نیم قرن فعالیت سیاسی که یک دهه آن در زندان گذشت حتی بهانه ای نشد تا نبوی دست از اصلاحات بکشد و برخی تندروی های این روزها را موجه تحلیل کند. گفت و گو با او که هنوز انفرادی های زندان اوین را سخت ترین بخش سال های فعالیت خود می داند در آغاز دهه پنجم انقلاب می تواند روشنگر بسیاری از دشواری ها و خفقان ها در رژیم های پهلوی اول و دوم باشد و بی اثر کننده توطئه های تطهیرسازیِ آن دوران. مرور رویدادهای 40 سال گذشته از زبان و دیدگاه کسی که در تمام صحنه های سیاسی حضور داشته می تواند جالب توجه باشد. نبوی در بررسی شرایط امروز هم دیدگاه های متفاوتی دارد. دیدگاه او درباره رابطه دولت و برخی جریان های سیاسی کشور هم می تواند راه گشای برخی چالش های سیاسی حال و آینده ایران باشد.این فعال سیاسی از خطرات ظهور پوپولیسم در ایران سخن می گوید و در نهایت نگران جوانانی است که گذشته را لمس نکردند. در ادامه متن گفت و گوی تفصیلی ایرنا با بهزاد نبوی را می خوانید: 

**بهترین شکنجه ساواک کابل کف پا بود
نایب رییس مجلس ششم درباره تحریف اقدامات رژیم گذشته و ادعای این که زندانیان سیاسی توسط ساواک شکنجه نمی شدند، گفت: «بهترین شکنجه زدن کابل کف پا بود. شاید بعضی از زندانیان سیاسی که در رژیم سابق شکنجه شدند، هنوز آثار شکنجه بر بدنشان باشد. مرحوم رجایی در سازمان ملل کف پایش که آثار شکنجه ساواک بر آن بود را نشان داد. البته شاید تطهیرکنندگان رژیم شاه مدعی شوند که آثار شکنجه شهید رجایی، در اثر جراحی پلاستیک ایجاد شده است!نبوی یادآور شد: در طول 58 سال حکومت پهلوی ها یک بار در دوره «کندی» (رییس جمهوری وقت آمریکا) انتخابات آزاد آن هم در حوزه انتخابیه کاشان، برگزار شد و تنها یک نماینده غیر از آن کسانی که می خواستند، یعنی «الهیار صالح» از آن شهر انتخاب شد که آن مجلس هم پس از سه ماه، زمان نخست وزیری امینی منحل شد. غیر از صالح در دوران پهلوی ها حتی یک نفر را هم پیدا نمی کنید خارج از خواست رژیم انتخاب شده باشد.

وی ادامه داد: برای درک میزان وابستگی رژیم سابق، ذکر ماجرای استقلال بحرین ضروری است، در کتاب های درسی قبل از دهه 30، از بحرین به عنوان استان چهاردهم و جزو لاینفک خاک ایران یاد می شد. انگلیسی ها از اجتماع شیخ نشین های تحت الحمایه خود، امارات متحده عربی را تشکیل دادند و می خواستند تکلیف بحرین را هم روشن کنند. فردی به نام «گیجاردی» به خواست انگلیس از طرف سازمان ملل ماموریت یافت میان سه گزینه الحاق به ایران، استقلال و یا الحاق به امارات، نظرسنجی و نه همه پرسی انجام دهد. او پس از چند روز اعلام کرد، اکثریت مردم طرفدار استقلال هستند و دولت شاه نیز بلافاصله نتایج نظرسنجی را پذیرفت!

**فقر عامل انقلاب نبود
این مبارز سیاسی دوران ستمشاهی در توضیح این که اگر فقر و فساد چپاول در آن دوران وجود نداشت چرا مردم انقلاب کردند، یادآور شد: «انقلاب ما، انقلاب علیه فقر نبود باید به این نکته دقت داشت. زمانی که انقلاب شد 2-3 سال بود که قیمت نفت به شکل جهشی بالا رفته بود که از نظر درآمدی تحول بزرگ در یک کشور محسوب می شد.»نبوی خاطرنشان کرد: آن سال ها با شیر پاکتی که در مدارس توزیع می شد، بچه ها فوتبال بازی می کردند. پس شرایط مادی جامعه به گونه ای نبود که بتوان گفت فقرعامل انقلاب بوده است هر چند برخی از سلطنت طلب ها مدعی هستند مردم از روی شکم سیری انقلاب کردند!وی یادآور شد: «نمی توان به صراحت گفت در آن سال ها فقر نبود، اما در حدی فراگیر نبود که فی المثل مردم در سطل های زباله دنبال غذا بگردند، در کل وضع اقتصادی قابل قبول بود.»این فعال سیاسی اصلاح طلب خاطرنشان کرد: «همه شما جوانان شنیده و خوانده اید که شعار و ایده آل اصلی انقلاب، 'استقلال آزادی، جمهوری اسلامی' بود. برخی مارکسیست ها نظیر چریک های فدایی خلق در مقابل آن، شعار 'نان، مسکن و آزادی' سر می دادند، ولی کسی به دنبال آن شعارها نرفت.»

**جوانان چون شرایط آن روز را لمس نکردند، ممکن است تصور مثبتی داشته باشند
نبوی در پاسخ به پرسشی درباره تلاش برخی افراد و جریان ها برای تطهیر رژیم گذشته و سر دادن شعارهای ساختارشکنانه در اعتراض های دی ماه پارسال، گفت: «تطهیر کننده ها دو دسته اند؛ یک دسته مخالفان اصلی انقلاب و نظام هستند که تعدادشان کم و محدود است. آنها با پاک کردن کارنامه رژیم گذشته در پی محکومیت نظام و انقلاب هستند و برای این منظور از هر وسیله ای حتی ستایش پهلوی اول استفاده می کنند. آنها می گویند در گذشته اوضاع خیلی خوب بود و انقلاب این وضعیت را خراب کرد.»وی ادامه داد: حتی ممکن است مجاهدین خلق (منافقین) هم امروز که روزی با رژیم طاغوت مبارزه می کردند، برای نفی جمهوری اسلامی، مستقیم یا غیر مستقیم با این مواضع همراه باشند.

او گفت: دسته دوم طیف گسترده ای از جوانان را تشکیل می دهد که امکان درک رژیم 40 سال پیش را ندارند.این مبارز سیاسی اظهار داشت: شما جوان ها آن زمان نهایتا 7 تا 13 سال داشتید و هیچ کدامتان قدرت درک و لمس شرایط آن زمان را ندارید. شما با من که زمان پیروزی انقلاب 36 سال داشت و 7 سال زندان را طی کرده و مزه کابل کف پا را چشیده بود، فرق دارید. این فعال سیاسی یادآور شد: «جوانان چون شرایط آن روز را از نزدیک لمس نکرده و اتفاقات آن دوران را در کتاب ها یا روزنامه های خوانده اند و در ضمن عملکردهای غیرقابل دفاع ما را دیده یا می بینند، ممکن است تصور مثبتی نسبت به رژیم گذشته داشته باشند. در واقع بسیاری از این جوانان مخالف وضع موجود هستند و به همین دلیل به جمع تطهیرکنندگان می پیوندند.»

**بسیاری از جوانان امکان لمس شعارهای انقلاب را ندارند 
نبوی با بیان این که عمده ترین ایده آل، آرمان و شعارهای انقلاب مقابله با استبداد و وابستگی بود، افزود: «شعار استقلال در مقابل وابستگی و آزادی و جمهوری اسلامی (یا دموکراسی) در برابر استبداد مطرح می شد، ولی جوانان امروز چون آن دوره را درک نکرده اند امکان لمس آن شعارها را ندارند.»وی اضافه کرد: «منظور از استقلال، رهایی از وابستگی بود. دولت های اروپایی از 400 سال پیش به تدریج در کشور نفوذ کردند. اگر تاریخ را مطالعه کنید به نقش انگلیس و روسیه در جنبش مشروطه یا نقش ژنرال 'آیرون ساید' در کودتای سوم اسفند 1299 و روی کار آمدن رضاشاه پی خواهید برد. اگر جوانان امروز تاریخ معاصر را به دقت بررسی کنند، متوجه می شوند سیدضیاءالدین طباطبایی و رضاخان میرپنج، دست نشاندگان انگلیس بودند و احدی نمی تواند منکر دخالت انگلیس در کودتای 1299 شود. 

نماینده پیشین مجلس تاکید کرد: «پس از جنگ دوم جهانی، چه کسی پسر را جای پدر به سلطنت رساند و در کودتای انگلیسی- آمریکایی 28 مرداد 32، چه کسی موجب تثبیت حکومت محمدرضا پهلوی و سرنگونی مرحوم مصدق شد؟ اینکه چرا شعار استقلال در انقلاب مورد توجه توده های مردم قرار می گیرد، کاملا روشن است.»نبوی با یادآوری رای 98 درصدی به رفراندوم نظام جمهوری اسلامی و رای اکثریت قاطع به قانون اساسی، ضمن واقعی دانستن آن آرا، گفت: «در سال های پس از انقلاب و حتی در بحرانی ترین شرایط، یک روز بدون مجلس نبودیم. درست است که پس از ارتحال امام خمینی(ره) بحث نظارت استصوابی مطرح و آزادی انتخاب شدن و انتخاب کردن را محدود کرد، ولی تقریبا همه انتخابات مجلس و ریاست جمهوری رقابتی بوده و در بسیاری از موارد منتخبان، حداقل دلخواه حاکمیت نبوده اند و رقابت ها جدی بوده است.» 

وی افزود: «رقابت های انتخاباتی زمان شاه میان حزب ملیون یا ایران زمین و مردم را با رقابت اصلاح طلبان و اصولگرایان تندرو مقایسه کنید. بگذریم از سال های آخر رژیم که سیستم تک حزبی بر کشور حاکم شد و از این که امروز هم ایده آل تندروها همان رقابت زمان شاه است.» این فعال سیاسی اصلاح طلب درباره شعار آزادی و جمهوری اسلامی اظهار داشت: «در منطقه خاورمیانه نخستین کشوری که برای دموکراسی انقلاب کرد، ایران بود. شعارهای انقلاب مشروطه، اقتصادی نبود بلکه مشروطه خواهان در پی برپایی عدالتخانه بودند عدالت مورد نظر آنها عدالت به مفهوم عام بود که آزادی و دموکراسی را در بر می گرفت. نتیجه انقلاب مشروطه تدوین قانون اساسی مترقی و دموکراتیکی شد که شبیه به قانون اساسی کشورهای اروپایی بود و حتی از قانون اساسی فعلی هم دموکراتیک تر بود.»نبوی ادامه داد: «با آن قانون اساسی پس از کودتای 1299 چه کردند و واقعا کجای سلطنت رضاشاه با سلطنت ملکه الیزابت انگلیس، شاهان بلژیک، دانمارک و.. شباهت داشت؟ 

وی افزود: «در دوره 21 ساله کودتای 1299 تا شهریور 1320 خصوصا در زمان سلطنت پهلوی اول، استبدادی بر کشور حاکم شد که حتی پیش از انقلاب مشروطه، کم سابقه بود. کسی جرات نفس کشیدن و حرف زدن نداشت حتی حزب و روزنامه آزاد تا شهریورماه 20 نداشتیم. رضا شاه حاکم مطلق ایران بود، در حالی که طبق قانون اساسی شاه یک مقام تشریفاتی بود.» این مبارز سیاسی قبل از انقلاب اظهار داشت: «در شهریور 20، چون کشور به شکل مشترک از طرف روس و انگلیس اشغال شد، اختلاف و تضاد این دوقطب اشغالگر سبب شد، انگلیس نتواند استبدادی نظیر استبداد رضاشاه ایجاد کند.» وی خاطرنشان کرد: پهلوی دوم در ابتدای سلطنتش به دلیل حاکمیت دوگانه روس و انگلیس، قدرتی نداشت در کل شرایط طوری بود که امکان استبداد در کشور وجود نداشت.این مبارز سیاسی دوران پیش از انقلاب یادآور شد: پس از خروج قوای شوروی و شکست غائله فرقه دموکرات آذربایجان، انگلیس مجددا به دنبال استقرار سلطه استبدادی بود که این بار تضادش با آمریکا مانع این کار شد. 

نبوی افزود: مصدق با استفاده هنرمندانه از همین تضاد و با طرح شعار ملی شدن نفت توانست به طور موقت آزادی و دموکراسی را برقرار کند که آن نیز با کودتای 28 مرداد از میان رفت. اختلاف انگلیس و آمریکا با روی کارآمدن کندی (رییس جمهوری وقت آمریکا) در سال 1339 بار دیگر فضای سیاسی را تا حدودی باز و با سرکوب قیام پانزدهم خردادماه 42، آن فضا بسته شد. این سیکل با روی کار آمدن کارتر در آمریکا تکرار و این بار با رهبری هنرمندانه و شجاعانه امام (ره) به پیروزی انقلاب منجر شد. وی بیان کرد: بنابراین جز مدت های کوتاه که به دلیل تضاد میان ابرقدرت ها و ضعف قدرت مرکزی، پهلوی ها نمی توانستند استبداد و دیکتاتوری برقرار کنند در تمام آن ادوار، رضاشاه و محمدرضاشاه هرگز نقش پادشاه مشروطه را ایفا نکردند و یکی از شعارهای مخالفان، «شاه باید سلطنت کند، نه حکومت» بود. بسیاری از جوانان پرشور ما در جریان اتفاقات گذشته نیستند و با توجه به عملکرد ناصواب جمهوری اسلامی، به شکل عکس العملی آن نظام را تطهیر می کنند. 

این فعال سیاسی تصریح کرد: در دوران پهلوی با حکومتی مواجه بودیم که اسمش مشروطه سلطنتی بود. حکومتی که در قانون اساسی آن نوشته شده بود «شخص اعلیحضرت از مسئولیت مبراست» و کسی که از مسئولیت مبراست هیچ اختیاری هم ندارد. به همین دلیل میان مردم شعار «استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی» مطلوب تر و مقبول تر از شعار «نان، مسکن، آزادی» مارکسیست ها بود. نبوی یادآور شد: «در مقایسه با دیگر انقلاب ها و هم در رابطه با قبل از انقلاب، هیچ انقلابی نبوده است که 2 ماه پس از پیروزی، نخستین رفراندوم واقعی در آن برگزار شود و قانون اساسی آن به رای مردم گذاشته شود. نه در کوبا نه در ویتنام و نه در هیچ انقلاب دیگری 2 ماه پس از پیروزی که سهل است، شاید تا امروز چنان همه پرسی برگزار نشد.»وی ادامه داد: «البته پس از پیروزی انقلاب، امام راحل نظر خود را می داد و مردم هم گوش می کردند، شاید اگر به سلیقه من بود توصیه می کردم که امام نظر ندهند و بگذارند مردم خود تصمیم بگیرند، که البته اگر خودشان هم تصمیم می گرفتند، باز نتیجه همان می شد. 

**مدت هاست ضد هر نوع انقلابی هستم
نبوی در پاسخ به این پرسش که به عنوان یکی از مبارزان علیه رژیم شاه در چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی آیا به ایده آل های خود رسیده اید،؟ گفت: به عنوان اصلاح طلب به طور طبیعی مخالف انقلاب هستم. مدتی است که نظراتم درباره کل انقلاب ها بیان می کنم و در مجموع ضد [برپایی] انقلاب شده ام. انقلاب به معنی زیر و رو کردن، امر میمون و مبارکی نیست.وی ادامه داد: نکته دیگر این که در شکل گیری انقلاب یک سری عوامل دخالت دارند و به اراده من و شما رخ نمی دهد. هنر رهبری انقلاب استفاده بهینه از این رویدادها است به طوری که با کمترین هزینه بیشترین فایده را ببرد. این فعال سیاسی اصلاح طلب با بیان این که هنر «حکومت مقابل انقلاب» این است که جامعه را به جایی برساند که انقلاب رخ دهد، یادآور شد: در مقطعی از جمله مرحوم بازرگان خوشمان نمی آمد؛ او می گفت انقلاب ما دو رهبر داشت؛ یکی امام (ره) و دیگری شاه. البته این گفته وی درست بود.

نبوی ادامه داد: شاه آن قدر بد عمل کرد که انقلاب شد و امام (ره) هم این انقلاب را بسیار خوب رهبری کرد. میان سال های 42-39 در وضعیت مشابه، رهبران توان استفاده بهینه از آن شرایط را نداشتند و نتوانستند مبارزات را به پیروزی برسانند. نمی توانیم بگوییم به همه آرمان های خودمان رسیده ایم. برای سنجش میزان تحقق ایده آل های هر انقلاب باید آن را با انقلاب های دیگر مقایسه کنیم و همچنین ببینیم چه مقدار توانسته به اهدافش نزدیک شود.وزیر پیشین صنایع در دولت مهندس موسوی همچنین گفت: «البته بحث شما مقایسه انقلاب یا انقلاب های دیگر نیست ولی اگر هم باشد، می گویم؛ انقلاب ما باز هم از انقلاب های دیگر وضع بهتری دارد و در تحقق اهداف، زیر و رو کردن و از هم پاشیدن وضعیت قبل، کمی بهتر از دیگران عمل کرد البته ما هم کارهای غیرقابل قبول و غیرقابل دفاع انجام دادیم ولی نسبت به سایر انقلاب ها وضعیت انقلاب ما بهتر است و در تحقق اهداف خود یعنی «استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی» جلوتر است چرا که توانسته است تا حدی به شعارهایش تحقق ببخشد.

نبوی تاکید کرد: اگر بنا داریم میزان آزادی و دموکراسی در انقلاب اسلامی را بسنجیم باید آنها را با میزان آزادی ها در انقلاب روسیه زمان لنین، استالین و خروشچف یا انقلاب الجزایر، کوبا و ویتنام مقایسه کنیم نه با میزان آزادی و دموکراسی در کشورهایی چون سوئد و نروژ. این اشتباهی است که برخی ها آن را مرتکب می شوند. البته اینجا هدفم الزاما دفاع از انقلاب نیست بلکه اعلام نظر در مورد چگونگی ارزیابی انقلاب ما و با هر انقلاب دیگر است. نبوی در پاسخ به این که اگر به گذشته برگردید همین مسیر را طی خواهید کرد، یادآور شد: بارها در مصاحبه ها گفته ام مدتی است ضد انقلاب شده ام یعنی موافق وقوع هیچ انقلابی نیستم. «ولی اگر به چهل سال پیش برگردیم و شرایط همانی باشد که آن زمان بود؛ مطمئنا من همچون 46 سال قبل، در زندان شاه بودم و انقلاب هم در اثر عملکرد رژیم وی به وقوع می پیوست.»وی خاطرنشان کرد: «اگر در سال 1351 تجربه امروز را داشتم و حکومت شاه هم مانند رژیم های ترکیه، کره جنوبی، برزیل و ...در سیاست های استبدادی خود تجدید نظر کرده بود، هرگز مردم را به انقلاب تشویق نمی کردم.» 

**در ماجرای انفجار دفتر نخست وزیری بازداشت نشدم
این فعال سیاسی همچنین در مورد ماجرای انفجار دفتر نخست وزیری گفت: اولا در آن ماجرا بازداشت نشدم. البته بازجویی شدم؛ ولی به شکل بازجویی محترمانه. آقای موسوی خوئینی ها دادستان وقت از من بازجویی کاملی کرده و تمام پرسش ها و پاسخ ها را ضبط کرده اند. وی ادامه داد: پس از آن بازجویی ها مرحوم آیت العظمی موسوی اردبیلی و آقایان سید محمد موسوی خوئینی ها و سید ابراهیم رئیسی که ظاهرا آن زمان دادستان تهران بود؛ خدمت امام (ره) رسیدند و محتوای پرونده را اجمالا به ایشان گزارش دادند و امام نظرات خود را در مورد پرونده صریحا اعلام کردند. آقای موسوی خوئینی ها و مرحوم حاج احمد آقا نظرات امام (ره) را صورتجلسه کردند و آن متن در پرونده گذاشته شد. امام فرموده بودند؛ پرونده کسانی را که این اتهامات را مطرح کرده اند را به من بدهید تا خودم رسیدگی کنم.( نقل به مضمون). 

نبوی در پاسخ به این پرسش که مرحوم هاشمی رفسنجانی در ماجرای انفجار دفتر نخست وزیری، اتهاماتی که به شما وارد شد را ترور دوم دانست و این که چرا با گذشت 37 سال از این رخداد ناگفته های خود را منتشر نمی کنید، خاطرنشان کرد: «نه تنها مرحوم هاشمی، بلکه مرحوم آیت الله مهدوی کنی هم در نماز جمعه های پس از هشتم شهریورماه سال 60، چنین مطالبی را مطرح کرده اند. گفته بودند گروهی را ترور فیزیکی و عده ای را هم ترور شخصیتی می کنند. (نقل به مضمون)وی افزود: «سال 1382 که نماینده مجلس بودم برای عمره به مکه مشرف شدم. مرحوم عسگر اولادی هم، همزمان مشرف شده بود. خبرنگار روزنامه رسالت در مجلس که همراه کاروان ما بود، از من خواست که با وی دیداری داشته باشم که استقبال کردم. در آن دیدار به وی گفتم 'به دوستانتان بفرمایید لازم نیست الزاما بهزاد نبوی جاسوس، قاتل و فاسد باشد، تا این که افکار غلطی داشته باشد. می تواند هیچ کدام از اینها نباشد و افکارش غلط و مضر باشد. به دوستانتان بگویید این دو مقوله را از هم جدا کنند که البته به دوستان خودمان هم باید چنین توصیه ای بکنم.

وی گفت: مرحوم عسگراولادی پیشنهاد مرا کاملا تایید کرد. ولی وقتی که در زندان بودم، دیدم در مصاحبه ای گفته بود، 'امام پرونده نخست وزیری را مختومه نکرد مسکوت گذاشت' که خلاف نظر صریح امام (ره) هم بود. نبوی در ادامه به دوران بازداشت خود پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم در سال 88 اشاره کرد و گفت: زمانی که لاجوردی دادستان تهران بود، می گفت' اگر بهزاد را فقط یک ماه بازداشت کنم، او را به حرف می آورم و زبانش را باز خواهم کرد'، ولی من پنج سال خدمت آقایان بودم، دریغ از یک جمله یا سوال درباره انفجار دفتر نخست وزیری!»وی تصریح کرد: «به شکل جسته و گریخته، در مصاحبه ها یا در خیلی از محافل درباره انفجار دفتر نخست وزیری صحبت کرده ام، ولی در این مصاحبه شاید جایی برای بحث طولانی تر در این مورد نباشد. اگر عمری باقی بود شاید زمان دیگری در خاطره گویی ها در مورد این موضوع بیشتر صحبت کنم.»

**زدن بهزاد نبوی را جایز می دانند 
نایب رییس مجلس ششم همچنین در این مصاحبه اظهارداشت:«افرادی که اتهام قتل شهید رجایی را به من می زنند، براین باورند که نبوی دشمن خدا و پیغمبر (ص) است. برای زدن نبوی از هر وسیله ای می توان استفاده کرد و به او هر نوع تهمت و بهتانی می توان زد و این امر جایز که هیچ، بلکه واجب است و ثواب دارد!»

**نمی دانم کشمیری را کجا دیدم 
نبوی تصریح کرد: «نکته جالب این است که هر چقدر گذشته را مرور می کنم به یاد نمی آورم کشمیری (عامل انفجار دفتر نخست وزیری) را کی و کجا دیده ام. نه امروز که پیر و شاید فراموشی پیدا کرده ام، بلکه 30 سال پیش هم هرگز چهره او به یاد نمی آورم.»مشاور اجرایی دولت شهید رجایی خاطرنشان کرد: جالب تر این که کشمیری هرگز با من کار نکرده بود. او با اداره دوم ارتش و دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست وزیری، که زیر نظر برادر عزیزم، خسرو تهرانی معاون نخست وزیر بود، کار می کرد.» نبوی همچنین درباره ابهامات مربوط به جسدسازی عامل انفجار نخست وزیری گفت: «تا جایی که اطلاع دارم، صبح روز حادثه از آنجایی که جسدی از کشمیری پیدا نشده بود، 2-3 نفر از اعضای دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست وزیری با مشورت یکی از روحانیان نماینده مجلس خاکسترهای محل حادثه را جمع کرده و در کیسه ریخته بودند.

وی در ادامه گفت: اتفاقا همین افراد، کسانی بودند که پس از تشییع جنازه به دنبال اتومبیل کشمیری که در خیابان نزدیک نخست وزیری پارک شده بود، رفته و آن را نیافته بودند و جزو نخستین کسانی بودند که به خیانت و فرار کشمیری پی برده و آن را گزارش کرده بودند.»وی در پاسخ به پرسشی درباره ابهامات ماجرای انفجار نخست وزیری، تصریح کرد: البته ابهاماتی وجود داشت. اینکه چرا یکی از همکاران دفتر اطلاعات و تحقیقات نخست وزیری که در جریان همکاری کشمیری با منافقین در روزهای اول انقلاب بوده و این موضوع را با کسی در میان نگذاشته، مورد سوال بود. آن فرد به همین دلیل پنج سال در زندان اوین زندانی بود و هیچ سندی علیه وی به دست نیامد. 

**برخی از اصلاح طلبان با طرح جدایی از دولت گل به خودی می زنند
این فعال سیاسی اصلاح طلب در پاسخ به پرسش دیگری درباره طرح ادعایی جدایی اصلاح طلبان از دولت دوازدهم و این که برخی از اصلاح طلبان در پی ایجاد شکاف میان خود و دولت برای بازیابی افکار عمومی برای انتخابات آینده مجلس هستند، گفت: پیش تر هم گفته ام عده ای از اصلاح طلبان به دو دلیل می خواهند خرج خودشان را دولت جدا کنند. یکی این که احساس می کنند جامعه از وضع موجود ناراضی است و نمی خواهند این نارضایتی متوجه خودشان شود. دسته دوم، تعداد کمی از دوستان هستند که می دانند مشکل از کجاست ولی چون انتقاد از دولت بی هزینه ترین انتقاد است، ترجیح می دهند همه کاسه و کوزه ها را سر دولت بشکنند. وی بیان کرد: البته معنی حرفی که می زنم این نیست که دولت انتقاد ندارد، ولی آنچه امروز جامعه را به این وضعیت درآورده دولت و اصلاح طلبان نیستند. به عقیده من برخی اصلاح طلبان متاسفانه با این کار دارند گل به خودی می زنند. حتی خود شما هم با این سوالی که پرسیدید در واقع توپ را به زمین اصلاح طلبان فرستادید.

نایب رییس مجلس ششم در پاسخ پرسشی درباره سهم اصلاح طلبان از وضع موجود، گفت: «وضعیت موجود نه سهم دولت و نه اصلاح طلبان است. سهم اصلی را کسانی دارند که مخالف دولت، اصلاح طلبان و حتی اصولگرایان میانه رو هستند. سهم کسانی است که می خواهند برجام به نتیجه نرسد و با ترامپ هم موضع هستند تا تحریم ها کارساز شود و مردم از دولت، اصلاح طلبان و اصولگرایان میانه رو رویگردان شوند. نبوی ادامه داد: با همان تصوری که در دی سال گذشته با شعار «مرگ بر روحانی» شروع و با تبدیل آن به مسائل دیگرعقب نشینی کردند. کسانی که دنبال ناکامی برجام و عدم سرمایه گذاری خارجی در کشور هستند، این مشکلات را شکل داده اند و مانند حوادث دی ماه 96 پشیمان خواهند شد که آن پشیمانی سودی برای کشور و ملت و حتی خودشان نداشته باشد. مشکلات اصلی کشور، این ها هستند، نه یک وزیر یا یک استاندار خوب یا بد، که البته در جای خود مهم است.» 

وی تصریح کرد: دولت هم باید بداند جامعه به حرف اصلاح طلب یا من که تعریف یا تکذیب می کند، توجه نکند. مردم خودشان با تمام وجود وضعیت را لمس و نتیجه گیری می کنند و اگر وضعیت خوب باشد راضی و اگر بد باشد ناراضی می شوند. البته برخی مطالب به شکل ملموس برای مردم، چندان عمق نداشته باشد، ولی بهرحال وقتی می بینند یکی می گوید یارانه را 20 برابر می کند، می گویند خدا پدرش را بیامرزد. برای مردم قابل بررسی نیست که این یارانه 20 برابری از کجا خواهد آمد. به من هم اگر بگویند قرار است ماهیانه یک میلیون تومان یارانه بدهند خوشحال می شوم و به طراح آن شعار رای می دهم. معنا و خطر پوپولیسم هم همین است. وی افزود: اصلاح طلبان نباید تصور کنند که می توانند خرجشان را از دولت جدا کنند. همان جوانانی که قرار است دلشان را به دست آورند؛ خواهند گفت شما اگر قدرت تحلیل صحیح داشتید، یک سال و نیم پیش به ما می گفتید تا به روحانی رای نمی دادیم. چطور در این مدت کوتاه به این کشفیات جدید در مورد روحانی رسیدید؟! از کجا معلوم حالا هم اشتباه نمی کنید. اگر مردم احساس کنند چون روحانی وضع خوبی ندارد، شما خرجتان را جدا می کنید، شما را به «نامردی» هم متهم خواهند کرد.

این فعال سیاسی اصلاح طلب یادآور شد: دولت هم اگر بخواهد از این دسته انتقاد کند همچنان که برخی از آقایان این کار را می کنند باز هم به ضرر هر دو طرف است. بهرحال چنانچه گفتم بخش عمده ای از مشکلات موجود، محصول سیاست ها و عملکردهای ماجراجویانه در داخل و خارج کشور، مخالفت ها با برجام و تصویب FATF و ... است که به ترامپ جرات نقض یک معاهده بین المللی را می دهد. نبوی تاکید کرد: اصلاح طلبان و اصولگرایان میانه رو و دولت، باید به جای متهم کردن یکدیگر، در حد توان این سیاست ها و عملکردهای ماجراجویانه را برای مردم تشریح کنند، شاید که بازدارنده هم باشد. آنهایی که مسبب وضعیت موجود کشور هستند، برجام را خیانت دانستند! این چه خیانتی به کشور است که آمریکا هم آن را خیانت به منافع خود می داند؟!

بهار نیوز