آنگلا مرکل، "مادر"ي که فرزند ندارد

در ۶۴ سال گذشته، طولانی‌ترین دوران صدراعظمی به هلموت کهل تعلق داشت. او از سال ۱۹۸۲ تا سال ۱۹۹۸ به مدت ۱۶ سال کشور آلمان را رهبری کرد و ۵ کابینه تشکیل داد. آنگلا مرکل صدراعظم فعلی آلمان هنگامی که در آلمان شرقی به حزب دموکرات مسیحی پیوست، از پشتیبانی بی دریغ هلموت کهل برخوردار شد.

دلایل محبوبیت آنگلا مرکل
پس از هلموت کهل، خانم مرکل تنها صدراعظم آلمان است که برای سومین‌بار پیاپی از سوی مردم آلمان انتخاب می‌شود. "ژاکلین بویسن"، نویسنده زندگی‌نامه آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان را "باهوش و پرتلاش" معرفی می‌کند و معتقد است که خانم مرکل رشوه‌پذیر نیست و همین موضوع باعث محبوبیت بالای او شده است. اما از نظر دیگران ویژگی‌های متعدد دیگری هم هست که احترام آلمانی‌ها را نسبت به صدراعظم بر می‌انگیزد.
در چارچوب پژوهش بنیاد راین‌گلد در کلن، روانشناسان در آستانه انتخابات جدید حساسیت‌های آلمانی‌ها را مورد پژوهش قرار دادند تا روشن‌ کنند که مهمترین خواسته آن‌ها چیست. این پژوهش نشان داد که مردم آلمان پس از بحران مالی اتحادیه اروپا، بیش از هرچیز طالب "تداوم و پایداری سیاسی"، نظم و آرامش هستند. توماس کیرشمایر از بنیاد راین‌گلد می‌گوید: «این‌ها دقیقا همان چیزهایی است که آلمانی‌ها معتقدند در مرکل وجود دارد. برای آن‌ها مرکل مثل صخره‌ای در برابر توفان است.»

ویژگی‌های برجسته صدراعظم
ژاکلین بویسن نویسنده بیوگرافی خانم مرکل، در مصاحبه با دویچه‌وله می‌گوید: «برای مرکل، همیشه واقعیت حق تقدم دارد. او خودخواه نیست و آدم در مورد او به این باور می‌رسد که به خاطر نفس قدرت در قدرت نمانده است. وقتی در آغاز هر دوره می‌گوید که می‌خواهم به کشورم خدمت کنم، آدم حرف او را باور می‌کند.» خانم مرکل در این دوره از انتخابات نسبت به دوره قبل هشت درصد بر آرای حزب خود "اتحاد احزاب دموکرات مسیحی و سوسیال مسیحی"، افزود. آیا این به‌خاطر آن است که آلمانی‌ها مرکل را برگ‌ برنده خودشان ارزیابی می‌کنند؟

نویسنده بیوگرافی مرکل معتقد است که در خارج از آلمان خیلی‌ها مایل هستند موضوع را چنین ببینند، زیرا او تجسم سنت، وقت‌شناسی و عمل‌گرایی است. علاوه بر این او قابل اعتماد است. توماس کیرشمایر بر گفته‌های بیوگرافی‌نویس مرکل می‌افزاید: «بسیاری از آلمانی‌‌ها برای آرامش ویژه‌ی مرکل در اتخاذ تصمیمات مهم اهمیت قائل هستند.»

مرکل و پس‌راندن مشکلات؟
اما منتقدان خانم مرکل دقیقا نوع برخورد او در تصمیم‌گیری‌ها را نقطه ضعف او می‌دانند. مثلا "توماس اوپرمان" رئیس فراکسیون پارلمانی حزب سوسیال دموکرات آلمان، صدراعظم را به فرار از مشکلات متهم می‌کند. او می‌گوید که مرکل حتی در ماجرای شنود آمریکائی‌ها وزیرکشور خود هانس‌پتر فریدریش را جلو انداخت و خود هفته‌ها بعد موضع‌گیری کرد.

از دید آقای اپرمن، مرکل در عین‌حال دارای قدرت تخیل و آینده‌نگری چندانی هم نیست و هرگز توضیح نمی‌دهد که تصمیماتش باید به کجا بیانجامد. همین نکته، که منتقدان آن را منفی نشان‌می‌دهند، از دید نویسنده بیوگرافی مرکل وجه مثبت رفتار اوست. او توضیح می‌دهد:«مرکل کاملا غیرایدئولوژیک است و به سنت‌های‌کهنه حزب خود متعهد نیست. او در نهایت از همین آزادی با تصویب کمک مالی والدین، حذف سربازی اجباری و خداحافظی با انرژی اتمی برای مدرنیزه‌کردن حزب خود استفاده کرد.»

منتقدان صدراعظم در احزاب دیگر مثل حزب سوسیال دموکرات و حزب سبزها، حتی با تذکرهای تندوتیز خود نتوانستند اعتماد به صدراعظم را متزلزل کنند. به‌عنوان نمونه خانم کلاودیا روت، رئیس ‌حزب سبزها، مرکل را متهم می‌کند که مبارزات انتخاباتی را به‌گونه‌ای پیش‌برده که بتواند تا جای ممکن موضوعات حساس و استراتژیک مسکوت بمانند اما نگاه شهروندان آلمانی چنین نبود. بر پایه پژوهش تازه، آن‌ها با حضور آنگلا مرکل در صدر کشورشان احساس خوشی دارند.

"مادر ملت"‌ی که فرزند ندارد
توماس کیرش‌مایر، از بنیاد راین‌گلد، معتقد است که بسیاری از آلمانی‌ها آنگلا مرکل را "مادر ملت" می‌شناسند و این بی‌دلیل نیست. او می‌گوید: «آنگلا مرکل شخصیت مادرانه‌ای دارد. او دست‌های نگهبانش را بر سر کشور گرفته است.» خانم مرکل در حالی از سوی حزب خود لقب "مادر" گرفته که خود صاحب فرزندی نیست. البته در آغاز "مادر" خواندن صدراعظم چندان دوستانه نبود. مخالفان او می‌خواستند با این لقب، که ریشه در شرق آلمان دارد، به گذشته‌ی او طعنه بزنند، اما همین لقب به تدریج بازتابی مثبت یافت، زیرا به گفته نویسنده بیوگرافی خانم مرکل، انتخاب‌کنندگان و مردم آلمان اعتماد دارند که او برای آنان تلاش می‌کند.

در جست‌وجوی موتلف جدید
اکنون آنگلا مرکل برای سومین دوره سرگرم کارهای روزانه کشور و جست‌وجوی موتلف بعدی خود برای تشکیل دولت سوم است. نویسنده بیوگرافی صدراعظم که او را بهتر از هرکسی می‌شناسد، روی ائتلاف او با سبزها حساب نمی‌کند، اما در عین‌حال می‌گوید: «او در همه این سال‌ها موفق شده ما را غافلگیر کند.»

دولت آلمان، تا پیش از انتخابات آخر هفته گذشته، از ائتلاف احزاب دموکرات مسیحی، سوسیال مسیحی و "دموکرات آزاد" تشکیل شده بود. در این انتخابات، حزب دموکرات آزاد، که به حزب لیبرال هم معروف است، موفق به کسب حداقل ۵ درصد آرای انتخاب کنندگان نشد و در نتیجه از قدرت حذف شد. اکنون، یا باید "ائتلاف بزرگ" از حزب مرکل و حزب سوسیال دموکرات تشکیل شود، یا صدراعظم باید همکاری سبزها را برای تشکیل کابینه جدید خود بپذیرد.