افزایش نرخ دلار از اوایل سال جاری از سویی و افزایش حجم نقدینگی از سوی دیگر باعث شد قیمت کالاها در بازارهای مصرفی به تبع بازارهای سرمایه ای رو به افزایش بگذارد. این مساله باعث شد تا نرخ تورم از حدود هشت درصد از اوایل فروردین ماه به حدود ۱۸ درصد در آذرماه برسد. این جهش ۱۰ درصدی نرخ تورم باعث شد تا همه اذهان به سمت تورم و راه‌های مقابله با آن برود، در صورتی که مساله‌ای بدتر از تورم هم وجود دارد و آن رکود تورمی است.رکود تورمی علاوه همزمان با کاهش نرخ رشد اقتصادی اتفاق می‌افتد و علاوه بر کسادی بازارهای سرمایه‌ای باعث سردی فضای تولید هم می‌شود. بر اثر تورم هزینه عوامل تولید بالا می‌رود و در این شرایط تولیدکننده مجبور است تا کالای خود را به قیمت گران‌تری به فروش برساند اما مساله این است که در شرایط تورمی خریدار هم فقط تا یک جایی می تواند افزایش قیمت ها را تاب بیاورد و از یک آستانه‌ای به بعد دیگر برخی کالاها را از سبد مصرفی خود کنار می‌گذارد.

هدف تحریم‌ها رکود است نه تورم
برای بررسی شرایط حاکم بر این روزهای اقتصاد ایران یک اقتصاددان به سازوکار تحریم‌ها هم گریزی زده است و در واقع هدف تحریم ها را ایجاد رکود و نه تورم در اقتصاد ارزیابی می‌کند؛ وحید شقاقی شهری با اشاره به تحریم‌های آمریکایی و هدف اصلی معماران تحریم‌ها علیه ایران در این باره اظهار کرد که هدف اصلی تحریم‌کنندگان ایجاد تورم نیست آنها دو مقوله مهم را هدف قرار دادند یکی تعطیلی بنگاه‌های تولیدی و ایجاد رکود و ایجاد بیکاری سهمگین و دیگری افزایش شدید نابرابری و توزیع ناعادلانه ثروت در اقتصاد است.شقاقی شهری با اشاره به کتاب هنر تحریم‌ها اثر ریچارد نفیو که خود یکی از معماران اصلی تحریم‌ها علیه ایران است، گفت: نفیو در کتاب خود می‌گوید که در سال ۱۳۹۱ روی شکستن استقامت مردم تمرکز کرده‌اند تا از آن طریق نارضایتی‌ها را بیشتر کنند و ایران را مجبور به انجام مذاکره کنند. آنها از دو کانال افزایش صادرات کالاهای لوکس به ایران و منفعل‌کردن بنگاه‌های تولیدی این هدف خود را دنبال کرده‌اند و حالا هم همان هدف را دنبال می‌کنند.استاد دانشگاه خوارزمی تهران کاهش تولید در بنگاه‌های تولیدی را عاملی برای گسترش رکود و ایجاد بیکاری در جامعه ارزیابی کرد و گفت: مردم تورم را تحمل می‌کنند، اما نمی‌توانند بیکاری را تحمل کنند. واقعیت این است که ۳۰ درصد تورم در اقتصاد بهتر از ۳۰ درصد بیکاری (ناشی از رکود) در جامعه است.

هدف صادرات کالاهای لوکس تضعیف تولید است
این اقتصاددان در ادامه از عملکرد وزارت صنعت، معدن و تجارت در دوره تحریم‌ها انتقاد کرد و گفت: این وزارتخانه هیچ تمرکزی بر تولید ندارد. این در حالی است که بنگاه‌های تولیدی فعالیت‌شان به یک ششم سال گذشته تنزل پیدا کرده است و مردم نیز از طرفی قدرت خریدشان را از دست داده‌اند که مجموع اینها می‌تواند باعث کاهش تولید بنگاه‌ها و بیکاری بیشتر شود.او با بیان این‌که تحریم‌کنندگان سعی می‌کنند تا افزایش نابرابری درآمدی و فساد را در جامعه برجسته کنند، ادامه داد: آنها از طریق صادرات کالاهای لوکس از طرفی و کاهش صادرات مواد اولیه و قطعات تولیدی سعی می‌کنند تا تولید را ضعیف کنند. واقعیت این است که آنها بهتر از ما می‌دانند اگر کدام قطعات را صادر نکنند تولید ما از کار خواهد افتاد. هنگامی که رشد اقتصادی کند، بیکاری بالا، نرخ تورم در حال رشد و تولید ناخالص داخلی پایین است، اقتصاد در رکود تورمی به سر می‌برد. در این شرایط تورم در مصرف و رکود در تولید به وجود می‌آید؛ بسیاری از کارشناسان، عوامل اقتصادی را تنها دلیل بروز رکود تورمی می‌دانند. ریشه‌های رکود تورمی در ویژگی‌های ساختاری هر اقتصاد، میزان کارایی سیاست‌های پولی و مالی، ساختار بودجه‌ای دولت، میزان کشش‌پذیری سرمایه‌گذاری نسبت به نرخ بهره، چگونگی جانشینی جبری، الگوهای مصرف، پس‌انداز و سرمایه‌گذاری و میزان نقش دولت در اقتصاد نهفته‌ است.

بهار نیوز