طبعا شیوع چاقی بیشتر است.

سیری شکمی و کمبود ریزمغذی‌ها
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با اشاره به وضعیت تغذیه‌ای در تهران اظهارکرد: در تهران هم مشکل اضافه‌وزن و چاقی را حتی در دانش‌آموزان، کودکان زیر پنج سال و جمعیت بالای ۱۸ سال داریم. در عین حال در حاشیه شهرها و قسمت‌های محروم‌تر نیز با سوءتغذیه کودکان و مادران باردار مواجه هستیم. باید توجه کرد که در مناطقی که محروم‌تر و کم‌برخوردارتر هستند، بیشتر سوءتغذیه از نوع کم‌خوری دیده می‌شود البته حتی در حاشیه‌شهرها افراد دچار اضافه‌وزن و چاق نیز داریم زیرا وقتی بودجه برای تهیه غذا کافی نباشد، خانواده به سمت مواد غذایی نشاسته‌ای و کربوهیدراتی می‌رود و منابع پروتئینی و ریزمغذی کاهش می‌یابند و اصطلاحا سیری شکمی ایجاد می‌شود.عبداللهی تاکید کرد: بر این اساس افراد چاق می‌شوند اما دچار کمبود آهن، کلسیم و... نیز هستند زیرا منابع پروتئینی به‌ویژه پروتئین حیوانی مانند شیر، تخم‌مرغ و... را کمتر مصرف می‌کنند بنابراین وقتی الگوی غذایی به سمت مواد کربوهیدراتی می‌رود، باعث می‌شود که فرد فقط سیری شکمی داشته باشند.

بهار نیوز