گروه فرهنگ وهنر: مسعود دهنمکی در کنفرانس مطبوعاتی مراسم رونمایی از مجموعه «فرهنگ نامه اسارت و آزادگان» اگرچه از هزینه تولید مجموعه 80 جلدی «فرهنگنامه اسارت و آزادگان» سخن گفت اما پورتال نهاد کتابخانههای عمومی کشور به عنوان اسپانسر این اثر در گزارش تنظیمی خود صلاح ندیده از رقم 4 میلیارد تومانی این مجموعه و کمک 2 میلیارد تومانی نهاد کتابخانهها به مسعود دهنمکی برای تولید این اثر خبری منتشر کند!
کنفرانس خبری رونمایی از این اثر در حالی برگزار شد که قرار است روز پنجشنبه 11 مهر ماه از ساعت 9 صبح تا 11 آیین رونمایی از مجموعه 80 جلدی «فرهنگنامه اسارت و آزادگان» در تالار وحدت برگزار شود.
با این حال و آنطور که در گزارش خبرکزاریهای مهر و ایسنا از این مراسم آمده، دهنمکی عنوان کرده است: «در کل حدود 4 میلیارد تومان برای این کار صرف شد که نیمی از آن به عهده بخش خصوصی و نیم دیگر هم توسط نهاد کتابخانهها تقبل شد. آنچه از سینما آورده داشتهام، هزینه انتشار این کتاب کردهام و این برای من افتخار است و به اینکه انتشار کتاب برای من آورده خواهد داشت هم برایم مهم نبوده است.»
در ادامه گزیدهای از اظهارات مسعود دهنمکی را در این مراسم رونمایی میخوانید:
- در یکی از جلدهای مجموعه کتاب حاضر که به اسم کتابشناسی اسارت نام گذاری شده آمده که 500 جلد کتاب در زمینه اسارت نوشته شده اما اکثر این کتاب ها حاوی یک نگاه فردی به مقوله اسارت است و خاطرات عموماً فردی اند. آنچه خلالش وجود داشت این بود: یک نگاه جامع و از بیرون به مقوله آزادگان و اسارت.
- از همان سال 73- 74 به صورت شخصی تحقیق و پژوهش این مجموعه را شروع کردم. وقتی وارد کار مطبوعات شدم تحقیقات ستادی پیش از آن را رها و به صورت شخصی تحقیقاتم را ادامه دادم و به صورت پراکنده 150 نفر در طول بیست سال با من همکاری داشتند که 50 نفر آنها به صورت متمرکز همکاری کردند. بیش از 6000 ساعت نیز مصاحبه برای نگارش این کتاب انجام شد. تمام آن 500 جلد کتاب جمع آوری شد و همه اسناد و مطالبی که در مطبوعات در خصوص آزادگان نگاشته شده بود نیز دسته بندی و جمع آوری شد. اسناد صلیب سرخ تهیه و ترجمه شد تا در نهایت این اسناد و مطالب با هم تلفیق و بر اساس آن سه عنوان کلی و مختلف تولید شد:
- قسمت اول مجموعه کتب مرجع است که کتابشناسی و مرجع شناسی اسارت و آزادگان را به صورت موضوعی مورد مطالعه قرار می دهد. تصاویر بیش از 42000 آزاده در این کتاب دیده می شود. لازم به ذکر است، تنها گروهی از ایثارگران که اطلاعات شناسنامه ای ایشان موجود است در این کتاب ها آمده اند.
- قسمت دوم مجموعه کتب اسارت و آزادگان که 6 جلد است، در برگیرنده تمام مطالبی است که در جراید تا سال 85 منتشر شده و محققین را از رجوع به آرشیو های ناقص روزنامه ها بی نیاز می کند. چه بسا برخی از مطالب موجود در روزنامه ها اصلا آرشیو نشده باشند.
- اسلام و اسارت بخش دیگری است که 3 جلد دارد و در حدود 4000 صفحه از این کتاب را پوشش می دهد. مجموعه اسناد تفسیری، چندین آیه که در مورد اسارت وجود دارد با تفاسیر آنها، مطالب روایی و فقهی که در زمینه اسارت وجود دارد در این بخش دیده می شود. بر اساس همه اینها می توان منشور اسلام و اسارت را نوشت که متولی این مورد دانشگاه ها و حوزه های علمیه هستند. ولی وقتی این کار نگاشته شد نشان داده شد که نگاه اسلام به مقوله اسارت و تقسیم بندی انواع آن و حقوق اسارت و شرایط اسیری که به دست دشمن گرفتار شده بسیار مترقی تر از قوانین ژنو و سایر قوانین است که امروز متاسفانه کار زیادی روی آها انجام نشده.
- بعد از این یک اردوگاه را در نظر گرفتیم و بین 50 تا 600 آزاده به عنوان شاخص در هر اردوگاه انتخاب کردیم و 11 سرفصل کلی برای هر اردوگاه در نظر گرفتیم. از وجه تسمیه، ساختار فیزیکی و موقعیت جغرافیایی اردوگاه تا فرماندهی عراقی اردوگاه، مجموعه گزارشات صلیب سرخ و همچنین سرفصل مهم روزشمار اردوگاه که بر اساس اظهارات راویان معتمد آنها را توانستیم تنظیم کنیم. بخشی هم از اسارت تا رسیدن به اردوگاه اسرای ما را پوشش داده بود که آنها هم یک آلبوم اختصاصی عکی به صورت جداگانه دارد. حدود 60 جلد از آن مجموعه شامل کتب اردوگاهی است و هر جلد حدودا شامل 1000 صفحه شد. مجموعاً فاز اول و دوم یعنی مجموعه کتب مرجع و مجموعه کتب اردوگاهی حدود 78- 80 جلد است همراه با مقدمه ای که کل اثر را معرفی می کند.
- فاز سوم که مجموعه کتب موضوعی است، انشالله تا 5 سال آینده انجام خواهد.
- تحقیق و نگارش این مجموعه در بخش خصوصی انجام گرفت و بخشی از هزینه که مربوط به مقوله پژوهش بود توسط نهاد کتابخانه های عمومی کشور تقبل شد. قسمت دیگر این کار از بخش خصوصی تامین شد. اگر این همت، دغدغه و شجاعت در دوست عزیزمان آقای مهندس واعظی نبود شاید این مجموعه حالا حالاها به چاپ می رسید، چرا که متولی چنین کاری که حدود 100 هزار صفحه است، نمی تواند بخش خصوصی باشد و به میدان آمدن نهاد کتابخانه های عمومی کشور جای تقدیر و تشکر دارد.