فریب دادن دروغ‌سنج چندان سخت نیست

دروغ سنج برای اکثر مردم وسیله جالبی است و مورد علاقه قشر بزرگی از جامعه است. از همین رو از آن در فیلم‌های جاسوسی و پلیسی استفاده می‌کنند.وقتی دروغ سنج برای اولین بار در اوایل قرن بیستم معرفی شد از آن به عنوان "ابزار مکانیکی آینده" نام برده شد تا یاری‌گر هیئت منصفه دادگاه‌ها و نیروی پلیس در بازجویی‌ها باشد. با این حال، اکثر دانشمندان در آن زمان به آن امیدی نداشتند.این وسیله که به آن دروغ فاش کن و آشکارساز دروغ نیز گفته شده در دوران مدرن ما به یک اصطلاح برای نرم افزارهایی تبدیل شده که انتخاب و تنوع کلمات فرد مورد آزمایش را در هنگام بازگویی یک رویداد تحلیل می‌کنند یا میزان استرس در سخنان فرد را آنالیز می‌کنند. تمرکز نرم افزارهای دروغ سنج چند سالی هست که بر روی اسکن مغز موسوم به fMRI است.از میان همه این روش‌های فاش کننده دروغ، فریب روش fMRI بسیار سخت‌تر است، اما دانشمندان دانشگاه پلیموث (Plymouth) با همکاری دانشگاه پادووا (Padova) به تازگی کشف کرده‌اند که fMRI را می‌توان با استفاده از دو اقدام متقابل ذهنی مشخص فریب داد.

گروهی از دانشمندان اثرات اقدامات متقابل ذهنی بر فعالیت مغز در تصویرسازی تشدید مغناطیسی کارکردی(fMRI) را کشف کردند که نشان می‌دهد هنگامی که از این اقدامات استفاده می‌شود، دقت آزمون‌ها ۲۰ درصد کاهش می‌یابد.این مطالعه بر تست‌های اطلاعات پنهانی متمرکز بود. اگر شخصی چیزی را پنهان می‌کند، مثلاً یک شب یک تکه کیک هم اتاقی خود را بدون اجازه از یخچال برداشته باشد، وقتی یک آلبوم از غذاهای مختلف به وی نشان داده می‌شود، به سایر اقلام غذایی واکنشی نخواهد داشت، اما هنگامی که تصویری از آن قطعه کیک که شب قبل از آن لذت برده را ببیند، به احتمال زیاد واکنش‌های فیزیولوژیکی نشان می‌دهد که گناهکار بودنش را فاش می‌کند.

با این حال مقابله با این نشانه‌های فیزیولوژیکی و کنترل آنها آسان است، به شرطی که شما آنها را بشناسید. به همین دلیل محققان از اسکن مغز fMRI در آزمون‌های خود استفاده کردند، چرا که دستگاه fMRI حرکت جریان خون نواحی فعال مغز را ردیابی می‌کند.باز می‌گردیم به مثال کیک، اگر تصویر کیک به شما نشان داده شود حتی اگر شما در تلاش برای دروغ گفتن و یا مخفی کاری باشید، مغز شما با علائم فیزیولوژیکی واکنش نشان می‌دهد."چون وی" و "جورجیو گانیس" دانشمندان این مطالعه از شرکت کنندگان خواستند به عددی که روی یک کاغذ نوشته شده و در پاکت است نگاه کنند و آن را فاش نکنند. محققان همچنین به آنها دو اقدام متقابل ذهنی را آموزش دادند.نخستین روش، به یاد آوردن خاطرات مهم و معنی‌دار و برجسته کردن آنها بود. دومین روش هم تمرکز بر جنبه‌های سطحی موردی بود که آنها در تلاش برای پنهان کردن آن بودند تا اهمیت آن را در ذهن خود کم کنند.با استفاده از این دو اقدام متقابل، شرکت کنندگان توانستند دقت تست را پایین بیاورند و اطلاعاتشان را حتی با وجود استفاده از fMRI برای پیدا کردن هرگونه تفاوت در فعالیت مغز پنهان کنند.این تحقیق در مجله Human Brain Mapping منتشر شده است.