تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۰۱/۰۷ ساعت ۱۴:۳۰
کد مطلب : ۱۷۴۹۱۰
در گفت‌وگو با استاد زمین‌شناس تشریح شد
سهم «دخالت بشری» در سیلاب‌های اخیر ایران
گروه جامعه: باراش باران در ۲۵ استان ایران همچنان ادامه دارد و و وقوع سیل طی روزهای اخیر در شهرهای مختلف تلفات جانی، و خسارات مالی بسیاری برجای گذاشته است.
بر اساس گزارش‌‌ها طی دو روز گذشته تا کنون دست کم ۲۳ نفر در استان‌های فارس، کرمانشاه، لرستان، کهگیلویه و بویر‌احمد و خوزستان جان خود را در اثر سیلاب‌ها از دست داده‌اند. سیل روز دوشنبه، پنجم فروردین در استان فارس ۱۸ کشته و ۱۱۹ زخمی برجای گذاشت و همچنین ۲۰۰ خودرو را در دروازه قرآن شیراز با خود برد.
رئیس کل دادگستری استان فارس شامگاه دوشنبه عامل به راه افتادن سیلاب در دروازه قرآن و کوه های اطراف را لایروبی نشدن رودخانه منتهی به دروازه قرآن خواند و تاکید کرد که باز نبودن مجرای آب موجب ایجاد این سیلاب در کوه‌های اطراف شده است. علی القاصی رخی متولیان شهرداری شیراز را به کم‌کاری متهم کرده و افزود: «علیرغم اینکه سازمان هواشناسی از یک هفته قبل هشدار‌های لازم در خصوص بارش شدید باران را اعلام کرده بود، اما متولیان امر در شهرداری پیش بینی و اقدامات پیشگیرانه لازم در خصوص لایروبی رودخانه مجاور دروازه قرآن و مهار سیلاب ناشی از بارندگی را مد نظر قرار نداده اند.»
در این میان این سوال مطرح می‌شود که نقش دخالت بشر در شدت وقوع حوادث طبیعی به چه میزان است و تا چه حد می‌توان با اجتناب از ایجاد تغییراتو یا اقدامات پیشگیرانه از تبعات این حوادث کاست. یورونیوز در همین ارتباط با مهدی معتق، زمین شناس و استاد مرکز علوم تحقیقات زمین دانشگاه لایبنیتز هانوفر آلمان گفت‌وگو کرده است.
دخالت‌های بشری در تبعات سیل اخیر در ایران قابل مشاهده است
این استاد ایران زمین‌شناسی دانشگاه لایبنیتز می‌گوید که طیفی از انواع دخالت‌های بشری در تبعات سیل اخیر در ایران قابل مشاهده است اما برای مشخص شدن سهم هر یک از این دخالت‌ها باید یک کار علمی و مطالعاتی مورد پژوهش قرار گیرد. به باور او «جنگل‌زدایی، سدسازی، ساخت و ساز در حریم رودخانه و جاده کشی» از جمله دخالت‌های بشری به شمار می‌آید. این استاد دانشگاه می‌گوید: «امروزه با توجه به گستردگی شهرنشینی و توسعه زیر ساخت مختلف صنعتی، توریستی، اقتصادی و تجاری در جوامع بشری در مباحث مربوط به خطرپذیری و ریسک بلایای طبیعی دیگر تنها صحبت از بروز یک حادثه نیست بلکه زنجیره حوادث و رویدادها می‌تواند دست به دست هم داده و آثار تخریبی ناشی از یک تک حادثه را تشدید کند.»
او برای نمونه به وقوع زلزله اشاره کرده و می‌گوید: «زلزله‌خیزی یک منطقه یک خطر است اما اگرجایی رانش زمین هم باشد وهمانجا دست به توسعه توریستی و اقتصادی زده باشیم بدون شک خطر ناشی از زلزله در جایی که مستعد رانش زمین نیز بوده میزان تخریب احتمالی ناشی از وقوع آن زلزله را تشدید می‌کند.» این زمین‌شناس در مورد سیل هم می‌گوید: «دخالت بشری از جمله جنگل‌زدایی به خاطر سدسازی بی رویه و ساخت و ساز غیرمجاز در حریم رودخانه و جاده کشی در بستر رودخانه می‌تواند آثار تخریبی ناشی از سیل را بیشتر کند اما اینکه سهم هرکدام از این موارد چقدر است نیازمند مطالعه بیشتر است.»
به گفته او «آنچه می‌بینیم اینگونه به نظر می‌رسد که مجموعه دخالت‌های بشری تاب‌آوری مناطق مختلف جغرافیایی را نسبت به تنش‌های آب و هوایی بسیار کم و شکننده کرده است . چنانچه اگر فرکانس بارش کم شود آثار خشکسالی آنقدر زیاد است که گویی ده سال خشکسالی بوده است. همین باران اخیر با روش درست آبخوان‌داری می‌توانست منشا خیر و برکت شود و نه تنها به معضل فرونشست زمین کمک کند که سطح رطوبت خاک را افزایش داده و در مقابله با گرد و غبار نیز موثر باشد اما نتیجه تنها به آثار تخریبی بارندگی‌های اخیر ختم می‌شود.»
در این میان این سوال مطرح می‌شود که نقش دخالت بشر در شدت وقوع حوادث طبیعی به چه میزان است و تا چه حد می‌توان با اجتناب از ایجاد تغییراتو یا اقدامات پیشگیرانه از تبعات این حوادث کاست. یورونیوز در همین ارتباط با مهدی معتق، زمین شناس و استاد مرکز علوم تحقیقات زمین دانشگاه لایبنیتز هانوفر آلمان گفت‌وگو کرده است.
دخالت‌های بشری در تبعات سیل اخیر در ایران قابل مشاهده است
این استاد ایران زمین‌شناسی دانشگاه لایبنیتز می‌گوید که طیفی از انواع دخالت‌های بشری در تبعات سیل اخیر در ایران قابل مشاهده است اما برای مشخص شدن سهم هر یک از این دخالت‌ها باید یک کار علمی و مطالعاتی مورد پژوهش قرار گیرد. به باور او «جنگل‌زدایی، سدسازی، ساخت و ساز در حریم رودخانه و جاده کشی» از جمله دخالت‌های بشری به شمار می‌آید. این استاد دانشگاه می‌گوید: «امروزه با توجه به گستردگی شهرنشینی و توسعه زیر ساخت مختلف صنعتی، توریستی، اقتصادی و تجاری در جوامع بشری در مباحث مربوط به خطرپذیری و ریسک بلایای طبیعی دیگر تنها صحبت از بروز یک حادثه نیست بلکه زنجیره حوادث و رویدادها می‌تواند دست به دست هم داده و آثار تخریبی ناشی از یک تک حادثه را تشدید کند.»
او برای نمونه به وقوع زلزله اشاره کرده و می‌گوید: «زلزله‌خیزی یک منطقه یک خطر است اما اگرجایی رانش زمین هم باشد وهمانجا دست به توسعه توریستی و اقتصادی زده باشیم بدون شک خطر ناشی از زلزله در جایی که مستعد رانش زمین نیز بوده میزان تخریب احتمالی ناشی از وقوع آن زلزله را تشدید می‌کند.» این زمین‌شناس در مورد سیل هم می‌گوید: «دخالت بشری از جمله جنگل‌زدایی به خاطر سدسازی بی رویه و ساخت و ساز غیرمجاز در حریم رودخانه و جاده کشی در بستر رودخانه می‌تواند آثار تخریبی ناشی از سیل را بیشتر کند اما اینکه سهم هرکدام از این موارد چقدر است نیازمند مطالعه بیشتر است.»
به گفته او «آنچه می‌بینیم اینگونه به نظر می‌رسد که مجموعه دخالت‌های بشری تاب‌آوری مناطق مختلف جغرافیایی را نسبت به تنش‌های آب و هوایی بسیار کم و شکننده کرده است . چنانچه اگر فرکانس بارش کم شود آثار خشکسالی آنقدر زیاد است که گویی ده سال خشکسالی بوده است. همین باران اخیر با روش درست آبخوان‌داری می‌توانست منشا خیر و برکت شود و نه تنها به معضل فرونشست زمین کمک کند که سطح رطوبت خاک را افزایش داده و در مقابله با گرد و غبار نیز موثر باشد اما نتیجه تنها به آثار تخریبی بارندگی‌های اخیر ختم می‌شود.»
کاوه مدنی: سیل ربطی به بارورسازی ابرها ندارد
کاوه مدنی، دانشمند و کارشناس محیط زیست درباره شایعه های ایجاد شده درباره اینکه سیل های اخیر به دلیل بارورسازی بیش از اندازه ابرها به وجود آمده است در توئیتر نوشت: «#سیل های اخیر در کشور، ارتباطی به #باروری_ابرها، پروژه #هارپ و پس فرستادن ابرهای دزدیده شده ندارد! #دروغ_ممنوع»
نرگس کلباسی، خیر مشهور که از زمان وقوع زلزله کرمانشاه در آنجا حضور داشته و چندین واحد مسکونی برای زلزله زدگان به کمک مردم ساخته بود، اعلام کرد که حساب بانکی وی مسدود شده است. او که اکنون در گلستان برای کمک به سیل زدگان حضور دارد، در اینستاگرام نوشت:
«سلام دوستان و ياران عزيزم، حساب بانکی که حدود یک سال و نیم پیش برای کرمانشاه باز کردم، مسدود شد.
از طريق مقامات قضايى و قانونى، افتتاح مجدد حساب را پيگيري ميكنيم و چون ميخواهم از هر نوع جنجال و هياهو پرهيز كنيم، من به كارم در سكوت و با آرامش كامل ادامه ميدهم و هر وقت خبر جديدي بود شما را در جريان خواهم گذاشت. با توجه به اينكه من به مقامات قضايى و مسئول در منطقه مرتب گزارش عملكرد و مالى و نحوه هزينه كرد ميدادم و اين حساب صرفا مربوط به زلزله كرمانشاه بوده و وجوه دريافتي آن صرفا براي زلزله زدگان كرمانشاه هزينه ميشده ، مسدود كردن اين حساب برايم تعجب برانگيز است. باتوجه به اينكه اكنون اختيار حساب با من نيست، تا زمانی که حساب باز شود ، لطفا به حساب کرمانشاه دیگر مبلغی واریز نکنید، چون امکان واریز هنوز هست ولی امکان برداشت نیست. دوستتون دارم»
از طريق مقامات قضايى و قانونى، افتتاح مجدد حساب را پيگيري ميكنيم و چون ميخواهم از هر نوع جنجال و هياهو پرهيز كنيم، من به كارم در سكوت و با آرامش كامل ادامه ميدهم و هر وقت خبر جديدي بود شما را در جريان خواهم گذاشت. با توجه به اينكه من به مقامات قضايى و مسئول در منطقه مرتب گزارش عملكرد و مالى و نحوه هزينه كرد ميدادم و اين حساب صرفا مربوط به زلزله كرمانشاه بوده و وجوه دريافتي آن صرفا براي زلزله زدگان كرمانشاه هزينه ميشده ، مسدود كردن اين حساب برايم تعجب برانگيز است. باتوجه به اينكه اكنون اختيار حساب با من نيست، تا زمانی که حساب باز شود ، لطفا به حساب کرمانشاه دیگر مبلغی واریز نکنید، چون امکان واریز هنوز هست ولی امکان برداشت نیست. دوستتون دارم»
