انسان‌ها از حدود ۱۵ ماهگی می‌توانند تصویر چهره خود را در آینه تشخیص دهند. میمون‌ها، دلفین‌ها، فیل‌ها و برخی پرندگان نیز چنین قابلیتی را دارند. پژوهشگران آلمانی در جدیدترین بررسی خود، نخستین آزمایش با آینه را روی نوعی ماهی انجام دادند و ثابت کردند که این حیوانات، باهوش‌تر از حد تصور هستند.پژوهشگران"مؤسسه ماکس پلانک" (Max Planck Institute)، "دانشگاه کنستانتس" (University of Konstanz) و "دانشگاه اوزاکا سیتی" (OCU)، گونه‌ای از ماهی‌ها موسوم به "زمردماهی پاک‌کننده" (cleaner wrasse) را مورد آزمایش قرار دادند. آنها روی هر ماهی، یک لکه رنگی گذاشتند. این لکه در قسمتی از بدن ماهی گذاشته شده بود که تنها در انعکاس نور، قابل دیدن بود. پژوهشگران در مرحله بعد از یک آینه استفاده کردند تا بفهمند که آیا ماهی می‌تواند خود را در آینه تشخیص دهد و برای پاک کردن لکه تلاش کند. از آنجا که این ماهی‌ها به طور طبیعی عادت دارند که انگل‌ها را از ماهی‌های دیگر پاک کنند، تقریباً به خوبی خود را با کشف چنین لکه‌هایی وفق می‌دهند.

ماهی در این آزمایش پس از دیدن تصویر خود در آینه، تلاش کرد لکه را با ساییدن بدنش به سطوح سفت از بین ببرد؛ در نتیجه پژوهشگران دریافتند این موجودات می‌توانند تصویر خود را در آینه تشخیص دهند. این توانایی، بسیار فراتر از حد تصور است.این گروه پژوهشی برای اطمینان از این که ماهی فقط به داشتن لکه، واکنش نشان نداده، لکه‌های شفافی هم روی آن گذاشتند و متوجه شدند که ماهی برای پاک کردن آنها تلاش نکرد.پژوهشگران تلاش کردند ماهی‌ها را با روش‌های گوناگونی مانند گذاشتن لکه روی آینه و یا قرار دادن یک ماهی دارای لکه در طرف دیگر فریب دهند. ماهی در هیچ کدام از موارد تلاش نکرد بدن خود را پاک کند و این نشان داد که توانایی تشخیص بدن خود را دارد.اگرچه این نتایج نشان می‌دهند که ماهی نسبت به خود آگاهی دارد اما پژوهشگران بلافاصله این نتیجه را تأیید نکردند زیرا امکان دارد دلایل دیگری مانند فرآیندهای روحی نیز در این موضوع دخیل باشند."الکس جوردن" (Alex Jordan)، از نویسندگان این پژوهش گفت: تفسیر شخصی من از آزمایش این است که ماهی‌ها از عهده امتحان برآمدند اما این بدان معنا نیست که از توانایی خودآگاهی برخوردارند. آنها می‌توانند بدون درگیر شدن خودآگاهی، انعکاس بدن خود را تشخیص دهند. ما باید با توجه به این موضوع، از آزمایش لکه‌گذاری به عنوان یک روش استاندارد برای بررسی حیوانات استفاده کنیم. در هر حال، این آزمایش نشان می‌دهد که حیواناتی مانند ماهی یا حتی زنبور عسل، باهوش‌تر از حد تصور هستند.این پژوهش، در مجله " PLOS Biology" به چاپ رسید.

بهار نیوز