باقر قرمزچشمه با اشاره به اینکه طی ۲۶ اسفند ۱۳۹۷ تا ۱۲ فروردین ۱۳۹۸، سه سامانه بارشی کشور را فراگرفت که ناشی از ورود توده‌های عظیم بارشی از دریای سیاه و مدیترانه بود،اظهارکرد: در سامانه بارشی ۲۶ تا ۲۹ اسفندماه شمال شرقی کشور به‌ویژه استان گلستان متأثر شد. بررسی بارش ایستگاه‌های گلستان نشان می‌دهد که طی این سامانه بارشی، بیشترین مقدار بارش ۱۶۶.۴ میلی‌متر در بندرترکمن و کمترین مقدار ۲۴۹ میلی‌متر در رامیان ثبت شده است.وی با بیان اینکه بارش گلستان دوره بازگشت بالایی داشته است، گفت: وقوع چنین سیل‌هایی در استان گلستان طبیعی و قبلاً هم تجربه شده است حتی مقایسه بارش‌های اخیر با آمارهای بلندمدت ایستگاه‌های گلستان نشان می‌دهد که در گذشته عددهای بالاتری نسبت به مقدار بارش‌های اخیر به ثبت رسیده است.

مدیر گروه هیدرولوژی و توسعه منابع آب پژوهشکده خاک و آبخیزداری با اشاره به اینکه سامانه بارشی ۳ تا۶ فروردین ۱۳۹۸ بخش جنوب غربی کشور و استان‌های خوزستان، چهارمحال‌ و بختیاری، کهگیلویه‌ و بویراحمد و لرستان را در برگرفت، تصریح کرد: بر اثر فعالیت این سامانه بارشی، بیشترین و کمترین بارندگی به ترتیب در ایستگاه‌های کوهرنگ با ۲۸۳ میلی‌متر و ایمان‌آباد لرستان با ۱۶۳ میلی‌متر گزارش شد. بررسی آمارهای درازمدت ایستگاه‌های این مناطق بیانگر آن است که در سال‌های قبل حداکثر بارش ثبت‌ شده، تا دو برابر بارش‌های فروردین امسال بوده است بنابراین بارش‌هایی با مشخصات سامانه بارشی فروردین سال جاری قبلاً هم رخ داده است.

قرمزچشمه با اشاره به اینکه سامانه بارشی سوم در روزهای ۱۰ تا ۱۲ فروردین استان‌های ایلام، لرستان، همدان و بخش‌هایی از چهارمحال و بختیاری و کرمانشاه را تحت تاثیر قرار داد و مرکز سامانه بارشی استان لرستان بود، گفت: در این سامانه ایستگاه‌های آبدانان ایلام با ۲۱۶ میلی‌متر و آران غرب کرمانشاه با ۱۵۱ میلی‌متر بیشترین و کمترین بارش را دریافت کردند. بررسی‌ها حاکی از آن است که بارش حاصل از سامانه اخیر در ایستگاه آبدانان نسبت به حداکثر بلندمدت تا حدی بیشتر بوده است و تقریباً می‌توان ادعا کرد که این میزان بارش‌ در طول دوره ۴۰ سال گذشته کم‌سابقه بوده است.به گفته این کارشناس پژوهشکده خاک و آبخیزداری، بررسی سامانه‌های بارشی فعال در کشور طی روزهای آخر اسفند ۹۷ و فروردین ۹۸ نشان می‌دهد که به جز سامانه بارشی سوم (۱۰ تا ۱۲ فروردین)، دو سامانه بارشی ابتدایی در طول سال‌های گذشته سابقه داشته است البته نکته قابل تأمل در خصوص سیل‌های جنوب غرب کشور و به‌خصوص حوضه کرخه، دز و کارون، آن است که دو واقعه بارشی به فاصله کمتر از پنج روز اتفاق افتاد همچنین در دو سامانه بارشی ۳ تا ۶ و ۱۰ تا ۱۲ فروردین که در منطقه غرب رخ داد، مقدار بارش سامانه دوم (۳ تا ۶ فروردین) بیشتر بود و قاعدتاً باید رواناب و سیل ناشی از آن بیشتر می‌شد درحالی که سامانه بارشی سوم در حوضه کرخه و دز به‌خصوص کشکان باعث وقوع سیلاب با دوره بازگشت بسیار بالا شد.

این عضو هیأت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری در پاسخ به این پرسش که چرا سامانه بارشی دوم باعث بروز سیلاب‌های مخرب شد؟ گفت: بر اساس علم هیدرولوژی، علت اصلی و طبیعی این سیلاب، بارش روزهای قبل و ذوب شدن برف به همراه بارش شدید بود. یکی دیگر از علل وقوع سیلاب با شدت بالا در منطقه،  دستکاری‌های انسانی و تبدیل اراضی جنگلی و مرتعی به اراضی دیم و کاهش پوشش گیاهی در منطقه است. کشت غالب دیم جنوب غرب کشور که گندم و نخود است و در این فصل در مرحله ابتدایی رویشی خود قرار دارد، توانایی کاهش نیروی بارش را ندارد بنابراین خاک به‌شدت بر اثر برخورد باران فرسایش‌پذیر می‌شود. به همین دلیل هم سیلاب رخداده به شدت گل‌آلود بود.قرمزچشمه در پایان با بیان اینکه خسارات وارده بر اثر سیل‌های اخیر ناشی از سه عامل کلیدی است، گفت: کم توجهی مسئولان به مطالعات و پژوهش‌های صورت‌ گرفته در تعیین حد بستر و حریم رودخانه‌ها، بی‌توجهی به توصیه‌های آبخیزداری در بالادست رودخانه‌ها و در نهایت بی‌توجهی به هشدارهای هواشناسی و مدیریت نامناسب سدهای بالادست و تعلل در پیشگیری از ورود سیلاب به مناطق مسکونی شهری و روستایی باعث ویرانگرتر شدن سیل‌های اخیر شد.

بهار نیوز