کمک فناوری اطلاعات به مدیریت بحران سیل

مدیریت مواجهه با بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله در سه مرحله زمانی حائز اهمیت است؛ مرحله اول پیش از مواجهه با بلایای طبیعی است که عمدتاً از جنس پیشگیری و اطلاع‌رسانی است؛ مرحله دوم در حین مواجهه با بلایای طبیعی است که به گونه‌ای در حوزه مدیریت بحران قرار می‌گیرد و مرحله سوم پس از فروکش کردن حادثه و اقدامات آتی مرتبط با جبران خسارات است. از آنجا که ایران با بلایای مختلف طبیعی مواجه است که سیل اخیر یکی از مهم‌ترین آن‌هاست و خشکسالی و طوفان‌های شن، از دیگر این موارد هستند و مدیریت این بلایا از اهمیت برخوردار است.

از نقشه‌های مسیریابی تا ارسال پیامک‌های انبوه هشدار
سال ۱۳۹۸ برای ایران سالی پر از بارش بود و اگرچه بارش‌های فراوان موجب شد کم‌آبی تا حد زیادی جبران شود، اما از طرف مقابل، وقوع سیل‌های متعدد آسیب‌های فراوانی به جا گذاشت. امیر ناظمی - رئیس سازمان فناوری اطلاعات- با اشاره به اقدامات انجام‌شده در زمان سیل گفته است: طبق آمار جهانی، ۷۰ درصد لطمات ناشی از حوادثی مانند سیل صرفاً از طریق آگاهی‌رسانی قابل حل است. ما در زمان وقوع سیل چند کار انجام دادیم، اولین کار سرویس‌های اخطار مکان‌محور بود. سه سال پیش ۱۷ دقیقه بارش در سولقون، به کشته شدن ۱۱ همشهری منجر شد، اما امسال با وجود بارش‌های شدیدتر این اتفاق نیفتاد.وی با اشاره به نقش اپلیکیشن‌ها در اقدامات پس از وقوع سیل بیان کرد: با شرکت‌های تولیدکننده اپلیکیشن‌های نقشه و مسیریابی که مجموعاً چهار میلیون کاربر در ایران دارند، هماهنگی انجام شد که در ایام عید اعلام کنند کجا خطر آب‌گرفتگی و سیلاب وجود دارد. یکی دیگر از سرویس‌ها اعلام نقاط امدادی در اپلیکیشن‌های نقشه بود. هم‌چنین در بعضی از شبکه‌های اجتماعی می‌توانستید مکان نقاط امدادی هلال احمر را ببینید.

یکی دیگر از قابلیت اپلیکیشن‌ها، امکان اضافه کردن پایگاه‌های امدادی بود که بیش‌تر در اختیار پایگاه‌ها بود اما به زودی دسترسی عمومی آن را هم اعلام می‌کنیم که برای توزیع امکانات افراد راحت‌تر شود.بنا بر اعلام، یکی دیگر از اقدامات، ارسال پیامک‌های انبوه شهری بود که در مجموع در ایام عید برای سیل غیر از فلش مسیج‌ها، بیش از دو میلیارد پیامک فرستاده شد. هم‌چنین تصاویری از نقاط سیل‌گرفته به صورت پهباد و فضایی دریافت می‌شد که به صورت روزانه دو نوبت در روز برای مناطق مختلف ارسال می‌شد، زیرا تصویر هوایی به شدت اهمیت دارد و شما می‌توانید با این تصاویر یک برداشت کلی از محیط به دست بیاورید که کجا آسیب‌پذیرتر است.

نقش تصاویر ماهواره‌ای و امکانات فضایی
یکی دیگر از موارد تأثیر تکنولوژی در صورت بروز موارد بحرانی، استفاده از امکانات فضایی و تصاویر ماهواره‌ای است. در این راستا محمدجواد آذری جهرمی -وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات- اخیراً اظهار کرد: برای مشکلاتی چون مدیریت سیلاب‌ها و خشکسالی‌ها و یا حفاظت از جنگل‌ها در ایران تصمیم گرفتیم راهکارهای مشترکی پیدا کنیم که تصاویر ماهواره‌ای در اختیار دانشمندان ما در ایران قرار بگیرد. همان طور که دفتر بحران سازمان ملل برای تصاویر مناطق سیل‌زده را با کیفیت خوب تهیه و در اختیار ما در ایران قرار دادند.برای درک بیش‌تر اهمیت ارتباطات و فناوری اطلاعات، می‌توان اشاره کرد که هنگام بروز بلایای طبیعی، استفاده از ابزار سنتی ارتباطی مانند تلویزیون کاهش می‌یابد و ابزارهایی مانند موبایل، هم دسترس‌پذیری بالاتری دارند و هم مخاطب بیش‌تری را پوشش می‌دهند. در حوزه مخابراتی هم پایداری خدمات اپراتورهای همراه بسیار مهم است.